De Kasteelmolen van Othée werd in 1859 opgericht door de toenmalige kasteelbewoners van Othée. Het bouwjaar 1859 treffen we aan in een gevelsteen boven de toegangsdeur.
De molen staat al vermeld op de Kadastrale atlas van P.-C. Popp (ca. 1860): "Othée: Section B749b - Moulin àvent à pomper l'eau". De bouwheer was: Robert, Théodore-Félix-Joseph, propriétaire, Othée.
De molen is even groot als de klassieke stenen molens maar is uitzonderlijk van vorm: een vierzijdige romp met een ronde bovenbouw. De eigenaardige bouwtrant van de molen werd speciaal aangepast aan de stijl van het (nu verdwenen) kasteel. De molen pompte het drinkwater op voor het kasteel met de aanpalende boerderij en bevoorraadde eveneens de fonteinen van de kasteelvijver. De benedenverdieping van de molen diende tot bergplaats om de voedselvoorraden en dranken van de kasteelbewoners vers en fris te houden.

Het wiekenkruis bestond uit vier houten einden die in hetzelfde vlak draaiden. Ze waren met ijzeren beugels met elkaar verbonden. Bouten verstevigden het geheel. Er was een gietijzeren kruimechanisme van het binnentype, een stalen bovenas met gietijzeren vangwiel en dito overbrenging. De vang werd bediend met ijzeren hefbomen en stangen. Ook de koningsspil (staande as) was van staal. De zolders waren bereikbaar via een ijzeren wenteltrap.

In de eerste wereldoorlog werd de Kasteelmolen als uitkijkpost gebruikt door zowel het Belgische als het Duitse leger.

Toen in 1931 het dorp op het waterdistributienet aansloot werd de molen stilgelegd. Sindsdien geraakte hij, zonder verder onderhoud, blootgesteld aan weer en wind stilaan in verval. De stenen romp werd grotendeels door klimop overwoekerd; van het gevlucht bleven enkel nog wat stompen over en het geheel geraakte door wildopgeschoten geboomte grotendeels ingesloten. Werktuigen, waterleidingen en molenwerk bleven nog aanwezig, maar slecht beschut door de beschadigde dakbekleding. Vanop het balkon van de molenkap konden de bewoners en bezoekers van een wijds panorama genieten.

De boerderij en een gedeelte van het kasteel (ongeveer de helft) zijn nog aanwezig. Deze liggen enkele honderden meters  verderop. Het domein werd verkaveld (villa's/huizen) maar de molen bleef gelukkig overeind. Hij werd in 1977 aangekocht door de heer Steessart.

In 1988 werd de kuip hersteld: verwijdering klimop, voegwerken, nieuwe ramen en deuren. Spijtig genoeg verdwenen hierbij ook de restanten van het gevlucht, de kap en het mechanisme...  De familie Steessart verkocht de molen in 1999 aan de huidige private eigenaar. Een vraag tot bescherming als monument van deze merkwaardige molen werd door het Waalse Gewest afgewezen.

Lieven DENEWET & Aimé SMEYERS

Literatuur

John Verpaalen, "De Kasteelmolen van Othée: uniek maar onbekend...", in: Levende Molens, jg. 2, 1979, nr. 22 (22 november), p. 296-297, ill.
Molenecho's, XXIX, 2001, 1, p. 22
Frans De Groodt, "De molens van Othée in de provincie Luik", Molenecho's, 14 (1986), 1, p. 12-13.

Philippe Vander Maelen, "Dictionnaire géographique de la province de Liège", Bruxelles, 1831.
Henri Del Vaux de Fouron, "Dictionnaire géographique de la Province de Liège", Liège, Jeunehomme, 1841.
Charles Meerts, "Dictionnaire géographique et statistique du royaume de Belgique", Bruxelles, Vanderborght, 1845.
Hervé Hasquin e.a., "Commnunes de Belgique: dictionnaire d'histoire et de géographie administrative. Wallonie", 2 vol., Bruxelles, La Renaissance du livre, 1980-1983.
Herman Holemans, "Enquète auprès des communes de la Province de Liège", 1984, p. 125.
Lucien Simon, "Moulins de chez nous", Dison, Fondation Adolphe Hardy, 1992.