De Molen van Sinte-Verona of Veronamolen is een watermolen met (verwijderd) metalen bovenslagrad in de Molenstraat, op de Voer, op een kilometer ten westen van de kerk van Bertem.

In 1237 werd voor het eerst een stuk grond bij de St. Veronakerk "de molenstede" genoemd, eigendom van de Norbertijnerabdij van Park te Heverlee bij Leuven. Op deze plaats stond een watermolen. In 1343 bouwde abt Arnold van Wezemael een nieuwe watermolen.

In de 14de-15de eeuw werd de molen in erfpacht gegeven. Vanaf het begin van de 16de eeuw werd deze erfpacht vervangen door een gewone huur voor perioden van negen jaar. De betaling gebeurde in graan. De molenaar moest ook jaarlijks 12 rijksguldens per duim betalen voor de slijtage aan de molenstenen.

In 1656 liet de eigenaar, Abdij van Park te Heverlee, herstellingswerken uitvoeren. Cornelis en Aerdt MOeremans werkten ieder zes dagen om onder meer een nieuw waterrad en watergoot te maken en te plaatsen:
"In het jaer 1656 omtrent sint iannes (Sint-Jan) hebbe ick Cornelis Moeremans ende Aerdt Moeremans ghewerckt inden Moelen van Sinte Froonen ses daghen. Elcken dagh tot 24 stuivers, met het drinckbier bedraeght seven gulden en vier stuivers ende dat ghewerckt aen het ...bert daer den moelensteen op leedt.
Item nogh een nief buyten radt ghemaeckt ende een nief vorpad daer men het waeter mede op de moelen krijght ende de comme onder het radt gherepareert.
Waeraf bedraecht een en dertich gulden. Somma bedraeght acht en dertich gulden en vier stuivers.
Daer af kenne ick Cornelis Moereman ende Aerdt Moeremand voldaen te sijn uidt handen van Peter Gielens.
Hier van hebben laeten passeren 20 gulden desen 15 Maert 1661."

In 1797 werd de molen door de Fransen aangeslagen omdat hij bezit was van de abdij.

Eigenaars na 1830:
- voor 1833, eigenaar: a) Buron Simon, pastoor, b) Verhaegen Georges, onderpastoor te Wakkerzeel en c) en Cie.
- 18.10.1833, verkoop: François-Kumps Hendrik, molenaar te Kapellen (notaris Roberti)
- 1848, erfenis: de weduwe en kinderen (kinderen: François Anne Catherine, b) François Marie-Josèphe, c) François Marie-Thérèse en d) François Guillaume (overlijden van François - registratie op 27.11.1848)
- 30.08.1875, verkoop: Botson-François Olivier, landbouwer te Melin (notaris Roberti)
- 12.10.1905, verkoop: Huybrechts-Paeps Engelbert, moelnaar te Neerijse (notaris Roberti)
- 01.12.1929, erfenis: de weduwe en kinderen (overlijden van Engelbert Huybrechts)
- 26.03.1932, verkoop: Vleeracker-Van Eycken Jan-Baptist, molenaar te Bertem (notaris Gillis)
- 21.08.1955, gift: a) Van Caudenberg-Vleeracker Vital Jozef (voor naakte eigendom), molenaar te Bertem en b) Vleeracker Jan-Baptist (voor vruchtgebruik), molenaar te Bertem (notaris Gillis)
- 19.02.1970, vervolg vruchtgebruik: Van Caudenberg-Vleeracker Vitalis Joseph, molenaar te Bertem (notaris Gillis)
- 2007, verkoop: W&B Construct, Bouwonderneming, Heverlee (voor 1/2); eigenaar van het andere deel: Van Mechelen Francis

In 1842 werd de molen grondig verbouwd. De molen bleef tot in 1950 in werking met waterkracht. Dan werd overgestapt op elektrische drijfkracht, vanwege het beperkte waterdebiet van de beek. Het waterrad werd dan verwijderd. De laatste molenaar was Vital Van Caudenberg. Hij was de zoon van de uitbater van de Kasteelmolen in Leefdaal.

In 1976 werd de St. Veronamolen omgebouwd tot café-dancing "De Molen". Na 2001 bestond de discotheek nog een tijdje onder de naam "Existenz". Bouwonderneming W&B Construct uit Heverlee kocht in 2007 het deel van de vroegere discotheek aan met de bedoeling hem te renoveren en door te verkopen als kantoor met woonruimte.  Francis Van Mechelen, bekend van de danceformatie Dynamite, is eigenaar van het andere deel.
Nabij de molen is een vistrap geplaatst.

Lieven DENEWET, Joseph DE KEMPENEER & Herman HOLEMANS

Mailbericht van Guy Van Caudenberg, zoon van de laatste molenaar, 24.01.2011
Ik ben de zoon van de laatste molenaar-eigenaar. Ik ontdekte onlangs dat er foto's zijn toegevoegd in de bijlage van de molengeschiedenis staan die nog uit mijn familiearchief komen en die ik destijds nog bezorgde aan Ons Molenheem. Op de laatste foto zijn het zijn trouwens mijn ouders die er poseren voor het molenrad! Ik heb de geschiedenis van de molen kunnen achterhalen door publicaties van auteurs die er opzoekingen naar deden en kan dit aanvullen met eigen archiefstukken.
Mijn vader Vital Van Caudenberg was de zoon van de uitbater van de Kasteelmolen in Leefdaal en mijn grootvader langs moeders kant is afkomstig van de Eyckenmolen in Bertem-dorp.
Markant detail, mijn beide grootouders hebben de Molen van Sint Verona in Bertem bemalen.
Ei zo na zijn mijn beide ouders op dezelfde molen geboren.

Literatuur

Archieven
Archief abdij van Park te Heverlee, Rekening i.v.m. herstellingswerken aan de molen van Ste-Verone, 1656.

Werken
Joseph De Kempeneer, "De pachthoven en de watermolen van de abdij van Park te Bertem", in: Mededelingen Geschied- en Oudheidkundige Kring van Leuven en Omgeving, X, 1970, nr. 3-4, p. 217-232.
G. B(aggerman), "Herstellingen aan de molen van Ste.-Verone", Meer Schoonheid, XXVII, 1980? 3-4? p. 76.
H. Vannoppen, "De geschiedenis van Bertem, het Teussersdorp bij de Romaanse kerk", 1980;
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 4: arrondissement Leuven (A-L)", Kinrooi, Studiekring 'Ons Molenheem', 1993;
K. De Kampenheer, "De Pachthoeven en de watermolen van de abdij van Park te Bertem"

Persberichten
WBB, "Nooit meer dansen in De Molen", Het Nieuwsblad, 18.01.2008.

Mailberichten
Guy Van Caudenberg, zoon van de laatste molenaar, 24.01.2011