De Middelste Molen ligt ongeveer een kilometer ten oosten van de bebouwde kom van Tongerlo. De molen zou de middelste zijn van de 15 molens aan de Itterbeek, vandaar de benaming Middelste Molen. Vlemincx molen wijst dan op de naam van een vroegere molenaar. De molen werd voor het eerst vermeld in 1674 als een oliemolen. In 1830 werd de molen in het kadaster omschreven als een houten en lemen gebouw met stro gedekt. Aanwezig waren 1 kamrad, 2 paar stenen en 2 paar stampers, alles in goeden staat van onderhoud. De molen werkte 5 à 6 maanden per jaar.
Eigenaars na 1840: - voor 1844, eigenaar: Neyens Jan en co, landbouwers te Tongerlo - 1876, delng: Lipkens Jacobus, de kinderen, landbouwers te Tongerlo - 1891, erfenis: Lipkens Willem, Jan, Joanna, Jacob en Maria, eigenaars te Gruitrode - 1906, erfenis: a) Lipkens Jan, landbouwer te TOngerlo, b) Lipkens-Hoogmartens Jacob, landbouwer te Tongerlo
In 1844 was de molen in het bezit van Jan Neyens, landbouwer te Tongerlo. In 1876 stond de molen op naam van de kinderen van Jacobus Lipkens. In 1891 erfden Willem, Jan, Johanna, Jacob en Maria Lipkens de molen, terwijl in 1906 de molen ten name staat van Jan Lipkens en Jacob Lipkens. De olieslagerij is in 1912 uitgebroken. Sindsdien heeft het gebouw een landbouwbestemming. De molen is gelegen aan de linkeroever van de Itter en vormt een fraai complex met de omliggende boerderij, bakhuis en schop. Het huidige gebouw dateert uit de 19de eeuw (na 1830) meet 6,58 x 11,72 meter en is voorzien van tuitgevels met vlechtingen. Het groot houten onderslagrad is verwijderd. Van het moleninterieur is niets bewaard gebleven. Het gebouw verkeert in zeer slechte staat. Het werd laatst gebruikt als stal. Het vorm een mooi geheel met de omliggende boerderij, het bakhuis en de schop.
Jacq. Manders, Maan Verheijen, Lieven Denewet
Literatuur
Herman Holemans & Werner Smet, "Limburgse watermolens. Kadastergegevens: 1844-1980", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1985, p. 87; Bert Van Doorslaer, "Met de stroom mee of tegen de wind in? Molens in Limburg", Borgloon/Rijkel, Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed, 1996, p. 32; Jacq Manders & Daan Verheijen, "Koren op de molen. Langs de Itter", Hunsel, Heemkundevereniging Hunsel, 1992, p. 89-90; P.B. Simons, "Tongerlo, vroeger en nu", in: Het Ezendröke, nr. 17 (uitgave Geschied- en Heemkundige Kring Groot-Bree); Pierre Clijsters, "De familie Galdermans en de molens te Tongerlo", in: Het Ezendröpke, nr. 3 (uitgave Geschied- en Heemkundige Kring Groot-Bree); Pierre Clijsters & Rudi Cober, "De middelste molen van Tongerlo", in: Het Ezendröpke, nr. 26, p. 19-22. Werner Smet, "Langs de Itter in Limburg. Een tocht langs de Itterbeek, met bezoek aan de vele watermolens en andere monumenten van natuurschoon", Kinrooi, 1986, p. 14-19 (Hartenvier, nr. 6) H. Cuppens & W. Smet, "Limburgse watermolens. Molens op de Aabeek-Bosbeek & Itterbeek", Sint-Niklaas, 1980. T. Guffens, "Pollismolen Opitter-Bree", 1987, p. 136.
Overige foto's
Foto: Will Urselmann, 14.08.2010 Foto: Lei Wolters, 1991. Natuurgetrouwe pentekening Harry Cuppens