|
M. Coornaert, Knokke en het Zwin - De geschiedenis, de topografie en de toponimie van Knokke, met een studie over de Zwindelta. Tielt 1974.
OOSTHOEKMOLEN: ‘maison et ancien moulin de Siska’ (1913) Opdedrinck, Hist. p. 194. C 12 noordoost. Deze molen, die meestal met de naam van Siska, een van de vroegere bewoners aangeduid wordt, was eerst een houten staakmolen, stond vervolgens op een stenen torenkot. Hij werd in 1862 herbouwd in steen. Naar onze mening is de molen opgericht in de eerste helft van de 19e eeuw. De bevolking van de Oosthoek en van de omgevingwas toen heelwat aangegroeid, vooral dank zij het indijken van NHP en ZP. Siska’s Molen staat ca. 300 m ten zuiden van het Paulusfort.
De Wafels van Molenaarsvrouw Siska (siska-marie.com)
Het begon allemaal rond het jaar 1882. Fransisca Fincent was drie maal gehuwd en tweemaal weduwe. Ze bracht 16 kinderen ter wereld, waarvan er 10 de geboorte overleefden. Het waren harde tijden, waar overleven de hoofdzaak was.
Haar eerste echtgenoot was François De Fonseca. Hij was van Spaanse adelijke afkomst, en met hem had zij 8 kinderen. Van haar tweede man, Felix Vandepitte uit Aalter had ze 2 kinderen. Tenslotte trouwde ze met Louis De Vos, waarmee ze nog 6 kinderen had.
Vader De Vos was molenaar, en naast de molen hield Fransisca haar herberg, die diende als wachtzaal voor de boeren die hun graan kwamen laten malen. De boeren betaalden de molen met twee scheppen bloem uit elke zak die gemalen werd. Die bloem werd gebruikt om brood te bakken, en bij het kweken van wat vee. Zo kon men in de herberg brood met gerookte ham, "platte kaas" of boerenomelet eten.
Fransisca werd door haar kinderen "Moeder Siska" genoemd, en al gauw werd ze door iedereen zo aangesproken.
Op een zonnige zomerdag trakteerde Moeder Siska zichzelf op een uitstapje naar Amsterdam. Ze bezocht er een museum en zag daar op een schilderij een wafel met vier hartjes. Toen ze weer thuis kwam tekende ze een wafel met vijf hartjes en gaf die aan haar schoonbroer die smid was in De Pinte. Het wafelijzer werd dus gesmeed.
Smulpaap als ze was (ze woog 135 kg) maakte ze een deeg dat tot vandaag het succes van de wafel bepaalt. Bij elke verjaardag van de kinderen werd er gebakken. Op een dag kwam er een notaris uit Antwerpen op bezoek bij Moeder Siska en proefde de heerlijke wafels. Meteen vroeg hij haar een verjaardagsfeest voor één van zijn kinderen te organiseren. Het feest bleek zo'n succes dat nog vele aanvragen volgden.
Al vlug werd Moeder Siska een trefpunt voor toeristen die van Heist kwamen. Een rit met paard en kar werd ingelegd om de mensen te brengen. In het begin werden de wafels enkel op bestelling gebakken, maar vanaf 1892 kon men de specialiteit ook zonder voorafgaande bestelling proeven.
Door de steeds groter wordende toeloop werd het noodzakelijk schraagtafels voor de klanten te plaatsen in de aanpalende wei. Moeder Siska kocht ook vouwstoelen van een failliet circus, die nog steeds dienst doen. De speeltuin van de kinderen werd uitgebreid en nu ook door de kinderen van de klanten gebruikt.
De zonen van Moeder Siska bakten de wafels en deden het zware werk terwijl de dochters in de herberg een handje toestaken. 's Winters gingen al de kinderen naar Wallonië om er hun Frans bij te schaven en zo beter het hoofdzakelijk Franstalige cliënteel te woord te kunnen staan.
Moeder Siska's wafelhuis had zo'n succes dat ze haar kinderen de opdracht gaf meerdere huizen te openen. In 1907 openden vijf kinderen "Bij de kinderen Siska".
Haar jongste dochter, Marie, wilde ook haar voorbeeld volgen toen in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Moeder Siska overleed in 1918 en mocht de opening van de derde zaak niet meer meemaken. "Bij de dochter Siska" werd in 1919 geopend. Na enkele jaren werd de naam van deze zaak veranderd in "Marie Siska".
In 1924 opende de jongste zoon van Moeder Siska "Gustave Siska" en in 1936 opende een kleindochter, Germaine De Fonseca, een vijfde Siska in St.-Idesbald.
Tot na de Tweede Wereldoorlog bleven de Siska's groeien en droegen ze bij tot de toeristische ontwikkeling van Het Zoute. Maar in tegenstelling tot hun moeder waren slechts enkele van de kinderen van Moeder Siska getrouwd.
Marie Siska had wel een dochter en een zoon. Samen met zijn vrouw nam haar zoon Urbain in 1949 de "Marie Siska" over. De dochter nam van haar tantes de "Kinders Siska" over.
Het ouderlijk huis van Moeder Siska werd verkocht en gesloopt. Daar bevonden zich later de salons van Patrick Rommel. Gelukkig bleef de molen gespaard en omgevormd tot een buitenverblijf.
Gustave Siska werd ernstig ziek en verkocht zijn zaak. De Siska in St.-Idesbald onderging hetzelfde lot.
In 1988 werd "Kinders Siska"verkocht omdat er ook daar geen opvolging was.
Bij deze vier Siska's werd wel de naam en de gebouwen verkocht, maar niet het geheim van het wafelbeslag!
Zoals gezegd had Urbain Dossche, de zoon van Marie Siska, al in 1949 de zaak van zijn moeder overgenomen.
Hij en zijn vrouw begonnen met het uitbouwen van de zaak. Er kwam een restaurant bij en een minigolf, en "Marie Siska" werd tot ver over de landsgrenzen bekend.
Paul Anka, Josephine Baker, Martine Caroll, Ava Gardner, Gilbert Bécaud, en The Platters waren hier meermaals te gast. En Koning Leopold was reeds klant toen hij nog met Koningin Astrid zijn buitenverblijf had in Het Zwin. Na de oorlog kwam hij telkens na een partij golf met enkele vrienden wafels eten. Hij nam dan plaats in een apart zaaltje, en de tafel waaraan hij zat werd door het personeel de Koningstafel genoemd. Aan deze tafel kunt u in onze zaak nog steeds plaatsnemen! Iedereen kwam bij Siska, het "familieparadijs", maar de tands des tijds was niet mals geweest voor het gebouw en in 1967 werd de "Marie Siska" op de wafelbakkerij na helemaal afgebroken, om terug te verrijzen als een complex met 500 zitplaatsen binnen en 500 buiten.
Omdat het uitbaten van een zaak als de "Marie Siska" een goede gezondheid vereist werd de zaak in 1987 aan de vierde generatie overgelaten. Moeder Siska's achterkleinzoon Stefan en zijn echtgenote Nathalie nemen de taak op zich om de traditie van de wafels in stand te houden.
Er komt een hotel bij met acht luxekamers. De speeltuin wordt aangepast aan de nieuwe veiligheidseisen. De keukens worden gemoderniseerd en uitgebreid. Men kan er nu 26 wafels bakken in drie minuten! Er is dus heel wat gebeurd en veranderd in de loop van de jaren. Het enige wat nog helemaal hetzelfde bleef is de wafel die Moeder Siska bakte. Wij zijn er trots op te kunnen zeggen dat wij de enigen zijn die dit recept nog kennen.
Ondertussen studeert de 5de generatie Siska aan de hotel school, en wij hopen dat ook zij deze smakelijke traditie van Het Zoute zullen voortzetten.
De families De Fonseca, De Vos, Dossche
Literatuur
M. Coornaert, Knokke en het Zwin - De geschiedenis, de topografie en de toponimie van Knokke, met een studie over de Zwindelta. Tielt 1974.
M. Coornaert, Een overzicht van de molens in het Noordvrije, in: Liber Amicorum René De Keyser, Speciale uitgave, Geschied- en Heemkundige Kring Sint-Guthago, 1985, p. 43-78.
J. Ballegeer, "Molens in de Zwinstreek", in Rond de poldertorens, jg. 47, nr. 2, 2005.
Chr. Devyt, "Westvlaamse windmolens. Inventaris volgens de toestand op 1 januari 1965", Brugge, 1966;
Luc Devliegher, "De molens in West-Vlaanderen", Tielt/Weesp, 1984 (Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, 9);
Maurits Coornaert, "Knokke en het Zwin", Tielt, 1974, p. 284-285;
André D'Hont, "De acht molens van Knokke. Verzamelde nota's in de Dagklapper uit Knokke", Knokke, Cnoc is ier, 1976, 24 p.;
André D'Hont, "Molens van Knokke", Knokke, 1997;
Lieven Denewet, "Bescherming van de 100-jarige Siska's molen te Knokke: symbool van het ontluikend kusttoerisme en van het befaamde wafelhuis", in: Mededelingenblad Werkgroep West-Vlaamse Molens, XIX, 2003, nr. 1, p. 19-23;
Luc Goeminne, "Stenen windmolen te koop. Molen van Siska. Knokke-Heist", in: Molenecho's, IX, 1981, p. 51;
"Een volle eeuw Siska" (Knokke), in: De Westvlaming, LVIII, 1965, p. 10-11;
Johan Ballegeer, "Molens in de Zwinstreek", in: Rond de Poldertorens, 47ste jg., 2005, nr. 2, p. 39-75;
J.E. de Langhe, "Over molens en andere dingen te Knokke", in: Rond de Poldertorens, XXIII, p. 25;
"De molen van moeder Siska te Knokke", in: Curiosa, oktober 1996, p. 26-28;
M. Coornaert, "De molens van Knokke", in: Sint-Cuthago Tijdingen, nr. 80, 1980, sept. p. 2-4;
"Knokkes laatste molens redden" [Bondig overzicht van de molens te Knokke], in: Brugsch Handelsblad, jg. 73, 1978, nr. 35 (1 september), p. 41, ill.
|
Knokke (Knokke-Heist), West-Vlaanderen
