De Gasthuismolen, aanvankelijk Brugmolen, was een korenwatermolen op de Grote Gete, aaan de huidige Gasthuismolenstraat, op 39,69 meter boven de zeespiegel. In de 18de eeuw werd de benaming Brugmolen, omwille van de nabijheid van het oude Sint-Jansgasthuis (opgericht rond 1200 en verlaten in 1825), vervangen door "Gasthuysmolen"(1717). Later werd hij door de toenmalige eigenaars, de familie De Wilde de "Molen van De Wilde" genoemd. Deze familie De Wilde bleef eigenaar tot het overlijden van Eugène De Wilde in 1874. De molen kwam dan toe aan het Bureel van Weldadigheid te Hoegaarden.

De vroegere watermolen werd voor het eerst vermeld in 1225. Oorspronkelijk werd hij de "Brugmolen" genoemd. Toen was de molen eigendom van het kapittel van de kathedraal van Luik.  In de 14de en 15de eeuw werd de molen in leen gegeven aan de familie de Kersbeke. Werd later eigendom van de  heren van Rivieren.
Tijdens de belegering van de stad Tienen in 1635 werden de gebouwen grotendeels verwoest en nadien geleidelijk wederopgebouwd.
Eigenaars-molenaars na 1830:
- voor 1830, eigenaar: De Wilde Mathieu, de weduwe, handelaarster te Tienen
- 18.08.1839, erfenis: de kindeen: a) Dewilde Antoine Ernest, b) Dewilde Henri Matthieu, c) Dewilde Pierre Ignace, d) Dewilde Gustave, e) Dewilde Charles, f) Dewilde Dominique, g) Dewilde Eugène, h) Dewilde Philippe en i) Dewilde Justinus (overlijden van de weduwe van Mathieu Dewilde)
- - 06.01.1843, deling: a) De Wilde Eugène Mathieu Etienne en b) De Wilde Marie Thérèse Pauline Justine, te Tienen (notaris Vinckenbosch)
- 25.03.1873, erfenis: De Wilde Eugenius Matheus Stephanus, eigenaar te Hoegaarden (ovelrijden van Marie Thérèse De Wilde)
05.07.1878, verkoop: Smolders-De Groodt Ludovicus, molenaar te Tienen (notaris Crampen).
voor 1888: erfenis: de weduwe en de kinderen (+Ludovicus)
15.06.1888, verkoop: Smolders-Dewaelheyns Henricus Edouardus, molenaar te Tienen (notaris Delacroix).
26.03.1895, erfenis: de kinderen (+ de weduwe)
18.03.1924, deling: a) Smolders Marie Justine Madeleine, b) Smolders Pauline Rose Antoinette Marie en c) Smolders Josèphe Hortense Caroline Marie (notaris Becquevort).
30.03.1937, afstand: Smolders-Van Stockstraeten Joseph, handelaar te Tienen (notaris Becquevort).
29.05.1949, erfenis: de weduwe en de kinderen (+Joseph)
21.02.1951, afstand: Smolders-Govaerts Edouardus Joseph Julien, nijveraar te Tienen (notaris Mertens).
23.11.1955, verkoop: Huon-Taverniers Jozef Antoine Marcel, molenaar te Hoegaarden (notaris Rosseeuw).

De oude gevel werd in 1924-25 volledig vervangen door een nieuwe (het ontwerpplan in kleur bleef bewaard).

Sinds 1943 is er een dieselmotor geïnstalleerd voor het malen en vervaardigen van veevoeders. Het waterrad en de sluis zijn ondertussen volledig verdwenen.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Rond 1850 waren in Tienen nog dertien molens actief, waarvan vier bloemwatermolens, vijf olierosmolens, een bloemwindmolen, een oliewatermolen, een schorswatermolen en een aardappelmolen. Vandaag is in de stad zelf alleen nog de Gasthuismolen bewaard.

Literatuur

Ontwerp in kleur uit 1924 voor de heraanleg van de Gasthuismolen Thienen, molen "eigendom gezusters Smolders" (coll. Erik Smolders).
Volgens mijn informatie was die molen het ouderlijk huis van mijn grootvader (die vroeg stierf). Het ontwerp is in kleur opgemaakt en heeft steeds bij mijn ouders thuis gehangen, mijn vader (Smolders) is Herman Holemans & Werner Smet, "Wind-, water-, rosmolens te Tienen", Nieuwkerken, Ten Bos, 1981, 32 p. (Studiekring "Ons Molenheem, Studie nr. 1);
P. Dewalhens, "Molens te Tienen", in: Brabant, XII, 1960, nr. 6, p. 2-7;
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 5: arrondissement Leuven (M-Z)", Kinrooi, Studiekring 'Ons Molenheem', 1994;
Els De Kinderen, "Ons rijke Brabant. Tienen: de molens en de evolutie die zij doormaken", in: De Belgische Molenaar en Levende Molens. Vakblad voor de maalderij, graan- en veevoerderhandel, Officieel orgaan van het Landelijk Verbond der middelgrote en kleine maalderijen, Maandblad, Ravels, jg. 79 (1984), p. 215-218, ill.
Brochure 'Langs Vlaamse Wegen' - VTB-VAB vzw
Mailbericht Erik Smolders, kleinzoon van molenaar Eduard Smolders, 01.08.2012.
Mailbericht Ton Slings, 06.12.2012.