De Dorpermolen is een korenwatermolen met metalen onderslagrad op de Bosbeek in de Dorpermolenstraat nr. 2. Daar vormt hij een typische dorpsbeeld in de schaduw van de Sint-Dionysiuskerk. De Dorpermolen is een van de 10 nog bestaande watermolens langs de Bosbeek op het grondgebied van Maaseik, maar onderscheidt zich van de andere. 

Het sierlijk molengebouw is dwars tegenover de beek geplaatst en heeft een wolfsdak aan de watergevel. Er is een verval van 1,2 meter en een zeer smalle bypass op de rechteroever. Het molenwerk van de Dorpermolen (uit de 17de of 18de eeuw) bestaat nog volledig uit hout én is in een originele staat, wat erg zeldzaam is. Op de steenzolder liggen twee steenkoppels. 

Hij werd gebouwd in 1530. Het molengebouw was een vakwerkconstructie ingevuld met leem. 

De Bestendige Deputatie van de provincie Limburg keurde op 14 mei 1848 de vastgestelde pegelhoogte van 0,750 meter goed. 

Pas in 1859 volgde de herbouw in baksteen. Vaker werd het molengebouw rondom het technische molenwerk afgebroken en verbeterd, terwijl het molenwerk behouden bleef. De molen betekende immers een belangrijke economische waarde en moest blijven draaien. 

De molen behoorde tijdens het Ancien Regime toe aan de opeenvolgende heren van Opoeteren. In 1619 werden de heerlijke rechten door de prinsbisschop van Luik verleend aan Michael de Selys, die burgemeester was van Maastricht en al de Dornerschans bezat. Op de schans liet hij een kasteeltje bouwen, het Kasteel De Schans. Vanaf 1656 verkreeg de familie de titel van baron. 

Onder de molenaars-pachters van baron de Selis dienen we zeker Caspar Jacobus Boonen te vermelden. In 1793 zette hij het dorp op zijn kop omdat hij een proces aanspande tegen 36 dorpelingen die nagelaten hadden te laten malen op de Dorpermolen, toen nog altijd een dwang- of banmolen. Maar de invallende Franse troepen maakten daar een einde aan. Met Boonen belandt men eveneens in het Bokkenrijdersgebeuren dat nog altijd tot de verbeelding spreekt. 

Na de dood van barones de Selys in 1831 stonden haar bezittingen waaronder de Dorpermolen en de Houbenmolen in Opoeteren te koop. De “principaalste” ingezetenen van Opoeteren waren van plan  de schans gezamenlijk te kopen, maar dat lukte niet. In 1840 kocht Louis François Bemelmans-Ruzette uit Brussel de schans, het kasteel, de boerderijen, de molens, de gronden en de bossen aan voor 120.000 frank. 

De familie Bemelmans verkocht de molen in 1881 aan molenaar Renier Bergmans (°Opoeteren 1836) die tevens varkenshandelaar was. Hij was gehuwd met Joanna Roex (overleden in 1894) en hadden negen kinderen. De oudste dochter huwde in 1892 met Peter Johannes Cornelissen van het 'Beele' nu ook het ‘Brore' genoemd, langs de Neeroeterenstraat, In 1898 woonde het paar nog op het ‘Beele', maar was Peter Johannes toch reeds als molenaar werkzaam bij zijn schoonvader. Later zou hij de molen overnemen. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Pieter Corenlissen-Leysen. Na zijn overlijden in 1965 werd hij op zijn beurt  opgevolgd door zijn zoon Hendrik Cornelissen (1942 -2001), die gehuwd was met mevr. Mia Didden. Hij zou de laatste beroepsmolenaar worden. 

Alhoewel vrijwillig molenaar Jan Loubele met de molen tot in 2004 maalde, geraakte het gebouw toch steeds meer in verval. De muren helden naar buiten (ze waren bolvormig geworden) en konden elk moment omvallen. Als zo’n muur omvalt, zou ook het dak automatisch mee naar beneden komen. Er was dus acuut instortingsgevaar. Een fundament van de molenstoel (die vrij staat van het gebouw om trillingen te vermijden) was aan het wegrotten door insijpelend water. Het gebouw moet opnieuw waterdicht worden gemaakt. De beek moest stroomafwaarts worden geveegd, zodat het waterpeil ter hoogte van de molen zou zakken en het draaiend molenrad niet meer wordt afgeremd. 

De watermolen werd op 8 september 1981 beschermd als monument en samen met zijn omgeving als dorpsgezicht. Dit besluit kon echter het verval niet stoppen. 

De familie Cornelissen vroeg op 1 maart 2004 aan het stadsbestuur van Maaseik om te helpen bij het voortbestaan van de Dorpermolen. Om dit te realiseren, nam de stad de molen in 2009 in erfpacht. voor een termijn van 75 jaar en tegen een jaarlijkse huur van €1. Op die manier hoefde het stadsbestuur geen investering in een aankoop te doen, maar kan het wel voor de restauratie een beroep doen op subsidiëring door de hogere overheid.   

De stad Maaseik stelde in 2010 Architectuur Depot cvba uit Maasmechelen aan als ontwerper om een bestek op te maken voor een maalvaardige restauratie en een toeristisch concept op te stellen met als visie ‘de Bosbeek als cultuurdrager’. Studiebureau Monumentenzorg bvba (Caroline Vandegehuchte) uit Tessenderlo ondernam een bouwhistorisch onderzoek. 

Gelukkig ondernam de stad ook onmiddellijk maatregelen voor het gebouw dat op instorten stond. Rond de molen werden veiligheidshekken geplaatst. Naast de muren werden betonblokken van duizenden kilogram geplaatst en een constructie om de muren te stutten. De Vlaamse Overheid kende de Stad Maaseik begin 2011 een onderhoudspremie van ruim 15.000 euro toe voor dringende onderhoudswerken aan fundering en dak. 

Het Agentschap Onroerend Erfgoed keurde het ontwerp van het Architectuur Depot cvba goed. In totaal werd de  restauratie toen geraamd op 502.383 euro, waarvan 282.423 euro van de Vlaamse Overheid (Onroerend Erfgoed) en 94.141 euro van de provincie. De stad Maaseik zelf zou 125.818 euro betalen. Op de gemeenteraad van 24 februari 2014 werd het definitief ontwerp goedgekeurd en een restauratiepremie aangevraagd. 

In 2014 werden een aantal nieuwe noodherstellingen uitgevoerd en aan de iets verderop gelegen brug over de Bosbeek die op instorten stond. De beek werd schoongeveegd zodat het waterpeil lichtjes kon zakken om het waterrad vlot te kunnen aandrijven. 

Begin november 2014 kende Vlaams minister-president Geert Bourgeois, in zijn hoedanigheid als minister van onroerend erfgoed, een restauratiepremie toe van 414.224 euro of 80 procent van de kosten. De stad Maaseik neemt, als erfgoedhouder, de overige 20 procent voor zijn  rekening. Vanwege het wegvallen van de zogenaamde koppelsubsidies betaalt de provincie Limburg niet meer mee. 

Op 17 februari 2016 schreef de stad Maaseik een openbare aanbesteding uit. De opdracht had betrekking op alle werken noodzakelijk tot de restauratie, zonder verdeling in percelen. De voorziene duur van de werken bedroeg 175 dagen en de aannemer diende over ondercategorie D24 (restauratie van monumenten) en klasse 3 (opdrachten voor minder dan 500.000 euro) te beschikken. De offertes werden verwacht tegen 7 april 2016 bij de stad Maaseik. 

De werken werden toegewezen aan Bouwwerken Gebr. Janssen bvba uit Opglabbeek. Ze startten op 8 november 2016 met de tijdelijke omlegging van de Bosbeek met een onderbuis om de werken aan de fundering mogelijk te maken. Voorafgaand waren de vissen overgeheveld naar de nieuwe stroom. Dat werd beslist na overleg met de natuurverengingen. In de daarvoor gecreëerde poel werden elektrische pulsen via draden aan het slib gegeven. Dat verdoofde de vissen tijdelijk waarna ze met schepnetten uit de poel opnieuw naar de Bosbeek weden overgeheveld. 

't Gebinte Molenbouw uit Erpe-Mere (met zaakvoerder Johan De Punt) en voerde de molentechnische werken uit. 

Alhoewel in de restauratie werd uitgegaan van zoveel mogelijk behoud, dienden er toch vele houten onderdelen vervangen te worden. Maar ook beton is niet eeuwig: de betonnen constructie van het sluiswerk was erg verweerd door jarenlange uitspoeling. 

Twee hoogtepunten uit de restauratie:

- eerste week van april 2017: plaatsing met een kraan van het hersteld maalgebint, doorheen het weggenomen dak
- 25 augustus: plaatsing van het grondig vernieuwd waterrad. 

De maalvaardige Dorpermolen werd op 23 augustus 2017 feestelijk geopend en op Open Monumentendag 10 september 2017 voor de eerste keer opengesteld voor het publiek. De ervaren Jan Loubele uit Genk staat in voor de begeleiding van de nieuwe vrijwillige molenaar. Naast de sociaal-economische erfgoedwaarde fungeert de molen als toeristisch onthaal- en infopunt voor de vallei van de Bosbeek en voor de Duinengordel, het nabijgelegen natuurgebied tussen Maaseik, Meeuwen-Gruitrode en Opglabbeek. Info voor bezoeken: musea @ maaseik.be, tel. 089 566890, 089 560543.

Eigenaars na 1840:
- voor 1844, eigenaar: Bemelmans Louis, hoofdinspecteur te Luik
- 1859, erfenis: a) Bemelmans Maria Christiaan, de weduwe en kinderen, rentenierster te Opoeteren, b) Bemelmans Louis, de weduwe (vruchtgebruik)
- 1878, deling: a) Bemelmans Alexander (en compagnie), eigenaar te Opoeteren, b) Ruzette Maria, weduwe Bemelmans Maria Christiaan, eigenares te Schaarbeek (vruchtgebruik)
- 1878, erfenis: Bemelmans Alexander Marie, Petrus Julius, Marie Adelaïde, Mechtildis en Marie-Eduardus, eigenaars te Opoeteren (later te Brussel)
- 1881, verkoop: Bergmans-Roex Henri "Renier" (°1836), landbouwer, later molenaar, te Opoeteren
- 1894: en de kinderen (overlijden van Joanna Roex)
- 1916, verkoop: Bergmans Jan Mathijs, Maria Elisabeth, Jan Michiel, Marie Anne en Catherina Elisa
- 1938, erfenis: a) Bergmans Jan, de erfgenamen, molenaars te Opoeteren, b) Bergmans Maria Elisabeth, Marie Agnes Gertrude en Catharina Elisa
- 1939, verkoop: a) Cornelissen-Leyssen Pieter (22/35 volle eigendom / 2/5 naakte eigendom), b) Bergmans, de erfgenamen van Jan; Bergmans Jan Michiel; Bergmans Catherina Elisa, molenaars te Opoeteren (11/35 volle eigendom en 2/35 vruchtgebruik)
- 1946, verkoop: Cornelissen-Leyssen Pieter (en compagnie), molenaars te Opoeteren
- 1960, verkoop: Cornelissen-Leyssen Pieter, molenaar te Opoeteren
- 1965: de weduwe en kinderen
- later, erfenis: Cornelissen-Didden Henri, handelaar te Opoeteren
- 2001: Didden Mia, weduwe van Henri Didden (overlijden van Henri Didden)
- 2009, erfpacht: door de stad Maaseik, eigenaar: familie Cornelissen

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

"Stad vraagt restauratiepremie voor Dorpermolen Opoeteren aan", invlaanderen.be, 23.03.2014.
De Dorpermolen in Opoeteren staat al een tijd in verval. De voorgevel staat uit het lood waardoor ook de zijgevels niet ontsnappen aan barsten en scheuren. Om verdere degradatie en schade te vermijden heeft de stad Maaseik al in 2011 kleine herstellingen laten uitvoeren aan het dak en heeft een schoring laten plaatsen, die behouden blijft tot aan de definitieve restauratie. Voor het ontwerp van de restauratie deed de stad beroep op Architectuur Depot uit Maasmechelen. Na de schoring werd niet alleen het molengebouw maar ook het volledige ambachtelijk molenwerk in detail geïnventariseerd en opgemeten (2011).
De Dorpermolen in Opoeteren is één van de 16-tal watermolens die de Bosbeek rijk is. Ondanks het groot aantal molens is deze molen toch erg bijzonder en uniek. Het gebouw werd in steen opgericht in het midden van de 19e eeuw en verving een vakwerkconstructie ingevuld met leem. Het molenwerk is nog ouder en dateert vermoedelijk uit de 17de of 18de eeuw. Vaker werd het molengebouw rondom het technische molenwerk afgebroken en verbeterd, terwijl het molenwerk behouden bleef. De molen betekende immers een belangrijke economische waarde en moest blijven draaien.
Het molenwerk van de Dorpermolen bestaat nog volledig uit hout én is in een originele staat, wat erg zeldzaam is. Bovendien worden er op de steenzolder twee koppels maalstenen aangedreven, wat toch erg uniek is op een kleine beek als de Bosbeek. Enkel met waterkracht worden telkens twee loodzware stenen aan het malen gezet.
In de restauratie wordt uitgegaan van zoveel mogelijk behoud, toch is het een hele klus en zal er beroep gedaan moeten worden op echte ambachtslieden. Ook in de beek zal er gewerkt moeten worden. De betonnen constructie is erg verweerd door jarenlange uitspoeling. De beek zelf zal schoongeveegd moeten worden zodat het waterpeil lichtjes kan zakken. Het huidig waterpeil zou het draaiend rad teveel afremmen.
Alle probleempunten werden nu definitief in kaart gebracht en zullen in de restauratie aangepakt en verholpen worden zodat het gebouw opnieuw in ere hersteld wordt en de molen weer maalvaardig is. Vooral dat laatste is een vereiste in de hele procedure ‘restauratiepremie onroerend erfgoed’. Op die manier kan de stad als opdrachtgever immers een maximale subsidie van 80% verkrijgen.
Onroerend Erfgoed heeft ondertussen het restauratiedossier technisch onderzocht en integraal goedgekeurd. Het dossier wordt nu door de stad Maaseik neergelegd bij minister Bourgeois. De minister dient nu zijn fiat te geven. Eens de geldelijke premie is toegewezen kan de hoognodige restauratie aanbesteed en uitgevoerd worden. Het budget voor de restauratie bedraagt €00.000 excl BTW. Hiervan zal dus 80% vergoed worden door de restauratiepremie van de Vlaamse overheid en 20% door de stad Maaseik.
De stad Maaseik hoopt op een vlotte premie-toekenning, zodat in de volgende jaren verdere teloorgang en dus nog hogere restauratiekosten vermeden worden. Wanneer de restauratie wordt afgerond zal de stad Maaseik de dan maalvaardige molen kunnen openstellen voor het publiek. Naast de sociaal-economische erfgoedwaarde kan de molen toeristisch een meerwaarde betekenen als instappunt naar het prachtige natuur- en wandelgebied in de vallei van de Bosbeek.
In functie van de toeristische invulling-benutting van de Dorpermolen werd in 2011 een toeristische concept voorgesteld door Architectuur Depot aan het schepencollege met als visie ‘de bosbeek als cultuurdrager’. Enkele actiepunten zijn de dorpermolen als instappunt in de Boskeekvallei met verschillende wandel- en fietstochten zoals een dialectenroute, molenroute, streekproductenroute,.... Ook het permanent toegankelijk maken van het gebouw kwam aan bod.
De stad Maaseik vertrouwt erop dat dit plan zich de komende jaren in gunstige zin zal ontwikkelen en dat de Dorpermolen terug de prominente rol kan spelen, die ze in vroegere eeuwen had.

Stad Maaseik. Agenda Gemeenteraad 24-02-2014 (www. maaseik. be)
Voorwerp: 11
Restauratie van de Dorpermolen, Dorpermolenstraat 2 te Opoeteren. Goedkeuring definitief ontwerp en aanvraag restauratiepremie. Besluit.

"Groen licht voor restauratie Dorpermolen", invlaanderen.be, 11.11.2015.
De Stad Maaseik krijgt van de Vlaamse overheid een toelage van €414.224 voor de restauratie van de Dorpermolen in Opoeteren. Na voltooiing van de werken, die waarschijnlijk in 2016 kunnen starten, krijgt de molen een nieuwe bestemming.
De Dorpermolen is één van de oudste monumenten in Opoeteren-Maaseik. Ze werd voor het eerst vernoemd in 1407. In 1859 werd ze herbouwd in steen en tot vandaag maakt ze prominent deel uit van de omgeving van de St.-Dionysiuskerk in Opoeteren. In 2009 gaven de eigenaars de molen in erfpacht aan de stad Maaseik. Vandaag kreeg Maaseik van de Vlaamse overheid het bericht, dat er een aanzienlijke betoelaging wordt gegeven voor de restauratie. Na die restauratie, die wellicht in 2016 start, krijgt de molen een nieuwe functie, die past in de huidige monumentale omgeving rond het Bosbessenpleintje in Opoeteren. Hoe die bestemming er uit zal zien, wordt in de eerste helft van volgend jaar beslist.
“Maaseik kreeg van de Vlaamse overheid de bevestiging dat er een premie wordt uitgekeerd voor de restauratie van de Dorpermolen”, aldus schepen voor openbare werken Gunter Haeldermans. “Enkele jaren geleden dienden we het restauratiedossier in voor het monument aan de Bosbeek in Opoeteren. Vandaag krijgen we €414.224 betoelaagd, een aanzienlijke som waarmee we de restauratie van het gebouw en van de molen kunnen beginnen. Intussen starten we overleg op over de bestemming van het pand na de restauratie.”
De Dorpermolen werd een beschermd monument op 8 september 1981. Ze werd geklasseerd als een dorpsbepalend gezicht, dat behouden moet blijven. Het is een ‘onderslagmolen’, die een belangrijke rol speelde in de geschiedenis van de watermolens aan de Bosbeek (een onderslagmolen wordt aangedreven door water dat tegen de bladen drukt aan de onderzijde van het molenrad).
Op 1 maart 2004 vroeg de toenmalige moleneigenaar aan het stadsbestuur om te helpen bij het voortbestaan van de molen. Dit was enkel mogelijk door het in erfpacht geven van het gebouw aan de Stad Maaseik. Op die manier hoeft het stadsbestuur geen investering in een aankoop te doen, maar kan het wel voor de restauratie een beroep doen op subsidiëring door de hogere overheid. Er werd afgesproken dat de familie de molen in erfpacht geeft aan de stad Maaseik voor een termijn van 75 jaar en tegen een jaarlijkse huur van €1.
Intussen voerde de stad Maaseik reeds noodzakelijke instandinghoudingswerken aan het molengebouw en aan de aanpalende brug uit. Daardoor kreeg het gebouw alle kansen om behouden te blijven.

--------------------

“1,5 miljoen euro voor restauratie Vlaamse molens”, geertbourgeois.be (04.11.2015)

Geert Bourgeois, Vlaams minister-president en Vlaams minister van Onroerend Erfgoed, kent voor ruim anderhalf miljoen euro aan premies toe voor de restauratie van een vijftal waardevolle molens in Vlaanderen.
Minister-president Geert Bourgeois: “Met vereende publieke en private krachten zijn de voorbije decennia belangrijke stappen gezet naar het definitieve, het duurzame behoud van ons molenpatrimonium. Beschermde molens moeten na restauratie, net zoals andere monumenten, onderhouden worden om ze voor nieuw verval te behoeden. De beste manier om een bouwwerk te onderhouden, bestaat erin het te gebruiken, hetzij in zijn oorspronkelijke functie, hetzij door het een nieuwe functie, een nieuwe bestemming te geven”.

- 414.000 euro voor de restauratie van de Dorpermolen in Maaseik
De beschermde Dorpermolen uit Opoeteren (Maaseik) is een onderslag watergraanmolen. De oudste kern van het gebouw dateert uit 1530. Vandaag zijn er nog maar enkele watermolens van dit type bewaard, waarvan de Dorpermolen met zijn houten binnenwerk uit de zeventiende en achttiende eeuw één van de mooiste voorbeelden is. Het huidige molengebouw dateert uit 1859. De molen werd in 1981 beschermd als monument en de omliggende omgeving als dorpsgezicht.
De molen wordt opnieuw maalvaardig gemaakt en ingericht als toeristisch onthaal- en informatiepunt voor het nabijgelegen natuurgebied de Duinengordel.

Foto’s: https://www.onroerenderfgoed.be/nl/over-ons/voor-de-pers/
Auteur(s): Geert Bourgeois, Minister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Buitenlands Beleid en Onroerend Erfgoed
Contactinfo:  Lisa Lust, adjunct-woordvoerder minister-president Geert Bourgeois
lisa.lust@vlaanderen.be
02/ 552 60 80 – 0476/ 493 426
Thema('s): Toerisme & onroerend erfgoed

-----

Gunter Haeldermans, "Maaseik heeft groen licht voor restauratie Dorpermolen", gunterhaeldermans.be (10 november 2016)
De Dorpermolen is één van de oudste monumenten in Opoeteren-Maaseik. Ze werd voor het eerst vernomed in 1407. In 1859 werd ze herbouwd in steen en tot vandaag maakt ze prominent deel uit van de opgeving van de St.-Dionysiuskerk in Opoeteren. In 2009 gaven de eigenaars de molen in erfgpacht aan de stad Maaseik. Vandaag kreeg Maaseik van de Vlaamse overheid het bericht, dat er een aanzienljke betoelaging wordt gegeven voor de restauratie. Na die restauratie, die wellicht in 2016 start, krijgt de molen een nieuwe funcite, die past in de huidige monumentale omgeving rond het Bosbessenpleintje in Opoeteren-Maseik. Hoe die bestemming er uit zal zien, wordt in de eerste helft van volgend jaar beslist.
Vandaag krijgt de stad  €414.224 betoelaagd, een aanzienlijke som waarmee gestart kan worden met de restauratie van het gebouw en van de molen. Intussen start het overleg over de bestemming van het pand na de restauratie.”
De  Dorpermolen in Opoeteren-Maaseik werd een beschermd monument op 8 september 1981. Ze werd geklasseerd als een dorpsbepalend gezicht, dat behouden dient te blijven. Het is een ‘onderslagmolen’, die een belangrijke rol speelde in de geschiedenis van de watermolens op de Bosbeek (een onderslagmolen wordt aangedreven door water dat tegen de bladen drukt aan de onderzijde van het molenrad).
Op 1 maart 2004 vroeg de toenmalige moleneigenaar aan het stadsbestuur om te helpen bij het voortbestaan van de Dorpermolen. Opdat het stadsbestuur dit zou kunnen doen, was de enige oplossing, indien de Dorpermolen in erfpacht zou worden gegeven aan de stad Maaseik. Op die manier hoeft het stadsbestuur geen investering in een aankoop te doen, maar kan het wel voor de restauratie een beroep doen op subsidiëring door de hogere overheid. Er werd afgesproken dat de familie de molen in erfpacht geeft aan de stad Maaseik voor een termijn van 75 jaar en tegen een jaarlijkse huur van €1.
Intussen voerde de stad Maaseik reeds noodzakelijke instandinghoudingswerken aan het molengebouw en aan de aanpalende brug uit. Daardoor kreeg het gebouw alle kansen om behouden te blijven.

-------------

Gunter Haeldermans, "Restauratie Dorpermolen", gunterhaeldermans.be (08.11.2016)
Vandaag zijn de restauratiewerken aan de Dorpermolen te Opoeteren gestart. De uitvoeringstermijn zal een 175 dagen in beslag nemen. #fieropmaaseik (gevolgd door vier foto's van de restauratiewerken).

"Dorpermolen restauratiewerken".
Geplaatst door Stad Maaseik op 17.02.2016.
Algemene informatie
Project type: Overheidswerk
Geplaatst 17.02.2016
Deadline offerte 07.04.2016
Duur werken: 175 dagen

Contact informatie
E-mail rene.hindrikx@maaseik.be
Telefoonnummer +32 89560581
Faxnummer +32 89560581

Categorieën en klasse
D24 Restauratie van monumenten
Klasse 3. < 500.000,00

Openbare aanbesteding
Extra informatie geplaatst door Stad Maaseik
Deze opdracht heeft betrekking op alle werken noodzakelijk tot de restauratie van de Dorpermolen te Opoeteren(Maaseik).
Ligging: Dorpermolenstraat 2, 3680 Maaseik, Afd. 3 Opoeteren 'Het Dorp', Sie B, nr 380/A, lot 1, ex 379/F
Opdrachtgever: Stad Maaseik, Lekkerstraat 10 te 3680 Maaseik

------------------

"Historische ecologie in Limburg. Deelstudie de Hoge Kempen Interviews
In opdracht van de Provincie Limburg met de steun van Erfgoedcel Mijn-Erfgoed uitgevoerd door Regionaal Landschap Lage Kempen in samenwerking met VUB en wvi mei 2014.

--------------

“Maalgebint Dorpsmolen Opoeteren terug gebracht”, Grensland Actueel, 09.04.2017.
De Dorpermolen in Opoeteren wordt gerestaureerd. Vorige week is het Maalgebint na restauratie terug geplaatst.
Deze Dorpermolen is een watermolen gelegen op de Bosbeek, in het centrum en nabij de kerk van Opoeteren. Deze onderslagmolen werd reeds vernoemd in 1407 en herbouwd in 1530. Ten slotte werd dit korenmolengebouw in 1859 herbouwd in steen. De molen is sinds eind 19de eeuw in het bezit van de familie Cornelissen die ze in 2009 in erfpacht aan de Stad Maaseik hebben gegeven.
De molen is sinds 1981 een beschermd monument.
Beeldmateriaal: Gunter Haeldermans

-----------------

Stad Maaseik. Zittingsverslag Gemeenteraad dd. 09-03-2015      

Gelet op de vraag van raadslid Ch. Schabon: Toekomst Klaaskensmolen. Onze fractie is altijd voorstander geweest van het gebruik, van effectieve invulling na restauratie van molens. Enkele vragen hierover.  

In het verleden werd de Klaaskensmolen samen het “bakhuis” als horeca uitgebaat. Wat is nu het plan voor de Klaaskensmolen en het “bakhuis”? We weten dat er iemand kandidaat is om deze uit te baten én dat die al sinds vorig jaar verschillende contacten had met de administratie en diverse schepenen.  Deze kandidaat krijgt geen duidelijk antwoord? Het zou toch zeker een toeristische troef zijn om de molen en het bakhuis uit te baten. Het is de enigste actieve zaagmolen in heel België.  En onbruik van de gebouwen lijkt gevaarlijk.  
 
Wil men als stad geen officiële vergunningswijziging?  Wil men hier niet investeren? Wil men dit niet langer gebruiken?  Graag een duidelijk standpunt a.u.b. ?
 
In het verleden hebben we ook al eens voorgesteld om toch ook iets te doen met de Neermolen.  Zijn daar initiatieven?
 
Wat is de stand van zaken van de Dorpermolen in Opoeteren?  
 
Schepen K. Drees antwoordt dat de Klaaskensmolen open is van mei t.e.m. september iedere 2de  en 4de zondag van de maand van 14u00 tot 17u00. De molen wordt bemand door een molenaarvrijwilliger. Van 1 juli t.e.m. 31 augustus is de Klaaskensmolen elke zaterdag en zondag te bezoeken van 14u00-17u00.
 
De Neermolen is van mei t.e.m. september iedere 1ste en 3de zondag van de maand geopend van 14u00 tot 17u00. Ook deze molen wordt bemand door een molenaar-vrijwillger. Van 1 juli t.e.m. 31 augustus is de Neermolen elke zaterdag en zondag te bezoeken van 14u0017u00.
 
Schepen K. Drees meldt dat in verband de persoon die interesse had om iets uit te baten in het bakhuis, overleg werd georganiseerd met ruimtelijke ordening, lokale economie en toerisme en Erfgoed. Voor Erfgoed was het geheel in orde maar er was een probleem met het statuut van de aanvrager. Dit had te maken met een invalidenuitkering waardoor de aanvrager geen BTWnummer kan krijgen. De betrokkene wilde niet werken via een vzw of via het oprichten van een onderneming, waardoor het dossier niet zijn verdere verloop kon kennen.
 
Schepen M. Giebens verwijst naar de Dorpermolen. Dit is een langlopend dossier dat in zitting van de gemeenteraad van 24 februari 2014 werd goedgekeurd voor het uitvoeren van werken voor een totaal bedrag van €502.000 met een deel daarvan betoelaagd. Het dossier werd ingediend bij Erfgoed waarna op 17 april 2014 de stad Maaseik de bevestiging kreeg dat het dossier in aanmerking komt voor een restauratiepremie. Erfgoed heeft dan het dossier bezorgd aan de centrale dienst voor opvolging en voor de toezegging van de premie bij ministerieel besluit. Er wordt ook bevestigd dat er een wachtlijst is om de restauratiepremie te krijgen en dat het toekennen ervan enige tijd op zich kan laten duren. Stand van zaken nu is dat de architect een schrijven gericht heeft aan de erfgoedconsulent met de vraag om de hoogdringendheid van de restauratie aan te vragen bij de minister.

Literatuur

E. Cuppens, M. Lipkens, M. Orlent m.m.v. T. Dreesen & B. Stoffels, "Opoeteren een dorp aan de Oeter. 100 jaar St.-Dionysiuskerk (1908-2008)", Opoeteren, Geschied- en Heemkundige Kring Utersjank, 2009, 566 p.
Lieven Denewet, "Inventaris van de Limburgse watermolens met hun pegelhoogtes (1846-1849)", Molenecho's, 39, 2011, nr. 2
Lieven Denewet, “De inhuldiging van drie Vlaamse molens in 2017. IIII. 10 september: de Dorpermolen van Opoeteren (Maaseik), Molenecho’s, jg. 45, 2017, 3, p. 137-142.
Studiebureau Monumentenzorg bvba (Caroline Vandegehuchte), "Bouwhistorisch onderzoek van de Dorpermolen te Opoeteren, (opdrachtgever: Architectuur Depot cvba, Maasmechelen), 2010.
Herman Holemans & Werner Smet, "Limburgse watermolens. Kadastergegevens: 1844-1980", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1985.
Bert Van Doorslaer, "Met de stroom mee of tegen de wind in? Molens in Limburg", Borgloon/Rijkel, Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed, 1996.
"Op weg naar de watermolens in het Oeterdal", Neeroeteren, V.V.V. Oeterdal, s.d.
Geschied- en Heemkundig Tijdschrift Utersjank van Opoeteren.
Jo Corstjens, E. Cuppens , Ch. Lecocq ... [et. al]., "Opoeteren: een dorp aan de Oeter: 100 jaar negotische St.- Dionysiuskerk (1908-2008), Opoeteren : Geschied- en Heemkundige Kring Utersjank, 2009. - 566 p. : ill., 30 cm + bladwijzer. (Zie laatste deel van hoofdstuk 1: "Economische bedrijvigheden").
"Dorpermolen", Utersjank, XX, 2003, 1, p. 38-41 (gedicht)
"Rechtspraak in Opoeteren, deel 14. Molenaar Caspar Boonen", Utersjank, XXV, 2008, 2, p. 26-31.
"Rechtspraak in Opoeteren, deel 12 & 13. Houben versus Boonen", Utersjank, XXIV, 2007, 2, p. 22-29; XXV, 2008, 1, p. 21-28.
"Jan van Ubbel", Utersjank, XX, 2003, 1, p. 34-37 (olieslager van Houben volmolen).
"Molenbeek", Utersjank, XXI, 2009, 1, p. 32-35.
"Molens", Utersjank, V, 1898, 2, p. 42-44.
"Molens", Utersjank, VI, 1989, 1, p. 39-41 (De Dorpermolen, 1524)
Stad Maaseik. Agenda Gemeenteraad 24-02-2014 (www. maaseik. be)
"Opening Dorpermolen", in: "Utersjank", G.H.K. Opoeteren, jg. 34, nr. 68, 2017, p. 48-49 (Foto-verslag van de opening van de Dorpermolenop 23.08.2017.
E. Cuppens, "Open Monumentendag" in: "Utersjank", G.H.K. Opoeteren, jg.34, nr.68, 2017 p. 50-52 (met aandacht voor de Dorpermolen)

Persberichten

PPN, "Erfpacht", in: Het Nieuwsblad, 30.05.2009.
MMD, "Stad restaureert watermolen van Opoeteren", in: Het Laatste Nieuws, 2009.
Jacky Stijven, "Premie voor onderhoduswerken Dorpermolen Opoeteren", Het Belang van Limburg, 24.01.2011.
"Watermolen Opoeteren dreigt in te storten", Het Belang van Limburg, 11.04.2011.
Phillip Pergens, "Stad plant restauratie watermolen uit 1530", Het Nieuwsblad, 21.04.2010.
PPN, "Renovatie Dorpermolen wordt geraamd op 490.000 euro", Het Nieuwsblad, 13.06.2013.
Timmie Van Diepen, "Opnieuw toekomst voor 16de-eeuwse watermolen. Restauratie Dorpermolen gaat van start in 2016", Het Belang van Limburg, 31.02.2014.
"Stad vraagt restauratiepremie voor Dorpermolen Opoeteren aan", invlaanderen.be, 23.03.2014.
"Groen licht voor restauratie Dorpermolen", invlaanderen.be, 11.11.2015.
GBO, "Molens worden opgeknapt", Het Laatste Nieuws, 14.11.2015.
“1,5 miljoen euro voor restauratie Vlaamse molens”, geertbourgeois.be (04.11.2015)
Gunter Haeldermans, "Maaseik heeft groen licht voor restauratie Dorpermolen", gunterhaeldermans.be (10 november 2016)
Gunter Haeldermans, "Restauratie Dorpermolen", gunterhaeldermans.be (08.11.2016)
"Restauratie Dorpermolen van start in Neeroeteren", De Standaard, ed. Limburg, 14.11.2016.
“Maalgebint Dorpsmolen Opoeteren terug gebracht”, Grensland Actueel, 09.04.2017.

Mailberichten
Johan De Punt, zaakvoerder 't Gebinte Molenbouw, Erpe-Mere, 05.12.2016.
Aimé Smeyers, Alsemberg, 04.04.2018.