De Rooiermolen was een banmolen, eigendom van zowel de heerlijkheid Diepenbeek als de landcommanderij Alden Biesen. Deze onderslag-watermolen op de Stiemer werd voor 1600 gebouwd. De huidige gebouwen dateren uit de 18de eeuw: we zien ze aangeduid op de Ferrariskaart van ca. 1775. De molen maakte deel uit van een boerderij (thans gerenoveerd tot woning met bijgebouwen).
De Bestendige Deputatie van de provinice Limburg keurde op 26 april 1848 de vastgestelde pegelhoogte van 0,650 meter goed. De toenmalige eigenaar was notaris Jean Schoofs.
Eigenaars na 1840: - voor 1844, eigenaar: Schoofs Jan, notaris te Diepenbeek - 1851, eigenaar: Palmers Leonardus, molenaar te Diepenbeek - 1876: de kinderen - 1887, deling: Cuenen-Palmers Jan, landbouwer, later molenaar, te Diepenbeek - 1894: de weduwe - 1897, verkoop: Schoofs-Farcy Marie Eustacius, notaris te Diepenbeek - 1919, verkoop: Palmers-Cuenen Leonard, molenaar te Diepenbeek - 1947: de weduwe en kinderen - 1948, deling: Palmers Renier, Catharina en Victorina, landbouwers te Diepenbeek - 2000, eigenaar: Limacom nv (J. Willems)
De laatste beroepsmolenaars waren leden van de familie Palmers.
In 1983 werd de molen beschermd als monument en samen met zijn omgeving als dorpsgezicht. De huidige eigenaars-bewoners lieten de molen rond 2000 maalvaardig herstellen. Het molentechnisch werk werd uitgevoerd door Adriaens Molenbouw bv uit Weert (NL). Tijdens de uitvoering van het werk voerde deze firma uitgebreide waterpassingen uit en werd de beschikbare hoeveelheid water onderzocht. Nadat deze informatie beschikbaar was, werden voorstellen gedaan om een betere werking van de molen te bewerkstelligen: - De wateras werd ca. 35 cm hoger gelegd; - De maalstoel binnen in het gebouw werd ca. 35 cm omhoog gebracht; - Ook werd gekozen voor een koppel maalstenen met een kleinere diameter (10 cm kleiner dan voorheen). Hierdoor is minder water nodig om te kunnen malen. De Stiemerbeek kreeg zijn oude bedding terug, zodat het rad weer aangedreven kan worden.
In 2013 werden onderhoudswerken uitgevoerd aan de loopbrug, het rad en de maalinstallatie. Ook de oeverversteviging werd vernieuwd. De werken werden gesubsidieerd met een onderhoudspremie van 40 %, daar de molen niet regelmatig maalt.
Lieven DENEWET & Heman HOLEMANS
Literatuur
Armand Mesotten, "De mooiste watermolen van Vlaanderen staat in Diepenbeek: De Royermolen", in: Alvermenneke, jg. 38, 2017, nr. 4, p. 65-69. Lieven Denewet, "Inventaris van de Limburgse watermolens met hun pegelhoogtes (1846-1849)", Molenecho's, 39, 2011, nr. 2. Herman Holemans & Werner Smet, "Limburgse watermolens. Kadastergegevens: 1844-1980", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1985. Bert Van Doorslaer, "Met de stroom mee of tegen de wind in? Molens in Limburg", Borgloon/Rijkel, Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed, 1996.
Diepenbeek, Limburg
