Deze molen werd omstreeks 1602 gebouwd als papiermolen door Gysbrecht De Nayer. Gysbrecht was de zoon van Hendrik De Nayer die reeds in 1551 op de rechteroever van de afleidingstak van de Molenbeek een andere papiermolen, de Molenbroeckmolen, had opgericht. Beide molens vormden een dubbelmolen.

De molen kwam via vererving en verkoop in handen van verscheidene families, maar dankt zijn naam aan de familie Paesmans, die de molen sinds 1855 in bezit heeft. Johannes Josephus Paesmans richtte in 1856 een verzoek aan de overheid om de molen om te mogen bouwen tot graanmolen, en een nieuw waterrad te mogen plaatsen. De molen was al enige jaren buiten werking en in verval geraakt. Per ordonnantie werd aan dit verzoek voldaan, mits Paesmans zich aan strikte voorwaarden zou houden. Er dienden een nieuw sluiswerk en een brug aan het begin van het afleidingskanaal gebouwd te worden.

Als gevolg van de werken vielen een andere stroomopwaarts gelegen molen (Molen De Nayer) en de Molenbroeckmolen (eigendom van Van Hemelrijck) tegenover de Paesmans Molen stil. De werken bleven aanslepen en Paesmans plaatste een rad dat niet aan de eisen van de ordonnantie voldeed. Hierdoor ontstond betwisting tussen de molenaars. De provincie stuurde een commisaris naar Dworp om het conflict op te lossen. Paesmans mocht het waterrad laten hangen (met betaling van een boete) en de kosten van het nieuwe sluiswerk werden door beide molenaars betaald. In 1862 werden nieuwe peilnagels geslagen, waarmee het dispuut eindigde.

Ondanks de plannen van 1856 deed de molen pas vanaf 1872 dienst als graanmolen. In 1888 werd een nieuw waterrad geplaatst, dat in 1939 werd vervangen door een Francisturbine. Hierdoor ontstond een nieuw conflict met de Molenbroeckmolen. Toenmalig molenaar Jozef Paesmans, had de waterinlaat van de turbine in de afleidingstak vóór de splitsing naar beide molens geplaatst. Uiteindelijk werd besloten dat de Paesmans Molen over al het water tussen 12 en 24 uur kon beschikken, en de Molenbroeckmolen van 0 tot 12 uur.
In 1977 werd het afleidingskanaal van de Molenbeek naar beide molens door de Provincie Brabant gedempt. Niettemin zijn de Francisturbine en één steenkoppel nog aanwezig. De Paesmans Molen bleef tot het eind van de jaren 1980 in werking als electrische graanmolen. De gebouwen bleven tot voor de sloop in het bezit van de vroegere molenaarsfamilie Paesmans. De Molenwacht van de provincie Vlaams-Brabant (een gewezen tewerkstellingsinitiatief) voerde in 1995 enkele opruimingswerken uit.  Op deze site bedraagt het verval van de Molenbeek ongeveer 2 meter.

De gebouwen werden in 2013 gesloopt.

Niels WENNEKENS, met dank aan Edgar WINDERICKX en Dirk VANSINTJAN

Literatuur

“En toen was er papier. Wandelgids voor de tentoonstelling in zaal Auvicom te Dworp op 19, 20, 21, en 23 oktober 2001”, Heemkundig Genootschap van Witthem, Beersel, 2001;
L. Everaert & J. Boucherij, "Geschiedenis der gemeente Dworp", Antwerpen, 1877;
C. Theys, "Uit het familieboek van Gillis Winderickx (Dworp, 18de eeuw)", in: Eigen Schoon en de Brabander, XXVI, 1943, p. 56-59;
C. Theys, "Geschiedenis van Dworp", Brussel, 1948;
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 2: arrondissement Halle-Vilvoorde (A-L)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1991;
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
Jos De Gelas, "Inventaris van de Brabantse papiermolens", in: Tijdschrift industrieel erfgoed, Voortzetting van: Driemaandelijks tijdschrift van de Vlaamse vereniging voor industriele archeologie, Gent, Vlaamse vereniging voor industriële archeologie, nr. 7, 1987, p. 15-25.;
J. De Gelas, "Dworp, dorp van watermolens", in: Driemaandelijks tijdschirft van de Heemkring Rode "De Sprokkelaar", Sint-Genesius-Rode, jg. 8 (1985), nr. 1, p. 1-3; nr. 2, p. 1-5; nr. 3, p. 2-3.
SSJ, "Reünie familie Winderickx viert in Herisemmolen", Het Nieuwsblad, 07.05.2013.

Mailberichten
Maarten Osstyn, Adegem, 01.06.2018.