De Mouin du Fayt of  du Fays is een watermolen in de rue Grande Coyarde 27 op de Grote Gete, op 114,39 meter boven de zeespiegel. Het was een dubbelmolen, bestaande uit een graan- en een oliemolen (dubbelmolen). De graanmolen (op het perceel A454) bezat vroeger drie onderslagraderen. In de muur zijn de ronde asgaten nog zichtbaar. De graanmolen werd al vermeld in 1449, de oliemolen (aan de overzijde van de Grote Gete, perceel A455) in 1757.

Eigenaars / propriétaires
- 15e siécle: les seigneurs de Bomal
- 1567: Le Rousseau et Cie
- Noël Parda, curé de Bomal
- ca. 1773: Jean Procés
- ca. 1810: Jean Mottoule, puis Joseph
- 1822: Fontaine
- voor 1834, eigenaar: Mottoulle-Delstauche Charles, te Mont-Saint-André
- 02.07.1840, deling: de kinderen: a) Mottoulle Cathérine Josèphe, echtgenote Bouvier François, eigenaar te Geest-Gérompont, b) Mottoulle Marie Josèphe, echtgenote Evard Louis, landbouwer te Mont-Saint-André, c) Mottoulle Charles Jospeh, landbouwer te Mont-Saint-André, d) Mottoulle Elisabeth, echtgenote Grenier Jean Joseph, eigenaar te Bomal, e) Mottoulle Marie Thérèse, echtgenote Serry Bernard, eigenaar te Glimes en f) Desneux Charles Augustin, de kinderen, eigenaars te Mont-Saint-André (notaris Collette)
-18.03.1841, verkoop: Rapaille-Moret François Jospeh, architect te Sint-Joost-ten-Node (notaris Collete)
- 28.04.1871, efenis: de erfgenamen (overlijden van François Rapaille)
- 19.01.1880, erfenis: a) Van den Schrick Henri Louis François en b) Van den Schrick Marie Louise Julienne (gehuwd met Delrue), zonder beroep te Brussel
- 13.051882, deling: Van den Schrick Henri Louis François Marie, minderjarige te Brussel (notaris Vandervelde)
- 03.10.1886, verkoop: Mottoulle-Sény Victor Bernard Joseph, landbouwer te Mont-Saint-André (notaris  Collette)
- 20.02.1892, erfenis: a) Fontaine-Mottoulle François Henri Joseph Antoine, landbouwer te Mont-Saint-André en b) Mottoulle-Sény Victor Bernard Joseph, de weduwe, rentenierster te Mont-Saint-André  (overlijden van Victor Mottoulle)
- 19.03.1916, erfenis: Fontaine-Mottoulle François Henri Joseph Antoine, de kinderen, landbouwer te Mont-Saint-André  (overlijden van de weduwe Sény van Victor Mottoulle)
- 17.12.1921, deling: Pirard-Fontaine Charles, eigenaar te Maret (notaris Charlot)
- 23.02.1922, verkoop: Coulon-Dellisse Jean Baptiste, molenaar te Mont-Saint-André (notaris Charlot)
- 15.10.1936, erfenis: de kinderen (ovelrijden van Jean Baptiste Coulon)
- 19.11.1945, verkoop: Janssens- De Looze François Théophile, molenaar te Mont-Saint-André  (notarsi Adam)
- 16.09.1946, verkoop: a) Lemmens-Gordens Alfons Jozef, molenaar te Mont-Saint-André en b) Laenen-Gordens Alfonsus AMandus, molenaar te Mont-Saint-André  (notaris Adam)
- 10.12.1949, verkoop: Meeuwis-Malève Victor Joseph Ghislain, landbouwer te Mont-Saint-André  (notaris Adam)
- 1978: Schepens
- 1980: Gilsoul B.

De oliemolen werd in 1883 buiten gebruik genomen en omschreven als "chambre et remise". De graanmolen werd vergroot in 1908 bleef in werking tot in 1954.

Op 24 mei 1994 werd de molen beschermd als monument, maar bij arrest van de Raad van State van 5 november 1998 werd deze bescherming opgeheven omwille van "procedurefouten". De drie raderen en het hele mechanisme zijn verwijderd. Enkele fragmenten van molenstenen liggen in de tuin. Het gebouw werd gerenoveerd tot woning.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

------------------

Le Moulin du Fays sur la grande Géthe était nomme "du Fahy" avant 1449 et "du Fays" en 1565.
Le moulin possédait jadis trois roues hydrauliques (à aubes puis de deux natures) qui actionnaient un moulin à grain et un tordoir à huile. La retenu d'eau (à 114,39 m au-dessus de la mer) par étang ou réservoir et un long canal était centurée par plusieurs vannes. La chute d'eau est de 4,78 m.
Il était, paraît-il, trés difficle de régler le débit d'eau. De nombreuses sources venaient facilement contrarier le réglage de l'alimentaion du moulin.
Le volume du batiment et les mécanismes de tranformation en faisaient un des plus importants du Sud Brabant.
L'activité de meunerie s'est arrêté en 1954.

Literatuur

Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 7: arrondissement Nijvel (F-O)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1998, p. 53-54.
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961.
Léon Capelle e.a., "Moulins à eau brabançons ayant existé entre le XIIe et le XXe siècle de Perwez à Jodoigne", Petit-Rosière, Histoire et Civilisation en Brabant asbl, 1994, p. 16-17.
J. Tarlier et A. Wauters, "Géographie et histoire des communes belges. La Belgique ancienne et moderne. Province de Brabant, Canton de Jodoigne", Bruxelles, 1872
Mémorial administratif de 1858
B. Gilsoul (le propriétaire) a écrit une étude bien faite sur le "Fays"

Persberichten
"Un livre et une balade entre Jodoigne et Perwez pour les Journées du Patrimoine. Entrez-y comme dans un... moulin!" Le Soir, 31.08.1994.