De Houbenmolen, genoemd naar de vroegere molenaars Houben, is gelegen op een privaat domein, midden het bos, ver afgelegen van de openbare weg. Naast korenmolen, was de molen een tijdlang ook ingericht als volmolen.
De tot heden gevonden beschreven geschiedenis van de Houbenmolen gaat terug tot rond 1600. Die betreft niet uitsluitend de watermolen, maar ook een nabij gelegen "schans", een verdedigingswerk ook wel fort genoemd en schuiloord.

De bestendige deputatie van de provincie Limburg keurde op 14 juni 1848 de vastgestelde pegelhoogte van 0,650 meter goed. De toenmalige eigenaar was Louis François Bemelmans, die ook de Dorpermolen (een nog bestaande graanwatermolen) in zijn bezit had.

Eigenaars na 1840:
- voor 1844, eigenaar: Bemelmans Louis, hoofdinspecteur te Luik
- 1859, erfenis: a) Bemelmans Maria Christiaan, de weduwe en kinderen, rentenierster te Opoeteren, b) Bemelmans Louis, de weduwe (vruchtgebruik)
- 1878, deling: a) Bemelmans Alexander (en compagnie), eigenaar te Opoeteren, b) Ruzette Maria, weduwe Bemelmans Maria Christiaan, eigenares te Schaarbeek (vruchtgebruik)
- 1878, erfenis: Bemelmans Alexander Marie, Petrus Julius, Marie Adelaïde, Mechtildis en Marie-Eduardus, eigenaars te Opoeteren (later te Brussel)
- 1903, verkoop: a) Van Kerchove-Bemelmans, advocaat te Brussel, later te Leuven, b) Bemelmans Marie Eduardus, de kindeen, eiggenaars te Leuven (voor 2/3)
- 1906, eigenaar: a) Van Kerchove-Bemelmans, b) de erfgenamen van Bemelmans Marie Eduard
- 1914, verkoop: a) Bemelmans Frans, handelsagent te Sint-Joost-ten-Node, b) Bemelmans Georges, planter in Ceylon (Sri Lanka)
- 1925, eigenaar: Samenwerkende Venootschap Houbenmolen, met 17 aandeelhouders
- 1872, verkoop: Steuns Leo C.G., Opoeteren

Van voor 1844 tot 1925 was de Houenmolen in het bezit van de familie Bemelmans, eigenaar van het kasteel De Schans. De Houbenmolen kwam in 1925 in handen van een "Samenwerkende Maatschappij" met 17 aandeelhouders uit bekende families uit Opoeteren en omgeving. De Houbenmolen werd toen ingrijpend omgebouwd van slagmolen tot graanmolen.

Tijdens en na de tweede wereldoorlog groeiden ingrijpende conflicten binnen de families van aandeelhouders. De bijbehorende boerderij brandde af in de dagen van de bevrijding en de molen werd in 1947 omgebouwd tot woonhuis. Hierbij werd het binnenwerk vervoerd naar de Hoogmolen van Ellikom.

In 1972 werd de Houbenmolen openbaar verkocht waarna de huidige bewoner eigenaar werd.
Het onderslagrad is verdwenen.

Lieven DENEWET, Herman HOLEMANS & Leo C.G. STEUNS

Literatuur

E. Cuppens, M. Lipkens, M. Orlent m.m.v. T. Dreesen & B. Stoffels, "Opoeteren een dorp aan de Oeter. 100 jaar St.-Dionysiuskerk (1908-2008)", Opoeteren, Geschied- en Heemkundige Kring Utersjank, 2009, 566 p.
Lieven Denewet, "Inventaris van de Limburgse watermolens met hun pegelhoogtes (1846-1849)", Molenecho's, 39, 2011, nr. 2
Herman Holemans & Werner Smet, "Limburgse watermolens. Kadastergegevens: 1844-1980", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1985;
Bert Van Doorslaer, "Met de stroom mee of tegen de wind in? Molens in Limburg", Borgloon/Rijkel, Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed, 1996;
"Op weg naar de watermolens in het Oeterdal", Neeroeteren, V.V.V. Oeterdal, s.d.
Geschied- en Heemkundig Tijdschrift Utersjank van Opoeteren.
Jo Corstjens , E. Cuppens , Ch. Lecocq ... [et. al]., "Opoeteren : een dorp aan de Oeter : 100 jaar negotische St.- Dionysiuskerk (1908-2008), Opoeteren : Geschied- en Heemkundige Kring Utersjank, 2009. - 566 p. : ill., 30 cm + bladwijzer. (Zie laatste deel van hoofdstuk 1: "Economische bedrijvigheden").
"Opoeteren, een dorp aan de Oeter", p. 298 e.v.
Mailbericht Everd Cuppens, 29.08.2014.