"Stad vraagt restauratiepremie voor Dorpermolen Opoeteren aan", invlaanderen.be, 23.03.2014. De Dorpermolen in Opoeteren staat al een tijd in verval. De voorgevel staat uit het lood waardoor ook de zijgevels niet ontsnappen aan barsten en scheuren. Om verdere degradatie en schade te vermijden heeft de stad Maaseik al in 2011 kleine herstellingen laten uitvoeren aan het dak en heeft een schoring laten plaatsen, die behouden blijft tot aan de definitieve restauratie. Voor het ontwerp van de restauratie deed de stad beroep op Architectuur Depot uit Maasmechelen. Na de schoring werd niet alleen het molengebouw maar ook het volledige ambachtelijk molenwerk in detail geïnventariseerd en opgemeten (2011). De Dorpermolen in Opoeteren is één van de 16-tal watermolens die de Bosbeek rijk is. Ondanks het groot aantal molens is deze molen toch erg bijzonder en uniek. Het gebouw werd in steen opgericht in het midden van de 19e eeuw en verving een vakwerkconstructie ingevuld met leem. Het molenwerk is nog ouder en dateert vermoedelijk uit de 17de of 18de eeuw. Vaker werd het molengebouw rondom het technische molenwerk afgebroken en verbeterd, terwijl het molenwerk behouden bleef. De molen betekende immers een belangrijke economische waarde en moest blijven draaien. Het molenwerk van de Dorpermolen bestaat nog volledig uit hout én is in een originele staat, wat erg zeldzaam is. Bovendien worden er op de steenzolder twee koppels maalstenen aangedreven, wat toch erg uniek is op een kleine beek als de Bosbeek. Enkel met waterkracht worden telkens twee loodzware stenen aan het malen gezet. In de restauratie wordt uitgegaan van zoveel mogelijk behoud, toch is het een hele klus en zal er beroep gedaan moeten worden op echte ambachtslieden. Ook in de beek zal er gewerkt moeten worden. De betonnen constructie is erg verweerd door jarenlange uitspoeling. De beek zelf zal schoongeveegd moeten worden zodat het waterpeil lichtjes kan zakken. Het huidig waterpeil zou het draaiend rad teveel afremmen. Alle probleempunten werden nu definitief in kaart gebracht en zullen in de restauratie aangepakt en verholpen worden zodat het gebouw opnieuw in ere hersteld wordt en de molen weer maalvaardig is. Vooral dat laatste is een vereiste in de hele procedure ‘restauratiepremie onroerend erfgoed’. Op die manier kan de stad als opdrachtgever immers een maximale subsidie van 80% verkrijgen. Onroerend Erfgoed heeft ondertussen het restauratiedossier technisch onderzocht en integraal goedgekeurd. Het dossier wordt nu door de stad Maaseik neergelegd bij minister Bourgeois. De minister dient nu zijn fiat te geven. Eens de geldelijke premie is toegewezen kan de hoognodige restauratie aanbesteed en uitgevoerd worden. Het budget voor de restauratie bedraagt €00.000 excl BTW. Hiervan zal dus 80% vergoed worden door de restauratiepremie van de Vlaamse overheid en 20% door de stad Maaseik. De stad Maaseik hoopt op een vlotte premie-toekenning, zodat in de volgende jaren verdere teloorgang en dus nog hogere restauratiekosten vermeden worden. Wanneer de restauratie wordt afgerond zal de stad Maaseik de dan maalvaardige molen kunnen openstellen voor het publiek. Naast de sociaal-economische erfgoedwaarde kan de molen toeristisch een meerwaarde betekenen als instappunt naar het prachtige natuur- en wandelgebied in de vallei van de Bosbeek. In functie van de toeristische invulling-benutting van de Dorpermolen werd in 2011 een toeristische concept voorgesteld door Architectuur Depot aan het schepencollege met als visie ‘de bosbeek als cultuurdrager’. Enkele actiepunten zijn de dorpermolen als instappunt in de Boskeekvallei met verschillende wandel- en fietstochten zoals een dialectenroute, molenroute, streekproductenroute,.... Ook het permanent toegankelijk maken van het gebouw kwam aan bod. De stad Maaseik vertrouwt erop dat dit plan zich de komende jaren in gunstige zin zal ontwikkelen en dat de Dorpermolen terug de prominente rol kan spelen, die ze in vroegere eeuwen had.
Stad Maaseik. Agenda Gemeenteraad 24-02-2014 (www. maaseik. be) Voorwerp: 11 Restauratie van de Dorpermolen, Dorpermolenstraat 2 te Opoeteren. Goedkeuring definitief ontwerp en aanvraag restauratiepremie. Besluit.
"Groen licht voor restauratie Dorpermolen", invlaanderen.be, 11.11.2015. De Stad Maaseik krijgt van de Vlaamse overheid een toelage van €414.224 voor de restauratie van de Dorpermolen in Opoeteren. Na voltooiing van de werken, die waarschijnlijk in 2016 kunnen starten, krijgt de molen een nieuwe bestemming. De Dorpermolen is één van de oudste monumenten in Opoeteren-Maaseik. Ze werd voor het eerst vernoemd in 1407. In 1859 werd ze herbouwd in steen en tot vandaag maakt ze prominent deel uit van de omgeving van de St.-Dionysiuskerk in Opoeteren. In 2009 gaven de eigenaars de molen in erfpacht aan de stad Maaseik. Vandaag kreeg Maaseik van de Vlaamse overheid het bericht, dat er een aanzienlijke betoelaging wordt gegeven voor de restauratie. Na die restauratie, die wellicht in 2016 start, krijgt de molen een nieuwe functie, die past in de huidige monumentale omgeving rond het Bosbessenpleintje in Opoeteren. Hoe die bestemming er uit zal zien, wordt in de eerste helft van volgend jaar beslist. “Maaseik kreeg van de Vlaamse overheid de bevestiging dat er een premie wordt uitgekeerd voor de restauratie van de Dorpermolen”, aldus schepen voor openbare werken Gunter Haeldermans. “Enkele jaren geleden dienden we het restauratiedossier in voor het monument aan de Bosbeek in Opoeteren. Vandaag krijgen we €414.224 betoelaagd, een aanzienlijke som waarmee we de restauratie van het gebouw en van de molen kunnen beginnen. Intussen starten we overleg op over de bestemming van het pand na de restauratie.” De Dorpermolen werd een beschermd monument op 8 september 1981. Ze werd geklasseerd als een dorpsbepalend gezicht, dat behouden moet blijven. Het is een ‘onderslagmolen’, die een belangrijke rol speelde in de geschiedenis van de watermolens aan de Bosbeek (een onderslagmolen wordt aangedreven door water dat tegen de bladen drukt aan de onderzijde van het molenrad). Op 1 maart 2004 vroeg de toenmalige moleneigenaar aan het stadsbestuur om te helpen bij het voortbestaan van de molen. Dit was enkel mogelijk door het in erfpacht geven van het gebouw aan de Stad Maaseik. Op die manier hoeft het stadsbestuur geen investering in een aankoop te doen, maar kan het wel voor de restauratie een beroep doen op subsidiëring door de hogere overheid. Er werd afgesproken dat de familie de molen in erfpacht geeft aan de stad Maaseik voor een termijn van 75 jaar en tegen een jaarlijkse huur van €1. Intussen voerde de stad Maaseik reeds noodzakelijke instandinghoudingswerken aan het molengebouw en aan de aanpalende brug uit. Daardoor kreeg het gebouw alle kansen om behouden te blijven.
--------------------
“1,5 miljoen euro voor restauratie Vlaamse molens”, geertbourgeois.be (04.11.2015)
Geert Bourgeois, Vlaams minister-president en Vlaams minister van Onroerend Erfgoed, kent voor ruim anderhalf miljoen euro aan premies toe voor de restauratie van een vijftal waardevolle molens in Vlaanderen. Minister-president Geert Bourgeois: “Met vereende publieke en private krachten zijn de voorbije decennia belangrijke stappen gezet naar het definitieve, het duurzame behoud van ons molenpatrimonium. Beschermde molens moeten na restauratie, net zoals andere monumenten, onderhouden worden om ze voor nieuw verval te behoeden. De beste manier om een bouwwerk te onderhouden, bestaat erin het te gebruiken, hetzij in zijn oorspronkelijke functie, hetzij door het een nieuwe functie, een nieuwe bestemming te geven”.
- 414.000 euro voor de restauratie van de Dorpermolen in Maaseik De beschermde Dorpermolen uit Opoeteren (Maaseik) is een onderslag watergraanmolen. De oudste kern van het gebouw dateert uit 1530. Vandaag zijn er nog maar enkele watermolens van dit type bewaard, waarvan de Dorpermolen met zijn houten binnenwerk uit de zeventiende en achttiende eeuw één van de mooiste voorbeelden is. Het huidige molengebouw dateert uit 1859. De molen werd in 1981 beschermd als monument en de omliggende omgeving als dorpsgezicht. De molen wordt opnieuw maalvaardig gemaakt en ingericht als toeristisch onthaal- en informatiepunt voor het nabijgelegen natuurgebied de Duinengordel.
Foto’s: https://www.onroerenderfgoed.be/nl/over-ons/voor-de-pers/ Auteur(s): Geert Bourgeois, Minister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Buitenlands Beleid en Onroerend Erfgoed Contactinfo: Lisa Lust, adjunct-woordvoerder minister-president Geert Bourgeois lisa.lust@vlaanderen.be 02/ 552 60 80 – 0476/ 493 426 Thema('s): Toerisme & onroerend erfgoed
-----
Gunter Haeldermans, "Maaseik heeft groen licht voor restauratie Dorpermolen", gunterhaeldermans.be (10 november 2016) De Dorpermolen is één van de oudste monumenten in Opoeteren-Maaseik. Ze werd voor het eerst vernomed in 1407. In 1859 werd ze herbouwd in steen en tot vandaag maakt ze prominent deel uit van de opgeving van de St.-Dionysiuskerk in Opoeteren. In 2009 gaven de eigenaars de molen in erfgpacht aan de stad Maaseik. Vandaag kreeg Maaseik van de Vlaamse overheid het bericht, dat er een aanzienljke betoelaging wordt gegeven voor de restauratie. Na die restauratie, die wellicht in 2016 start, krijgt de molen een nieuwe funcite, die past in de huidige monumentale omgeving rond het Bosbessenpleintje in Opoeteren-Maseik. Hoe die bestemming er uit zal zien, wordt in de eerste helft van volgend jaar beslist. Vandaag krijgt de stad €414.224 betoelaagd, een aanzienlijke som waarmee gestart kan worden met de restauratie van het gebouw en van de molen. Intussen start het overleg over de bestemming van het pand na de restauratie.” De Dorpermolen in Opoeteren-Maaseik werd een beschermd monument op 8 september 1981. Ze werd geklasseerd als een dorpsbepalend gezicht, dat behouden dient te blijven. Het is een ‘onderslagmolen’, die een belangrijke rol speelde in de geschiedenis van de watermolens op de Bosbeek (een onderslagmolen wordt aangedreven door water dat tegen de bladen drukt aan de onderzijde van het molenrad). Op 1 maart 2004 vroeg de toenmalige moleneigenaar aan het stadsbestuur om te helpen bij het voortbestaan van de Dorpermolen. Opdat het stadsbestuur dit zou kunnen doen, was de enige oplossing, indien de Dorpermolen in erfpacht zou worden gegeven aan de stad Maaseik. Op die manier hoeft het stadsbestuur geen investering in een aankoop te doen, maar kan het wel voor de restauratie een beroep doen op subsidiëring door de hogere overheid. Er werd afgesproken dat de familie de molen in erfpacht geeft aan de stad Maaseik voor een termijn van 75 jaar en tegen een jaarlijkse huur van €1. Intussen voerde de stad Maaseik reeds noodzakelijke instandinghoudingswerken aan het molengebouw en aan de aanpalende brug uit. Daardoor kreeg het gebouw alle kansen om behouden te blijven.
-------------
Gunter Haeldermans, "Restauratie Dorpermolen", gunterhaeldermans.be (08.11.2016) Vandaag zijn de restauratiewerken aan de Dorpermolen te Opoeteren gestart. De uitvoeringstermijn zal een 175 dagen in beslag nemen. #fieropmaaseik (gevolgd door vier foto's van de restauratiewerken).
"Dorpermolen restauratiewerken". Geplaatst door Stad Maaseik op 17.02.2016. Algemene informatie Project type: Overheidswerk Geplaatst 17.02.2016 Deadline offerte 07.04.2016 Duur werken: 175 dagen
Contact informatie E-mail rene.hindrikx@maaseik.be Telefoonnummer +32 89560581 Faxnummer +32 89560581
Categorieën en klasse D24 Restauratie van monumenten Klasse 3. < 500.000,00
Openbare aanbesteding Extra informatie geplaatst door Stad Maaseik Deze opdracht heeft betrekking op alle werken noodzakelijk tot de restauratie van de Dorpermolen te Opoeteren(Maaseik). Ligging: Dorpermolenstraat 2, 3680 Maaseik, Afd. 3 Opoeteren 'Het Dorp', Sie B, nr 380/A, lot 1, ex 379/F Opdrachtgever: Stad Maaseik, Lekkerstraat 10 te 3680 Maaseik
------------------
"Historische ecologie in Limburg. Deelstudie de Hoge Kempen Interviews In opdracht van de Provincie Limburg met de steun van Erfgoedcel Mijn-Erfgoed uitgevoerd door Regionaal Landschap Lage Kempen in samenwerking met VUB en wvi mei 2014.
--------------
“Maalgebint Dorpsmolen Opoeteren terug gebracht”, Grensland Actueel, 09.04.2017. De Dorpermolen in Opoeteren wordt gerestaureerd. Vorige week is het Maalgebint na restauratie terug geplaatst. Deze Dorpermolen is een watermolen gelegen op de Bosbeek, in het centrum en nabij de kerk van Opoeteren. Deze onderslagmolen werd reeds vernoemd in 1407 en herbouwd in 1530. Ten slotte werd dit korenmolengebouw in 1859 herbouwd in steen. De molen is sinds eind 19de eeuw in het bezit van de familie Cornelissen die ze in 2009 in erfpacht aan de Stad Maaseik hebben gegeven. De molen is sinds 1981 een beschermd monument. Beeldmateriaal: Gunter Haeldermans
-----------------
Stad Maaseik. Zittingsverslag Gemeenteraad dd. 09-03-2015
Gelet op de vraag van raadslid Ch. Schabon: Toekomst Klaaskensmolen. Onze fractie is altijd voorstander geweest van het gebruik, van effectieve invulling na restauratie van molens. Enkele vragen hierover.
In het verleden werd de Klaaskensmolen samen het “bakhuis” als horeca uitgebaat. Wat is nu het plan voor de Klaaskensmolen en het “bakhuis”? We weten dat er iemand kandidaat is om deze uit te baten én dat die al sinds vorig jaar verschillende contacten had met de administratie en diverse schepenen. Deze kandidaat krijgt geen duidelijk antwoord? Het zou toch zeker een toeristische troef zijn om de molen en het bakhuis uit te baten. Het is de enigste actieve zaagmolen in heel België. En onbruik van de gebouwen lijkt gevaarlijk. Wil men als stad geen officiële vergunningswijziging? Wil men hier niet investeren? Wil men dit niet langer gebruiken? Graag een duidelijk standpunt a.u.b. ? In het verleden hebben we ook al eens voorgesteld om toch ook iets te doen met de Neermolen. Zijn daar initiatieven? Wat is de stand van zaken van de Dorpermolen in Opoeteren? Schepen K. Drees antwoordt dat de Klaaskensmolen open is van mei t.e.m. september iedere 2de en 4de zondag van de maand van 14u00 tot 17u00. De molen wordt bemand door een molenaarvrijwilliger. Van 1 juli t.e.m. 31 augustus is de Klaaskensmolen elke zaterdag en zondag te bezoeken van 14u00-17u00. De Neermolen is van mei t.e.m. september iedere 1ste en 3de zondag van de maand geopend van 14u00 tot 17u00. Ook deze molen wordt bemand door een molenaar-vrijwillger. Van 1 juli t.e.m. 31 augustus is de Neermolen elke zaterdag en zondag te bezoeken van 14u0017u00. Schepen K. Drees meldt dat in verband de persoon die interesse had om iets uit te baten in het bakhuis, overleg werd georganiseerd met ruimtelijke ordening, lokale economie en toerisme en Erfgoed. Voor Erfgoed was het geheel in orde maar er was een probleem met het statuut van de aanvrager. Dit had te maken met een invalidenuitkering waardoor de aanvrager geen BTWnummer kan krijgen. De betrokkene wilde niet werken via een vzw of via het oprichten van een onderneming, waardoor het dossier niet zijn verdere verloop kon kennen. Schepen M. Giebens verwijst naar de Dorpermolen. Dit is een langlopend dossier dat in zitting van de gemeenteraad van 24 februari 2014 werd goedgekeurd voor het uitvoeren van werken voor een totaal bedrag van €502.000 met een deel daarvan betoelaagd. Het dossier werd ingediend bij Erfgoed waarna op 17 april 2014 de stad Maaseik de bevestiging kreeg dat het dossier in aanmerking komt voor een restauratiepremie. Erfgoed heeft dan het dossier bezorgd aan de centrale dienst voor opvolging en voor de toezegging van de premie bij ministerieel besluit. Er wordt ook bevestigd dat er een wachtlijst is om de restauratiepremie te krijgen en dat het toekennen ervan enige tijd op zich kan laten duren. Stand van zaken nu is dat de architect een schrijven gericht heeft aan de erfgoedconsulent met de vraag om de hoogdringendheid van de restauratie aan te vragen bij de minister.
Literatuur
E. Cuppens, M. Lipkens, M. Orlent m.m.v. T. Dreesen & B. Stoffels, "Opoeteren een dorp aan de Oeter. 100 jaar St.-Dionysiuskerk (1908-2008)", Opoeteren, Geschied- en Heemkundige Kring Utersjank, 2009, 566 p. Lieven Denewet, "Inventaris van de Limburgse watermolens met hun pegelhoogtes (1846-1849)", Molenecho's, 39, 2011, nr. 2 Lieven Denewet, “De inhuldiging van drie Vlaamse molens in 2017. IIII. 10 september: de Dorpermolen van Opoeteren (Maaseik), Molenecho’s, jg. 45, 2017, 3, p. 137-142. Studiebureau Monumentenzorg bvba (Caroline Vandegehuchte), "Bouwhistorisch onderzoek van de Dorpermolen te Opoeteren, (opdrachtgever: Architectuur Depot cvba, Maasmechelen), 2010. Herman Holemans & Werner Smet, "Limburgse watermolens. Kadastergegevens: 1844-1980", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1985. Bert Van Doorslaer, "Met de stroom mee of tegen de wind in? Molens in Limburg", Borgloon/Rijkel, Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed, 1996. "Op weg naar de watermolens in het Oeterdal", Neeroeteren, V.V.V. Oeterdal, s.d. Geschied- en Heemkundig Tijdschrift Utersjank van Opoeteren. Jo Corstjens, E. Cuppens , Ch. Lecocq ... [et. al]., "Opoeteren: een dorp aan de Oeter: 100 jaar negotische St.- Dionysiuskerk (1908-2008), Opoeteren : Geschied- en Heemkundige Kring Utersjank, 2009. - 566 p. : ill., 30 cm + bladwijzer. (Zie laatste deel van hoofdstuk 1: "Economische bedrijvigheden"). "Dorpermolen", Utersjank, XX, 2003, 1, p. 38-41 (gedicht) "Rechtspraak in Opoeteren, deel 14. Molenaar Caspar Boonen", Utersjank, XXV, 2008, 2, p. 26-31. "Rechtspraak in Opoeteren, deel 12 & 13. Houben versus Boonen", Utersjank, XXIV, 2007, 2, p. 22-29; XXV, 2008, 1, p. 21-28. "Jan van Ubbel", Utersjank, XX, 2003, 1, p. 34-37 (olieslager van Houben volmolen). "Molenbeek", Utersjank, XXI, 2009, 1, p. 32-35. "Molens", Utersjank, V, 1898, 2, p. 42-44. "Molens", Utersjank, VI, 1989, 1, p. 39-41 (De Dorpermolen, 1524) Stad Maaseik. Agenda Gemeenteraad 24-02-2014 (www. maaseik. be) "Opening Dorpermolen", in: "Utersjank", G.H.K. Opoeteren, jg. 34, nr. 68, 2017, p. 48-49 (Foto-verslag van de opening van de Dorpermolenop 23.08.2017. E. Cuppens, "Open Monumentendag" in: "Utersjank", G.H.K. Opoeteren, jg.34, nr.68, 2017 p. 50-52 (met aandacht voor de Dorpermolen)
Persberichten
PPN, "Erfpacht", in: Het Nieuwsblad, 30.05.2009. MMD, "Stad restaureert watermolen van Opoeteren", in: Het Laatste Nieuws, 2009. Jacky Stijven, "Premie voor onderhoduswerken Dorpermolen Opoeteren", Het Belang van Limburg, 24.01.2011. "Watermolen Opoeteren dreigt in te storten", Het Belang van Limburg, 11.04.2011. Phillip Pergens, "Stad plant restauratie watermolen uit 1530", Het Nieuwsblad, 21.04.2010. PPN, "Renovatie Dorpermolen wordt geraamd op 490.000 euro", Het Nieuwsblad, 13.06.2013. Timmie Van Diepen, "Opnieuw toekomst voor 16de-eeuwse watermolen. Restauratie Dorpermolen gaat van start in 2016", Het Belang van Limburg, 31.02.2014. "Stad vraagt restauratiepremie voor Dorpermolen Opoeteren aan", invlaanderen.be, 23.03.2014. "Groen licht voor restauratie Dorpermolen", invlaanderen.be, 11.11.2015. GBO, "Molens worden opgeknapt", Het Laatste Nieuws, 14.11.2015. “1,5 miljoen euro voor restauratie Vlaamse molens”, geertbourgeois.be (04.11.2015) Gunter Haeldermans, "Maaseik heeft groen licht voor restauratie Dorpermolen", gunterhaeldermans.be (10 november 2016) Gunter Haeldermans, "Restauratie Dorpermolen", gunterhaeldermans.be (08.11.2016) "Restauratie Dorpermolen van start in Neeroeteren", De Standaard, ed. Limburg, 14.11.2016. “Maalgebint Dorpsmolen Opoeteren terug gebracht”, Grensland Actueel, 09.04.2017.
Mailberichten Johan De Punt, zaakvoerder 't Gebinte Molenbouw, Erpe-Mere, 05.12.2016. Aimé Smeyers, Alsemberg, 04.04.2018.
|