De Zwarte Molen (naar zijn vroegere kleur) of Molen Van Goubergen (naar zijn molenaars) is een stenen koren- en oliewindmolen, type stenen bergmolen, op een lichte verhevenheid in de Verbindingsstraat nr. 13, nabij de weg Lille-Poederlee.

Jan Baptist Van Goubergen-Janssens uit Poederlee deed in 1860 zijn aanvraag om de oprichting te bekomen, hetgeen in 1861 gebeurde. Onderaan in de molen bevond zich een olie- of smoutslagerij.

Van het interieur resteren nog de bovenas met het vangwiel. Het luiwerk was hoog gelegen: het gaffelwiel hing voor een stellinggat, net onder de kap. 

Eigenaars:
- 1851, aankoop van de grond: door Vermetten Jan-Baptist, landbouwer te Poederlee ("nouvelle construction d'un moulin à farine à vent")
- 1861, opbouw: Van Goubergen-Janssens Jan-Baptist, molenaar te Lille
- 06.11.1880, erfenis: a) de weduwe Janssens (voor 1/2 volle eigendom en 1/2 vruchtgebruik), zonder beroep te Lille en b) Van Goubergen François (voor 1/2 naakte eigendom), molenaar te Poederlee (overlijden van Jan-Baptist Van Goubergen)
- 22.09.1886, deling: Van Goubergen-Bulckens Jan Frans, molenaar te Poederlee (notaris Caers)
- later, erfenis: de kinderen
- 01.10.1913, deling: Van Goubergen-Van Looy Pieter Jozef, molenaar te Poederlee (notaris Jansen)
- 12.09.1935, verkoop: Berger-Kockerols Hypolite Charles François Marie, bouwmeester te Antwerpen (notaris Harrewijn)
- 29.01.1954, erfenis: de weduwe, Kockerols Jeanne (overlijden van Hypolite Berger)
- 1988, erfenis: Geentjens Maria
- 25.04.2016, gift: vzw Kempens Landschap

In 1913 erfde Jozef Van Goubergen-Van Looy de molen. Hij stopte met malen in 1933. Na een zware storm in dat jaar werd het wiekenkruis weggehaald.

Architect Hipolite Bergé kocht de molen in 1935 aan. Hij richtte de romp in 1935 in als woning.
De kap bleef behouden, ook al ligt die nu vast op de romp en steekt er een schoorsteen door. Hij is bedekt met bitumen. Ook de molenas en de gietijzeren askop zijn nog aanwezig. In de deels witbeschilderde bakstenen molenromp werden enkele bijkomende vensters geplaatst. Onder de kap zijn de steigergaten nog zichtbaar.

De private eigenares, die de romp bewoont, verzorgt de molen en zijn omgeving zeer goed.
De molenromp is niet beschermd, maar werd in 2009 vastgesteld als bouwkundig erfgoed.

De gemeente Lille had in 2009 plannen om de onmiddellijke omgeving te verkavelen voor bebouwing, maar deze zijn nu afgewend. De eigenares-bewoonster Maria Geentjes schonk de molenromp en het domein van zo'n 1 hectare en met een totale waarde van 450.000 euro op 25 april 2016 aan de vzw Kempens Landschap. Tot haar overlijden geniet ze het genotsrecht. De vzw Kempens Landschap zal de molen als woning en de tuin als een groene long in de gemeente behouden.

Wat ook nog bewaard bleef, zijn de kantstenen (lopers) van de oliemolen die ingemetst zijn in de muur.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

H. Holemans & P.J. Lemmens, Molens der Noorder- en Oosterkempen, Nieuwkerken, Ten Bos, 1980, p. 58-59;
Jozef Aerts & Jozef Willems, "Lille, het Croatendorp", Lille, 1981, p. 232-234 ("De zwarte molen");
P.J. Lemmens, "Molenoverzicht uit het Arrondissement Turnhout van 1830 tot heden", Heemkundig Handboekje voor de Antwerpse Randgemeenten, Kwartaalschrift, Borgerhout, Gitschotel Buurschap, Jg. 12, [1964], nr. 3, p. 16.
J. Aerts & J. Willems, "Lille, het Croatendorp", Lille, 1981, p. 232-234.
H. Kennes & R. Steyaert, Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Turnhout, Kanton Herentals, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 16N3, Brussel - Turnhout, 2001, p. 228-229.

Persberichten
Joro, "Historische Zwarte Molen gered", Het Nieuwsblad, 02.05.2016.
Dirk Van Gorp, “Mijn levenswerk moet blijven”. Maria (75) schenkt Zwarte Molen aan Kempens Landschap”, Het Laatste Nieuws, 03.05.2016.

Mailbericht
Maarten Osstyn, Adegem, 10.11.2017.
Walter Van den Branden, Gentbrugge, 15.10.2020.