De Molen van Arnauts (huidige benaming) of de Nederste molen, Wijbersche molen (vroegere benamingen) is een korenwatermolen op de Velpe aan de zuidzijde van de Heerbaan (nr. 94) in Miskom, aan de grens met Ransberg en Kortenaken, op 29,56 meter boven de zeespiegel.

De watermolen met onderslagrad werd voor 1500 gebouwd. Jan Van Baussele gaf hem rond 1500 in leen aan Hendrik Van Schoonhoven.

We zien de watermolen aangeduid op de Ferrariskaart (ca. 1775), de Atlas der Buurtwegen (ca. 1842), de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) en de kadastrale kaart van de P.C. Popp (ca. 1855).

De molenaarsfamilie Arnauts bezat de molen sinds 1853, vandaar de molennaam. De molen bleef tot in 2016 in handen van deze familie, maar op het laatst werkten ze er niet meer als molenaar. Orgelbouwer Stan Arnauts had in het molenhuis zijn atelier.

De molen werd n 1940 vernield bij de inval van de Duiters; de heropbouw gebeurde in 1941. Tot rond 1960 bleef de molen ook met waterkracht in werking. De Velpe werd verlegd, zodat het molengebouw een eindje van de huidige loop gelegen is. Rond 2000 werd een vistrap aangelegd, maar de trappen ervan bleken echter onoverbrugbaar te zijn voor vismigratie! Een aanpassing drong zich op...

De laatste molenaar, Jef Arnauts, werd geboren te Kersbeek-Miskom in 1928. Hij heeft zijn hele beroepsleven (dit is tot 1987) gemalen, eerst met stenen, nadien met hamermolens. Nadien verhuisde hij naar Aarschot.

Het erf met het woonhuis en de watermolen (met waterrechten en nieuwe goot voor waterrad, plannen en studie voor waterrad voorhanden) werd in 2016 verkocht. Het onderslagrad en het binnenwerk zijn verwijderd.

Het gebouw is niet beschermd en niet vastgesteld als bouwkundig erfgoed.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Geens Hieronimus (1778-1851), molenaar te Miskom
- 1851, erfenis: zijn kinderen (overlijden van Hieronimus Geens)
- 10.11.1853, verkoop: Arnauts-Geens Joseph, landbouwer te Budingen (notaris Martinquet-
- 08.07.1896, begin vruchtgebruik: a) Arnauts-Nijns Theophiel Corneel (voor naakte eigendom), molenaar te Kersbeek-Miskom en b) Arnauts-Geens Joseph (voor vruchtgebruik), eigenaar te Kersbeek-Miskom (notaris De Hertoghe)
- 05.12.1896, einde vruchtgebruik: Arnauts-Nijns Theophiel Corneel, molenaar te Kersbeek-Miskom (overlijden van Joseph Arnauts)
- 10.08.1905, verkoop: Arnauts-Bilsen Charles Louis, handelaar te Kortenaken (notaris De Booseré)
- 29.12.1924, verkoop: Arnauts-Kemerlinckx Daniël Joseph Octave, molenaar te Kersbeek-Miskom (notaris De Booseré)
- tot 2016: Arnauts Stan, Kersbeek-Lo
- 2016, verkoop

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 4: arrondissement Leuven (A-L)", Kinrooi, Studiekring 'Ons Molenheem', 1993.

Persberichten
"Kortenaken. Toen & Nu", Het Nieuwsblad, 08.05.2013.
Paul Pans, "Wandelen, fietsen en orgelatelier bezoeken aan de Velpe", in: Het Nieuwsblad, 10.09.2010.

Mailberichten
André Vandebroek, Linter, 21.03.2014.
Stan Arnauts, Kersbeek-Lo, 09.12.2016.