Molenzorg
navigatie Merksplas, Antwerpen
Foto van Moermolen, Merksplas, Foto: Ton Slings, Heerlen, 09.05.2013 | Database Belgische molens © Foto: Ton Slings, Heerlen, 09.05.2013

Moermolen
Bergsken 10
2330 Merksplas
Lipseinde
kadasterperceel B246b
51.394844, 4.897036 (Google Maps)
Ingrid Pairon
1847
Stenen bergmolen
Korenmolen
Oorspronkelijk als ontwateringsmolen met scheprad
Verwijderd in 1960
Nog balkwerk
Verwaarloosd
---,
Niet beschermd, wel vastgesteld als bouwkundig erfgoed
Geen
Niet toegankelijk
02867 (allemolens.nl)

Beschrijving / geschiedenis

In 1847 werd deze stenen bergmolen opgericht op het afgelegen gehucht Lipseinde, als graan- en poldermolen. Het was  de bedoeling Het Moer met een scheprad droog te houden. Aangezien het water steeds terugvloeide, staakte men de pogingen en werd de molen enkel nog gebruikt om graan te malen. Door de afgelegen ligging van de molen, had hij niet veel te malen.

Opeenvolgende eigenaars:
- 30.06.1846, verkoop: (van de grond) door de Chaffoy-Verheyen Louis Philippe Hector, eigenaar te Merksplas (notaris Noten)
- 1847, opbouw: Pelseneer-de Chaffoy Petrus Jozef, timmerman te Brussel ("construction d'un moulin à vent sur terrain vierge")
- 01.02.1879, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw de Chaffoy)
- 03.08.1883, deling: a) Pelseneer Pierre Joseph en b) Pelseneer Louise, zonder beroep te Brussel (notaris De Doncker)
- 13.04.1889, verkoop: Gillis-De Wilde Adrianus Henricus, landbouwer te Merksplas (notaris Dierckx)
- 16.03.1908, gift: Gillis-De Bie Emiel Corneel, molenaar te Merksplas (notaris Van Regemorter)
- 17.05.1920, verkoop: Van Looveren-Van Loenhout Petrus Jan, landbouwer te Wuustwezel (notaris Van Nueten)
- 27.08.1947, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Van Loenhout)
- 08.01.1960, erfenis: de kinderen (overlijden van Petrus Van Looveren)
- 01.03.1961, verkoop: Van Hoof-Peeraer Cornelis, werkman te Merksplas (notaris Mercelis)
- 19.11.1969, verkoop: Van de Water-De Beuckeleer Frans Renaat, vertegenwoordiger te Brussel (notaris Mercelis)
- 2000, eigenaar: familie Vande Water
- 2014, eiigenaar: Ingrid Pairon, Merksplas

In 1889 kocht Adriaan Gilles de molen over van de erfgenamen van het echtpaar Pelseneer-de Chaffoy. Na Adriaan kwam zijn broer Emiel op de molen. Emiel bezat echter te Lichtaart een fietsenhandel en liet de boeren zelf malen. In 1920 kocht Petrus Jan Van Looveren-Van Loenhout de molen. Deze maalde echter slechts wanneer hij er zin in had en legde de molen rond 1945 stil. In 1959 verkocht hij zijn molen aan Corneel Van Hoof, die het jaar daarop de wieken verwijderde. In 1970 werd Frans Van de Water eigenaar van deze romp.

De licht conische bakstenen romp met rondbogige vensters met verwijderde kap geraakte geheel met klimop overwoekerd. De molenstenen en het drijfwerk zijn verdwenen, de belt werd afgegraven en het molenhuis gesloopt
De romp werd opeenvolgens ingericht als opslagplaats, kwekerij voor chinchillas en later als woonruimte  (met een zolder als keuken en twee volgende zolders als slaapkamers), met behoud van het balkwerk.

In 2014 werd de woning onbewoonbaar verklaard. Dan werd ook de klimop geheel vewijderd. Het verlaten gebouw staat er nu verwaarloosd bij.

De molen is niet beschermd als monument, maar werd op 5 oktober 2009 vastgesteld als bouwkundig erfgoed.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Werken
Lauryssens C., "De molens van het graafschap en hertogdom Hoogstraten", HOK, Tijdschrift voor Geschiedenis, Oudheidkunde, Kunst en Folklore, orgaan van Hoogstratens oudheidkunidge Kring, II, 1934, p. 120-122.
H. Holemans & P.J. Lemmens, "Molens der Noorder- en Oosterkempen", Nieuwkerken, 1980, p. 67-70;
"Merksplas vroeger en nu", Merksplas, 1986.
Verstraelen K., Merksplas een bundel herinneringen, Turnhout, 1981.
De Kok Harry, Gids voor het oude Turnhout en omgeving. Dl. 2. De omliggende gemeenten, Antwerpen-Amsterdam, 1980, p. 143-163.
Diriken P., Toeristisch-recreatieve atlas van Antwerpen. De Kempen. Geogids Noorderkempen-West, s.l., 1996, p. 69-82.
P. Van Gool, Mededelingen over de molens van Merksplas aan H. Holemans, 28.05.1979.
Els De Kinderen, "De Moermolen te Merksplas", in: De Belgische Molenaar/Levende Molens, LXXIV, 1979, nr. 1 (7 jan.), p. 7-10, ill.;
Els De Kinderen, "Wat molens ons kunnen vertellen", in: De nieuwe spetser, VI, 1980, nr; 54, p. 19-20;
"De storm", in: De Belgische Molenaar, jg. 16, nr. 46 (12 nov. 1921), p. 2;
Lieven Denewet, "Geschiedenis, techniek en terminologie van de poldermolens in België", in: Molenecho's, XII, 1984, nr. 1, p. 1-124.
J. Van Houdt & K. Govaerts, "De molen van het Bergske, omstreeks 1910", in: De Nieuwe Spetser, 1981, nr. 66, p. 37-40.
S. De Sadeleer & G. Plomteux, "Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Turnhout, Kanton Hoogstraten,  Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 16N4", Brussel - Turnhout, 2002.

Mailberichten
John Verpaalen, Roosendaal, 20.05.2012
Marc, 21.11.2014.
Maarten Osstyn Adegem, 04.12.2017.

Overige foto's

transparant

Moermolen

Foto: Edmond Willebrords

Moermolen

Foto P.J. Lemmens, jaren 1950 (negatief: Stichting Levende Molens - Roosendaal)

Moermolen

Foto P.J. Lemmens, jaren 1950 (negatief: Stichting Levende Molens - Roosendaal)

Moermolen

Verzameling Ons Molenheem

Moermolen

Verzameling Ons Molenheem


Laatst bijgewerkt: zondag 13 december 2020
Stuur uw teksten over deze molen
Stuur uw foto's van deze molen
  

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in databasezoek op provincieStuur een e-mail over molen Moermolen, Merksplashomevorige paginaNaar Verdwenen Molens