De Vanbutselesmolen is thans een stenen stellingnmolen, ingericht als korenmolen, aan de zuidzijde van de Vinkestraat.

Oorspronkelijk stond op deze plaats een staakmolen.

Richard Vanbutsele liet in 1850-1851 ter vervanging een bakstenen stellingmolen optrekken. Bij de nieuwbouw werd het binnenwerk van de oude houten molen gedeeltelijk gerecupereerd. De familie Vanbutsele, naar wie de molen genoemd werd, bleef tot 1947 de molen bemalen. Het was een traagmalende molen, want de overbrengingsverhouding is slechts 52/31 x 91/48 = 3,18.

Op de vangbalk staat de naam van molenbouwer Petrus Joseph Van De Moortele 1763, die in hetzelfde jaar ook het vangwiel maakte van de Hoogmolen in Waregem (overgebracht naar Huise in 1971).

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Cardon Karel Constantinus, molenaar te Wevelgem
- 14.12.1846, erfenis: Cardon-Gheysen Karel Augustin en dochter Sophie (overlijden van Gheysen Maria)
- 03.06.1848, erfenis: Van Butsele-Cardon Richard, landbouwer te Wevelgem (overlijden van Charles Cardon)
- na 1864, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Richard Van Butsele)
- 19.01.1874, deling: Van Butsele Jules, landbouwer te Wevelgem (notaris Buysens - stenen graan- en oleiwindmolen)
- 18.05.1877, verkoop: Joye Augustus, molenaar te Wevelgem (notaris Buysens)
- 11.06.1905, erfenis: a) Van Butsele Zelia, huishoudster te Wevelgem en b) Van Butsele Albrecht Richard, molenaar te Wevelgem (overlijden van Augustus Joye)
- 31.07.1918, afstand: Van Butsele-Monteyne Albrecht Richard, landbouwer te Wevelgem (notaris Guillemyn)
- 27.06.1956, gift: a) Van Dorpe-Va Butsele Oscar Julien (voor naakte eigendom), handelaar te Wevelgem en b) Van Butsele Albrecht Richard Camille (voor vruchtgebruik), zonder beroep te Wevelgem (notaris Dubucquoy - oude molen)
- 13.09.1957, erfenis: a) Van Dorpe-Van Butsele Oscar Julien, de weduwe (voor naakte eigendom), handelaarster te Wevelgem en b) Van Butsele Albrecht Richard Camille (voor vruchtgebruik), zonder beroep te Wevelgem (overlijden van Oscar Van Dorpe)
- 09.03.1968, erfenis: Van Dorpe-Van Butsele Oscar Julien, de weduwe, handelaarster te Wevelgem (overlijden van Albert Van Butsele)
- 27.08.1975, verkoop: Gemeente Wevelgem (beslissing burgemeester voor openbaar nut met het doel restauratie van geklasseerde molen - de grond waarop gebouwen B1057p: windmolen, schuur, veestal)

De gemeente Wevelgem besloot in 1975 de vervallen Vanbutseles Molen te kopen en te herstellen. Tijdens de restauratie van 1979-1980 werden onder meer de roeden, de stelling en het kruiwerk vernieuwd. De molen had oorspronkelijk slechts één spruit met twee lange schoren. Bij de restauratie van 1980 bracht aannemer Cottenier uit Aalbeke ook een korte spruit en twee korte zwepen aan. De molen moest in 1989 noodgedwongen stilgelegd worden omdat de zetelkapconstructie vast was komen te zitten.

Molengebouw 't Gebinte (met Johan De Punt) uit Erpe-Mere voerde in 1995-97 een nieuwe restauratie uit. De zetel werd volledig vernieuwd, de stelling en het metselwerk werden gerestaureerd en het maalmechanisme werd correct afgesteld. Sindsdien was Vanbutseles Molen opnieuw maalvaardig, maar inmiddels is draaien gevaarlijk geworden vanwege de zeer slechte toestand van de penbalk.

In 2010 werden uitgebreide onderhoudswerken uitgevoerd door Aquastra bvba uit Lauwe (molenromp) en molenmaker Peusens Dirk bvba uit Merelbeke (molentechnische werken, o.a. een nieuwe penbalk).

In het najaar 2016 werd de molenromp opnieuw aangepakt, met de plaatsng van de steigers op 26 september. Er was schade aan het gevelmetselwerk en de afwerkingslagen van de molenromp. Daarom moesten herstellingswerken uitgevoerd worden. Een overzichtje van de schade:
- de afwerkingslagen werden afgestoten: kalei- en verflagen, over grote delen van de molenromp, hoofdzakelijk op het voegwerk;
- er groeiden heel wat (korst)mossen, hoofdzakelijk wit tot grijs gekleurd;
- er was lokale (zeer beperkt) vorstschade aan de bakstenen (west-georiënteerd).
Aan de binnenzijde van de molenromp schilferden de verflagen af en was er een donkere verkleuring en aflopers op de geschilderde afwerking vast te stellen. De schade was sterker in de zone onder de ramen als gevolg van insijpeling van regenwater ter hoogte van de raamafzaten.
Op de meelzolder was zoutkristallisatie gedetecteerd.
Deze werken werden geraamd op  85 055,49 euro (incl. btw).
Een deel van de kostprijs werd gesubsidieerd door het Agentschap Onroerend Erfgoed. Het toegezegd bedrag van 1 april 2015 bedroeg 29 040 euro.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Jaarlijks aantal asomwentelingen
1996: 0
1997: 3.650
1998: 36.687
2001: 31.720
2002: 42.398
2003: 39.640
2004: 6.128
2005: 7.777
2006: 6.995
2007: 7.123
2008: 474 (molen is niet meer draaivaardig sinds 14/05/2008)
2009: 0
2010: 0
2011:

Intekendatum: juli 2009
Molen: Wevelgem (W.-Vl.), Vanbutseles molen - stenen stellingmolen
Bouwheer: GemeenteWevelgem
Ontwerper:Gemeene Wevelgem, Gebouwendienst / vzw De Grote Macht, Wevelgem
Opdracht: Restauratie. Fase molentechnisch werk
- Vervanging alle liggers en schoren van de gaanderij door nieuw tropisch hardhout
- Vervanging rotte en kapotte planken van de gaanderij
- Nazicht en herstel houten ramen en deuren
- Vervanging penbalk
- Nazicht dakbedekking in eikenhouten kliefleien
- Herstel kruiwerk
- Vervanging luiwerk
- Nazicht zetel, molenas en kroonwiel
- Afstelling draaiende werk
- Olieën van alle buitenhoutwerk
- Behandeling binnenhout met insectendodend middel
- Schilderen roeden en askop, spreeuwplaatjes op de roeden, herstel en wassen zeilen (de windplanken en het hekwerk werden in eigen beheer uitgevoerd)
Fase romp
Ontmossen romp, afspuiten vuil, herstel voegen, metselwerk en kaleilaag, aanbreng waterafstotende laag (hydrofoberen)
Raming: €43.481,35 (incl. btw)
Plaats aanbesteding: Administratief centrum, Van-ackerestraat 12, 8560 Wevelgem
Toewijzing: Fase molentechnisch werk: Dirk Peusens bvba, Merelbeke

Agenda gemeenteraad Wevelgem van 3 juli 2009.
nr. 9. Restauratiewerken Vanbutseles windmolen.

Wevelgem. Agenda gemeenteraad van 10 juni 2016
De voorzitter van de gemeenteraad van Wevelgem verzoekt de gemeenteraad in zitting te vergaderen op 10 juni 2016 om 18u30 in de raadzaal, Grote Markt 26, 8560 Wevelgem om onderstaande agenda te behandelen.
Openbaar
Overheidsopdrachten
Wijze van gunnen
2. Herstel- en onderhoudswerken aan de stenen molenromp Vanbutseles molen.

Literatuur

[Vanhoutte Herman e.a.], Wevelgemse molens. Een kroniek, Wevelgem, Culturele Raad Wevelgem, 2010, 56 p.
Chr. Devyt, "Westvlaamse windmolens. Inventaris volgens de toestand op 1 januari 1965", Brugge, 1966, p. 119;
Luc Devliegher, "De molens in West-Vlaanderen", Tielt/Weesp, 1984, p. 408-411 (Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, 9);
Jeroen Cornilly, "Monumentaal West-Vlaanderen. Beschermde monumenten en landschappen in de provincie West-Vlaanderen. Deel 1. Arrondissementen Ieper, Kortrijk, Roeselare, Tielt", Brugge, 2001, p. 231;
Herman Vanhoutte, "Vanbutseles molen te Wevelgem opnieuw actief", in: Molenecho's, XXV, 1997, p. 183-190;
Herman Holemans, West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten V-Z , Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2005.
F. David, e.a., Wevelgem in beeld, een terugblik, Wevelgem, 1997.
Stefaan Vroman, "Vanbutseles molen in Wevelgem maalt miljoenen", in: Molenecho's, XVII, 1989, p. 60-61.
Heman Vanhoutte, "Na acht jaar gedwongen stilstand en na een tweede restauratie. Vanbutseles molen te Wevelgem opnieuw in werking", in: Mededelingenblad Werkgroep West-Vlaamse Molens, XIII, 1997, nr. 4, p. 170-176.
(L. Smet), "Wevelgem. Van Butsele Molen", in: Molenecho's, VIII, 1980, p. 89-91, 96;
J. Maes, "Een en ander over de Witte Molen van Wevelgem", in: De Belgische Molenaar, LVI, 1961, p. 228;
"Vanbutseles molen, Wevelgem", in: "Ons Molenheem", Kinrooi, 1989, nr. 3, p. 23-25, ill.
"Provinciale draaipremie voor ambachtelijke molens. Aantal asomwentelingen van West-Vlaamse molens in 2004-2009", in: /West-/Vlaams Molenblad, XXVI, 2010, 3, p. 115-118.
"Aantal asomwentelingen van West-Vlaamse molens in 2010", in: /West-/Vlaams Molenblad, XXVII, 2011, 1, p. 50.

Persberichten
"Stukje patimonium werd in ere hersteld", De Weekbode, ed. Menen, 03.07.1998.
VLW, "Molens in de rouw", in: Het Nieuwsblad, 24.05.2008
Luc Vandaele, "'Er zijn dringend herstellingswerken nodig'. Henri Kerckhof laat Vanbutseles molen draaien", in: Het Nieuwsblad, 04.11.2008.
VLW, "Renovatie Vanbutseles molen voor volgend jaar", in: Het Nieuwsblad, 04.11.2008.
VLW, "Belastingen verhogen niet in Wevelgem", in: Het Nieuwsblad, 12.12.2008.
VLW, "Vanbutseles molen krijgt eindelijk opknapbeurt", Het Nieuwsblad, 24.07.2009.
Carlo De Winter, "Wevelgem. Agenda gemeenteraad", Het Nieuwsblad, 30.06.2009.
JME, "Vanbutseles windmolen ondergaat restauratie", in: Het Laatste Nieuws, 14.07.2009, p. 16.
VLW, "Restauratie molen", Het Nieuwsblad, 17.06.2010.
ODW, "Molen opgeknapt", Het Nieuwsblad, 21.09.2011.
(Tim Ghillemyn), "Vanbutseles molen in glorie herstellen", De Weekbode ed. Menen, 17 juni 2016, p. 45.
"Herstel- en onderhoudswerken aan de stenen molenromp Vanbutseles molen", invlaanderen.be (13.06.2016).