|
De molen zou officieel dateren van 1780. Louis-Joseph-Félix de La Mock, heer van Gros-Fays zou deze molen hebben doen oprichten na overleg met de hertog van Bouillon, ten bate van de inwoners van Oizy die voor ongeveer de helft ressorteerden onder het Hertogdom Luxemburg en die de molen van Ruaumoulin (Hertogdom Luxemburg) niet zouden hebben kunnen bereiken.
Naar welke molen gingen deze inwoners van Oizy voordien? Misschien naar Gros-Fays dat bij hetzelfde hertogdom behoorde? Echter zijn er een aantal elementen die ons doen vermoeden dat er te Mitauge al voor 1780 een molen in bedrijf was. Zeker is dat een zekere Paul du Gros-Fays, geboren in 1597, op jonge leeftijd getrokken is naar de "moulin d'Oisy". Wordt daarmee de molen van Mitauge bedoeld of is het die van Ruaumoulin? Echter verschijnt de naam van die jonge man niet op de molenaarslijst van Ruaumoulin, waarover we vanaf 1539 volledig beschikken. Een ander element komt uit de genealogische gegevens van de molenaarsfamilie Clarinval die zeer actief is geweest in de streek. Voor de periode van 1768 tot 1773 wordt onbetwistbaar een zekere Charles Clarinval vermeld als molenaar op de molen van Mitauge. Drie van zijn kinderen worden er geboren tussen 1768 en 1773. Er is nog een derde belangrijk gegeven: uit de lezing van de huurceel opgesteld op 26 januari 1780, jaartal waarop de molen officieel zou zijn opgericht, blijkt dat de molenaar reeds voordien de molen bewoonde. Hij zou er dus waarschijnlijk rond 1773 Clarinval hebben kunnen in opvolgen. Alleszins is er in 1780 al sprake van een plaatsbeschrijving en van herstellingswerken die moeten worden uitgevoerd; wat meer dan een aanduiding betekent dat de molen reeds eerder effectief in gebruik was.
De opeenvolgende eigenaars zijn dan, na Charles Golinvaux, Pierre Kauffmann (1806 - 1816), vervolgens de familie Simonis (1816 - 1818), die plaats maakt voor Gustin (1819 - 1826). Ter opvolging worden dan de gebroeders Molinet (1826 - 1831) vermeld, vervolgens de familie Thirion (1835 - 1891). De bovengenoemde namen zijn die van de eigenaars; de molen is intussen wel al eens verhuurd geweest. Tussen 1835 en 1891 is de molen, eigendom van de familie Thirion, blijkbaar een bloeiend bedrijf. Er wordt zelfs uitgebreid: op 4 mei 1843 wordt een aanvraag ingediend om een tweede molen op te richten. Immers de Moulin de Mitauge beschikte over twee waterraderen, maar de watertoevoer was meestal ontoereikend om de twee wielen samen te doen draaien. Een oplossing was dus om op ongeveer 80 m stroomopwaarts een klein molengebouw op te richten. Mits de nodige werken voor een degelijke stuwing zouden de twee maalinstellingen voortaan beter gelijktijdig kunnen gebruikt worden. Na studies en diverse verificaties wordt de bouwvergunning voor die tweede, kleine molen verleend op 12 november 1846.
Alles verloopt dus naar wens, tot in 1853 plots de echtgenote van de molenaar overlijdt, daar waar de oudste zoon amper 22 jaar oud is. Om zich uit de slag te trekken besluit molenaar Henri Thirion om een huur aan te gaan met zijn vriend Gustave Golinvaux, een afstammeling van de eerder vernoemde moleneigenaars. Voor 1870 vinden we een nieuwe huurder, een zekere Lambert. Er wordt met Henri-Joseph Lambert geen huurcontract opgemaakt. Maar blijkbaar waren het gure tijden, want in 1877 was de huurder niet meer in staat zijn pacht te betalen. Wanneer vader Thirion ouder wordt (hij overlijdt in 1891), laat hij zich in de molen bijstaan door Auguste Pierlot, aan wie hij de molen reeds in 1877 verkoopt. De molen zal in deze familie blijven tot in 1945. Intussen vinden we wel weer een aantal huurders.
Voor de oorlog was de molenactiviteit al aanzienlijk afgenomen: de kleine molen stroomopwaarts was trouwens in 1940 al stilgelegd en volledig buiten gebruik. Tijdens de oorlogsjaren was er op de grote molen wel meer bedrijvigheid... In 1945 huurt een West-Vlaming uit Lapscheure, Albert Vandekerkhove gehuwd met Julia Dhaems, de hoeve en de molen, die slechts nog gebruikt wordt voor het malen van het eigen veevoeder. In 1954 beslist Albert Vandekerkhove een einde te stellen aan zijn activiteit. Samen met zijn vrouw neemt hij zijn intrek in een hoeve te Louette-Saint-Pierre. Daarmee eindigt ook definitief alle maalactiviteit op de molen van Mitauge. Deze wordt na erfenis verkocht aan Van de Putte, wiens kinderen er een buitenverblijf van maken. Om de sfeer te herscheppen wordt een nieuw houten bovenscheprad aangebracht, dat nog steeds draait met het water van de Wez. Het was vervaardigd door molenmaker Louis Schul uit Maissin (1911-2007).
In 1999 wordt de molen verkocht aan M. Ronce, die er een artezische put van 30 m diep heeft doen graven. Daar er nog steeds geen elektriciteit is aangelegd, voorziet hij het gebouw van een klein elektrisch energiebedrijfje. Thans blijven er stroomopwaarts resten van de vroegere waterhuishouding; van de kleine hogergelegen molen zijn nog enkele ruïnes te bespeuren. De oude molen zelf doet nu dienst als "gîte rural", waarvan het draaiend waterrad wellicht het sfeervolle karakter te gelde maakt?
Samenstelling: Aimé Smeyers, Alsemberg
-------
Il y a eu trois moulins de Mitauge.
- Grand moulin de Mitauge situé sur le ruisseau de Bonne Soc vers Vivy. Moulin à farine datant de 1770 environ. Arrêt vers 1950. Existe toujours.
- Petit moulin de Mitauge situé un peu plus haut sur le même ruisseau. Bâti par le meunier du Grand moulin en 1843. Arrêt vers 1920. Il est en ruines.
- Moulin à pierres de Mitauge . Il est sur le même ruisseau et a été construit vers 1856 pour scier les pierres de la carrière voisine. Fini en 1900. Disparu, encore quelques ruines.
Le Grand moulin de Mitauge aurait été construit sur ordre du Duc de Bouillon pour les habitants de Oisy qui appartenaient au Duché de Bouillon et ne pouvaient aller à Ruaumoulin (Duché de Luxembourg).
Le Petit moulin de Mitauge. Isolé au sud-est du village, dans une clairiére située au confluent des ruisseaux de Gros-Fays et des Wez, ensemble en U composé d'un moulin et de dépendances en schiste, construit en plusieurs phases au 19éme siécle et profondément réaménagé au 20éme siécle. Le moulin de Mitauge conserve une des deux roues au pignon gauche. Dans le prolongement, à droite, longue aile d'étables plus basse, dont les ouvertures sont refaites.
-----------
Le Grand moulin de Mitauge était construit vers 1770-1780. Ce moulin est sur le territoire de Oizy, comme celui de Ruaumoulin. Le problème est souvent de savoir qui travaille où, vu la proximité de tous ces moulins. Des Parizel y ont peut-être travaillé. Les recherches effectuées ne m’ont pas apporté de résultats positifs actuellement.
|
Oizy (Bi?vre), Namen
