De Heimeulen of Heimolen is een stenen korenwindmolen, type stenen bergmolen, in de Heimeulenstraat 11, nabij en ten zuiden van de kerk, in een sterk bebouwde omgeving.

De molen werd in 1851 gebouwd als een stenen graan- en oliewindmolen door Corneel Mertens. Er werd gebruik gemaakt van onderdelen van een molen van het gehucht Groot Eyssel te Meerle, nabij de Heihoef / Heihoeve. De bakstenen werden ter plaatse gebakken.

In september 1907 brandde de molen uit na een blikseminslag. De schade werd hersteld.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het gebouw een veilige schuilplaats voor de buurtbewoners. Tot bij het stilleggen van de molen in 1952 was J. Mertens-Havermans de eigenaar-uitbater.

Bij koninklijk besluit van 7 december 1959 werd de molen beschermd als monument.

In 1972 werd de molen hersteld door de gebroeders Caers uit Retie en op 23 september 1972 feestelijk ingedraaid. Spijtig genoeg werd de molen dan niet meer in werking gebracht, maar diende als vakantieverblijf voor het gezin Freddy Van Gorp.

In 2001 werd de molen aangekocht door Johan Pals en Sonja Vrijenhoek. Gelukkig lieten ze de molen restaureren en volgde Johan Pals de cursus vrijwillig molenaar.
Op vrijdag 21 oktober 2006 onttakelde molenbouwer John de Jongh uit Oerle de molen als start van een grote restauratie. De roeden, de staart en de kap werden gedemonteerd. De molenas kon opnieuw gebruikt worden. Het buitenhoutwerk was er slecht aan toe: de voeghoutkoppen werden aangegoten, de spruiten en het staartwerk werden vervangen. Op de herstelde kap werden hardstenen leien aangebracht. Ook is er een goot aangehangen om vocht van de romp te weren. De gelaste roeden werden in juli 2009 na herstel teruggeplaatst en voorzien van nieuwe windborden en hekwerk. Er is een nieuwe staart.

Bouwkundige en molentechnische beschrijving (Agentschap Onroerend Erfgoed)

Bakstenen kuip onder leien kap in wolfsdakvorm met nok van kruis naar staart; korfbogige muuropeningen onder meer poort in belt met in de grond ingelegde molenstenen; gedichte stellinggaten ter hoogte van smeerzolder. Houten staartbalk met lange en korte spruit en schoren; houten kruilier, vernieuwde houten kruipalen. Vernieuwde stalen wieken met houten latwerk. Begroeide belt met gekasseide trap. Bakstenen waterput met mik en ligger.

Interieur. Samengestelde balklagen van al dan niet gerecupereerde onderdelen, overwegend met een vernieuwde zoldering; houten steektrappen. Bewaard roerend werk. Begane grond: gecementeerde en beschilderde vloer; met uitzondering van toegang, bepleisterde en beschilderde wanden met rondboognisje; enkele bewaarde elementen onder meer luiwiel met ijzeren vorken. Meelzolder: één bewaarde meelschuif met lichtbalk. Steen- of maalzolder: één maalstoel in houten kast met kaar, houten galg met ijzeren hoepels, aanzet van de koning met kroonwiel en rondsel. Luizolder: koning, houten luiwiel met ijzeren vorken, katrol. Smeerzolder: houten aswiel (met telmerken) en vang, bonkelrad, kruiwerk op ijzeren wieltjes tussen een dubbel spoor (Engels kruiwerk); kap met vernieuwde beschieting.

Voormalige mechanische maalderij: verankerd bakstenen gebouwtje van drie op drie traveeën onder zadeldak (nok parallel aan de straat, Vlaamse pannen) met afhang; segmentboogvensters, laadluik met houten latei en korfboogpoort. Nieuwe bakstenen silo onder zadeldak (nok parallel aan de straat, golfplaten).

Opeenvolgende eigenaars:
- 02.08.1838, verkoop: (van de grond) door Renders Jean François, priester te Meerle (onderhandse akte)
- 1851, opbouw: Mertens-De Bruyn Cornelius, secretaris te Meerle ("construction d'une maison et d'un moulin à vent à farine et à huile")
- ca. 1880, erfenis: de kinderen (overlijden van de beide echtgenoten)
- 27.08.1885, deling: Mertens-Boeren Henricus, molenaar te Meerle (notaris De Chaffoy)
- 19.10.1910, verkoop: Mertens-Havermans Jules Constant, molenaar te Meerle (notaris Vermeulen)
- 11.08.1961, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Havermans)
- 31.05.1969, erfenis: de kinderen (overlijden van Jules Mertens)
- 27.11.1970, verkoop: Van Gorp-Van Rillaar Alfred Désiré Fernand, handelsvertegenwoordiger te Borgerhout (notaris Ursel)
- 2001, verkoop: Pals Johan & Vrijenhoek Sonja

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

De Denderbode, 19.09.1907
Te Merxplas is een schob (een kleine stal) en niet een school in de asch gelegd. Te Meerle viel de bliksem op den windmolen van den molenaar Melsen (lees Mertens) en veroorzaakte er brand, zoodat gansch den molen vernield werd.

Intekendatum: 2006
Molen: Meerle (Hoogstraten, Antw.), Heimeulen - stenen bergmolen
Bouwheer: Johan Pals & Sonja Vrijenhoek, Meerle
Opdracht: Demontage roeden, staart en kap, herstel molenkap (nieuwe bedekking met stenen leien), herstel molenas en vangwiel, nieuwe spruiten en staartwerk; aanbreng goot rond de kap
Toewijzing: Molenbouw De Jongh bv, Veldhoven (NL)

Literatuur

Archieven
Provinciaal Archief Antwerpen, Vergunningsplichtige Inrichtingen, Meerle, dossier 3.
Agentschap Onroerend Erfgoed prov. Antwerpen, archief, doss. A/594.

Werken
J. Jansen en L. Van Nueten, "Meerle door de eeuwen heen", Turnhout, 1923.
C. Lauryssens, "De molens van het Graafschap en het Hertogdom Hoogstraken", in: HOK, Tijdschrift voor Geschiedenis, Oudheidkunde, Kunst en Folklore, II, 1934, p. 113-119.
H. Holemans & P.J. Lemmens, "Molens der Noorder- en Oosterkempen", Nieuwkerken, Ten Bos, 1980, p. 64-66.
F. Brouwers, "De toekomst van een verleden. Levende molens in de provincie Antwerpen", s.l., Levende Molens Werkgroep Kempen-Antwerpen, (1997).
Paul Hendriks, "De windmolens. 20. Meerle", in: P. Hendriks & R. Hoeben, "Provincie Antwerpen. Wind- en watermoelns", p. 19.
P.J. Lemmens, "Molenoverzicht uit het Arrondissement Turnhout van 1830 tot heden", Heemkundig Handboekje voor de Antwerpse Randgemeenten, Kwartaalschrift, Borgerhout, Gitschotel Buurschap, Jg. 12, [1964], nr. 3, p. 18.
Herman Holemans, "Wind- en watermolens van de provincie Antwerpen. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 2. Gemeenten H-O", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", 2010.
S. De Sadeleer & G. Plomteux, Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Turnhout, Kanton Hoogstraten,  Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 16N4, Brussel - Turnhout, 2002.

Persberichten
"Heimeulen herleeft", in: Gazet van Antwerpen, 20.12.2006.
Ronny Van Den Ackerveken, "Vroeger en nu: Heimeulen Meerle", Het Nieuwsblad, 28.08.2009.
AO, "Molen omgebouwd tot snowboardpiste", Gazet van Antwerpen, 23.12.2009.
RAM, "Heimeulen", Het Nieuwsblad, 22.07.2009.