Deze watermolen op de Molenbeek werd al voor 1228 opgericht. Met een korte onderbreking, bleef deze watermolen tot 1798 in het bezit van de Sint-Baafsabdij te Gent.

Uit de penningkohieren van Bavegem van 1571 (f° 9r°): "Antucnis Violetten in pachte van mijnheere van Ste Baefs de watermuelen te Baveghem met 4 dachw. gronts omme 87 p, parisis mits dwijngelt ende heerl. renten daerine"

De molen werd in 1585 afgebrand, maar nadien terug opgebouwd.  We vinden hem aangeduid op de zgn. Ferrariskaart van ca. 1775. Aanvankelijk was het enkel een graanmolen, in 1723 kwam er een stampkot (oliemolen) bij. Deze installatie werd in 1911 ontmanteld.

Pachters-molenaars in het Ancien Regime:
Geraart De Backer.
Zijn dochter Livina De Backer huwde drie keer:
x Pieter Mollaert +Bavegem 16-6-1721 (pachter in 1718)
xx Pieter Van Lierde +Bavegem 10-10-1727
xxx Jean Baptiste Maes

In het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Bavegem uit 1812 lezen we het volgende:
"il existe un moulin à eau, appartenant à la veuve de Jean Baptiste Maes, il n'est pas loué, mais par la comparaison que j'en ai faite avec d'autres de même nature et même valeur, des communes circonvoisines, il recevra un revenu net de f. 300". In 1834 werd het kadastraal inkomen bepaald op 190 Belgische frank.

Eigenaars in de 19de en 20ste eeuw:
- voor 1812, eigenaar: Jan Baptiste Maes
- in 1812, eigenaar: weduwe Jan Baptiste Maes
- voor 1934, eigenaar: De Porre-Van der Meulen Jan Francis, burgemeester te Bavegem
- later, erfenis: de weduwe (overlijden van de vrouw Van der Meulen)
- 05.12.1846, deling: a) De Porre Jan Frans, landbouwer te Bavegem en b) De Porre Karel, olieslager te Bavegem (notaris Van der Heyden)
- 1849 (registratie op 06.11.1849), deling: De Porre-De Clercq Karel Lodewijk, landbouwer te Bavegem (notaris Van Caeneghem)
- 14.08.1883, erfenis: de weduwe en de kinderen (de kinderen: a) De Porre Frans, handelaar, b) De Porre Rufina en c) De Porre Charles, handelaar) (overlijden van Karel De Porre)
- 21.04.1904, erfenis: de kinderen (overlijden van weduwe van Karel De Porre)
- 10.03.1910, deling: Pycke-Van de Velde Constant, molenaar te Bavegem (notaris Limpens)
- 10.06.1936, deling: a) Pycke Amandus (voor naakte eigendom), molenaar te Bavegem en b) Pycke Constant (voor vruchtgebruik), molenaar te Bavegem (notaris Devuyst)
- 14.06.1952, erfenis: Pycke-Hofman Amandus, molenaar te Bavegem (overlijden van Constant Pycke)
- 06.05.1974, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Amandus Pycke)
- 05.06.1987, maatschappij: nv Finelac, te Sint-Lievens-Houtem (notaris De Brabandere)
- 2013, eigenaar: nv Inex

De oliemolen werd in 1911 stopgezet. In De Belgische Molenaar verscheen toen een advertentie waarbij een koppel pletterstenen met ligger te koop werd aangeboden.

De oude watermolen werd in 1948 omgebouwd tot een groot maalderijgebouw met een fabrieksachtig uitzicht: een gecementeerd bakstenen gebouw met getraliede vensters en plat dak. Enkel de muur aan de waterkant bleef bewaard. Alhoewel het waterrad en het sluiswerk bleven bestaan, werd er geen gebruik meer gemaakt van waterkracht.

De maalderij werd in 1965 stilgelegd en werd als magazijn gebruikt. Het metalen bovenslagrad, dat volledig verroest was, werd na 1983 verwijderd. De sluis bezit nog twee van de drie schuiven. Het verval door de open schuif bedraagt 3 meter. De oever is hier verstevigd. Voor de schuif het dichtst bij de molen hangt een halve buis (doormeter 0,5 m, lengte 3 m) die het - thans ontbrekend - waterrad deed draaien.

De molen maakt thans deel uit van het zuivelbedrijf Inex. Binnen zijn nog enkele sporen te vinden van het maalbedrijf, met één steenkoppel ter plaatse en één gedemonteerd. Het gebouw is opgenomen in de vastgestelde inventaris van het onroerend erfgoed.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Archieven
Stadsarchief Gent, Penningkohieren Bavegem, 1571, f° 9r°.
Rijksarchief Gent, "Sint-Baafs en Bisdom Gent", nr K 8131/7 (1722 wijngelden)
Gewestelijke Directie van het Kadaster te Gent, Gemeente Sint-Lievens-Houtem. Bavegem. Proces-verbaal van afpaling van de gemeente Bavegem, 1812.

Gedrukte bronnen
De Belgische Molenaar, 1911 (advertentie verkoop koppel pletterstenen en ligger)

Werken
Georges Souffreau, "Geschiedenis van de Koren- en Oliewatermolen (voor 1228-2013) en van de Stenen Koren- en Oliewindmolen (1861-1911) te Bavegem. Geschiedenis van de Houten Korenwindmolen van Sint-Baafs (voor 1395-1910) en van de Houten Korenwindmolen Grootveldmolen (1785-1949) te Vlierzele", Woubrechtegem, 2013, 145 p.
R. De Pauw, "De Molenbeek", in: De Spooklinde, nr. 2, p. 5-10;
F. Duquet, "Zo was Bavegem", Sint-Lievens-Houtem, 1980, 301 p.;
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Eerste aflevering. De arrondissementen Aalst en Dendermonde", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XIV, 1960, 3 (Gent, 1962);
Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-B", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1996, p. 63-65.
D'Huyvetter C., de Longie B. & Eeman M. m.m.v. Linters A., Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Aalst, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 5N2 (H-Z), Brussel - Gent, 1978.
Info Bastiaan Notebaert, 04.02.2010.
Info Ignace Mollaert, 20.07.2013.
Plaatsbezoek Maarten Osstyn, 23.10.2015.