Deze standerdmolen op de Molenberg werd al in een charter van 1301 van het "hof vander Ghoer" vermeld. Bij akte van 13 januari 1336 schonk Lodewijk IV, graaf van Loon, de molen op zijn sterfbed aan de abt van Averbode. Die zou hem enkele jaren later weer verkopen.

Als pachters ontmoeten we: in 1445 "Jan die molre die jonge van Sichene" en in 1453 "Peter die molre" en "Heyne die molre". In 1474 behoorde de molen voor een deel toe aan Jane van den Eynde, die dit deel verpachtte aan Jan Aelbrechts.
Voor het jaar 1500 zijn als eigenaars gekend: Wouter en Ghoert Smuysters samen met Hendrik Thijs. Ze verpachtten de molen aan "Peteren den windtmolder".
Op 15 oktober 1500, na de dood van Andries van Boeckele, stonden zijn kinderen Jan, Matthijs, Cornelis en Lijsbeth hun deel in de molen af aan Dierick Baten, Art Nijs, Jan Hoeberchs en Goert in de Rijt. Hogervermelde Goert Smuysters droeg op 16 augustus 1502 zijn deel in de molen over op Jan Van den Hove. Op 26 augustus 1504 stond Catherina Van Dale haar deel af aan Jane Van den Broeck en op 22 juni 1512 stond Dierick Baten zijn deel af aan Peter van Kerckhoven. Pachter was alsdan mede-eigenaar Art Nijs.
In 1517 volgde Jan Art Nijs zijn vader Art Nijs op als pachter.
In 1564 was Hendrik van den Valgaert de enige eigenaar en Hendrik Arts de pachter.

Bij een molenvisitatie op 3 september 1571 werd de molen "erg perickel" bevonden.
In 1584, toen de molen werkloos was, zijn de eigenaars Adriaan Van den Hove en Anneken van den Valgaer.
In 1581 vinden we Peter Wijninx als pachter en rond 1590 waren de eigenaars van de nog steeds bouwvallige molen: Peter Van den Berghe, Peter Snijders, Suzanna van den Berg en Merten Wellens.
Op 21 augustus 1590 werd de afgetakelde molen aangekocht door Hendrik Pyskens die hem liet opknappen door molenmaker Jan Wouters.
Op 15 april 1594 werd de windmolen verpacht aan Adriaen Beerten, die weinig geluk kende, want

Na een periode van jarenlang verval, volgde in 1590 een grondig herstel door molenmaker Jan Wouters. Op 17 maart 1606 werd de molen door een hevige storm vernield. In 1607 wordt geschreven dat de molen "opden berch liggende is, tot groot achterdeel ende ongerieff der gemeynte". De heroprichting gebeurde pas twee jaar later.

In 1624 was de molen eigendom van de weduwe van Adriaan van der Hoeven en in 1630 van Govaert vander Straeten. Pachters in die periode waren: in 1634 Andries Ooms, in 1635 Peter Vintens (die dop 21 oktober 1636 verongelukte op de molen), in 1669 Anthoen Clavers en in 1677 Henrick van Roye.
Op 20 mei 1693 schonk Godfried vander Straeten de molen aan zijn broer Baptist vander Straeten.
In 1703 vinden we als eigenaar H. Van Surpele wiens twee schoonzonen de molen op 7 september 1721 verkochten aan Joannes Huygens-Smets.
Pachters in die jaren waren: Jan Beerten, Jan Verbraecken, Johan Van Olmen, X. Vander Grinten, Martinus Vander Grinten, Johannes Lamboy (die in 1758 op de molen verongelukte) en een zekere Vloeberghs.

Grote herstellingswerken werden uitgevoerd in 1728 (vernieuwing standaard, jaartal nog aanwezig). Het staakijzer en de spil zijn waarschijnlijk van 1751. Tot in 1934 was de voet nog half gesloten.

In 1819 maalde hier Jacobs Renders. In 1844 waren Willem Jacobs en consoorten eigenaar, en in 1851 was Huygens 'molder'. Door erfenis in 1855 kwam de molen op naam van Willem en Benedictus Jacobs en in 1868 aan Benedictus Jacobs-Janssens.
in 1882 werd een stoommachien geplaatst in de molen.

De molen werd in 1888 het eigendom van  Jan Hendrik Luyten-Schellens, molenaar te Meldert, die toen te Tesserderlo kwam malen. In 1907 volgde Pieter Frans Luyten-Grootjans zijn vader Jan op en in 1934 kwam de zoon van Pieter Frans, Emiel Luyten-Van Olmen, op de molen. Sinds 1967 was de molen eigendom van Georges Luyten, die in 1980 molen en omliggende gronden verkocht aan de gemeente Tessenderlo.

In 1934 wordt de oude molen omgevormd tot een gesloten standaardmolen door Emiel Luyten. De molen werd toen "Molen Luyten" genoemd. De laatste molenaar Emiel Luyten was zeer trots op zijn molen en onderhield hem nauwkeurig. Hij moderniseerde de molen met de aanbrenging van een haverpletter, een elevator en Van Bussel stroomlijnwieken (jaren 1950). De stroomlijnwieken werden later weer vervangen door windplanken. Hij overleed in 1971 na een kortstondige ziekte. Zijn zoon Georges Luyten erfde de molen met omliggende gebouwen en gronden. Tot zijn groot genoegen lukte het hem zijn eigendom op 12 maart 1981 te verkopen aan de gemeente. Er werd een plaatselijke vzw rond de molen opgericht, de gemeentesecretaris wist belangrijke sponsoringsgelden aan te trekken: 1 miljoen BF van Fina N.V. en 500.000 BF plus BTW van Tessenderlo Chemie voor een roede. De zijwegen werden opnieuw horizontaal beplankt en de kap werd gedekt met eternit schaliën. De windweeg werd eerst verticaal met grenen planken bedekt en vervolgens horizontaal met gepotdekselde oregon planken.
Op 27 en 28 juli 1991 werd de molen ingehuldigd.  Het beheer kwam in handen van de vzw Molenvrienden. De komende jaren zullen verschillende kleine onderhoudswerken uitgevoerd worden. Zo zal de dakbedekking van de gesloten voet vernieuwd worden.

Rond de molen is een heus "molenpark" uitgebouwd, met een educatieve bijenstand, een bloemenweide en een plantenleerpad.

In september-oktober 2011 vervaardigden de leerlingen van het 5de  jaar beroeps van de houtafdeling van het Technisch Heilig Hartinstituut (THHI) van Tessenderlo  voor de vzw Molenvrienden een nieuwe eiken buitentrap van 7 meter.

Techniek

De inrichting is nagenoeg volledig authentiek en staat vol met inscripties. De kammen en spillen zijn erg diep ingebeten. Opmerkelijk is dat de middenlijsten dubbel versterkt zijn: eerst met een dikkere houten lijst, later met een I-poutrel. De buitenroede is van het fabr. Verhaeghe uit Ruddervoorde, nr. 1295 uit de jaren 1950. De binnenroede is gelast, fabr. Weerter Scheepsbouw Mij. B.V., nr. 3 uit 1991.
In de molen is een koppel kunststenen en een koppel blauwe stenen aanwezig en een haverpletter.
Verder is er een regulateur, die door beide steenkoppel via een riemschijf aan het staakijzer aangedreven kan worden. Apart is de elevator aan de trapzijde. .
Een bijzonderheid is de gietijzeren askop. Zoals vele Vlaamse windmolens vanaf ca. 1850 werden voorzien van een gietijzeren askop, werd ook de houten askop van de "Oude Molen" vervangen door een gietijzeren verbetering. Echter in Tessenderlo werd een geheel ander exemplaar gestoken dan elders. Het blijft tot op heden enig in zijn soort in Vlaanderen. Hier is immers de houten as uitgewerkt in een taps naar de baansteen toelopende achthoek, waarover vervolgens een gietijzeren achthoekige tapse huls is geschoven. Deze huls is an de achterzijde vastgezet met ijzeren strop en doorheen de as en huls geborgd met twee paar doorgaande bouten. Men heeft tegelijk voorzien dat de as in de huls niet kon draaien, want er werden ruime uitsparingen voorzien om de bouten aan te draaien op eiken blokken van 23x12x35 cm die rechtstreeks klemden op de houten, tapse as. Bij het controleren van de staart van de as in de huls, werd de datum van de plaatsing en dus de datering van deze askop zichtbaar: 1894.

In de molen staat het volgend rijmpje te lezen:
Mensen kwamen en gingen heen
Bossen, bomen die verdwenen
Hij alleen op 's heuvels rug
Kijkt na eeuwen even vlug.
Dit reuzenkind
Leeft van de wind
Reeds meer dan zesmaal honderd jaar
Het vraagt niet meer
Dan dat ons Heer
Hem eeuwenlang nog wil bewaren.

Lieven DENEWET, Rob SIMONS, Herman HOLEMANS, Seppe GEUENS

Aankondiging boek "De tien molens van Tessenderlo".
De molen op de Berg staat er nog, in Engsbergen is er nog een ruïne en op de H. Hartlaan ligt de houten achtkant van de Achterheide opgestapeld. De andere zeven wind- en watermolens zijn verdwenen en er waren ook minstens zes vuurmolens, waarvan alleen al drie in Hulst, waar dan weer geen windmolen was... 
 "Dat zullen we tussen God en de meulder laten," was een oud spreekwoord. De molenaar kende iedereen en was door iedereen gekend, een merkwaardig man in ieder dorp of wijk: Bernard Hugens, de oprichter in Schoot, wiens schuur noodkerk werd; de legendarische Gust de Meulder op de Achterhei die na zijn dood kwam spoken; Louis Rutten op Baalmolen en August Ariën die in Engsbergen ook nog koster en onderwijzer was en Miel Luyten, de laatste... en als we dan nog verder teruggaan in de tijd: drie dodelijke ongevallen, omwaaien door storm, afbranden door vreemde legers...
Waarom liet Minus van Looi de concurrentie van de Vorstse Volkermolen uitgaan en waarom stonden in Deurne ook Looise molens? Ieder jaar geeft LAD (Loois Archief- en Documentatiecentrum) een themanummer uit, dit jaar dus gewijd aan de oude maaltuigen. De gedrukte brochure telt 96 bladzijden met veel foto's, deels in kleur. De publicatie komt tot stand met medewerking van VVV-Tessenderlo. De brochure is tegen de prijs van €6 ook los te koop in de Looise boekhandels en het VVV-kantoor in het gemeentehuis vanaf 15 november.

Literatuur

Van Gehuchten François, "De tien molens van Tessenderlo", Tessenderlo, Loois Archief en Documentatiecentrum (LAD), Eeuwentemmer - themanummer, VIII, 2009.
"Molen Luyten te Tessenderlo", De Belgische Molenaar, LXIV, 1969, p. 290.
J. Van Overstraeten, "Ons toeristisch patrimonium", De Autotoerist, 25.03.1965.
A. De Lattin, "Onze Windmolens. Een element van schoonheid in het landschap", De Vrouw, 24.04.1932.
J. Bosmans, "Bezienswaardigheden in Tesssenderlo", De Autotoerist, 24.07.1969, p. 1067.
Br. Max, "Tessenderlo, vroeger en nu", Kasterlee, 1960.
W. Smet & H. Holemans, Limburgse windmolens in heden en verleden, Nieuwkerken-Waas, 1981, p. 168-173;
E. D(e) K(inderen), "De Oude Molen te Tessenderlo van de heer G. Luyten", in: De Belgische Molenaar, LXX, 1975, p. 250-251;
(E. De Kinderen), "De restauratie van "De Oude Molen" te Tesserderlo vordert goed", in: Levende Molens, XIII, 1991, 6, p. 41;
A. Remans, "Windmolens te Tessenderlo", in: Limburg, XLVII, 1968, p. 270-271; overgenomen in: De Belgische Molenaar, LXIV, 1969, p. 54;
"Molen Luyten te Tessenderlo", in: De Belgische Molenaar, LXIV, 1969, p. 290;
Bert Van Doorslaer, "Met de stroom mee of tegen de wind in? Molens in Limburg", Borgloon/Rijkel, Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed, 1996;
Frans Keersmaekers, "Molens in het Land van Ham. De geschiedenis der wind-, water-, stoom-, vuur- en elektrische molens in het Land van Ham en omliggende", Ham, Heemkunde Ham, 1998, p. 56-57.;
"De Oude Molen te Tessenderlo", in: Ons Molenheem, 1998, nr. 3, p. 86-93;
E. Meeus, "De Oude Molen te Tessenderlo feestelijk ingehuldigd", in: "Levende Molens", jg. 13, 1991, nr. 8, p. 59-60, ill.;
Els De kinderen, "Molen lief en leed [Ravels: Nachtegaal der Maatvennen; Ertvelde; Tessenderlo; Geel: Gansakker; Retie], in: Levende Molens, jg. 4 (1981), nr. 23 (7 december), p. 317-318, ill.;
John Verpaalen, "Windmolens in de actualiteit [Langemark; Geluveld; Zarren-Werken; Merkem; Komen; Diest; Tessenderlo]", in De Belgische Molenaar en Levende Molens, jg. 77 (1982), nr. 11 (november), p. 236 en 245, ill.
Els De Kinderen, "Oude molen Tessenderlo: heden en verleden", in: De Molenaar (NL), CVI, 2003, p. 16.
Lieven Denewet, "Honderd bespookte molens in Vlaanderen. Een verzameling molensagen van de kuststreek tot het Maasland", Molenecho's, XX, 1992, nr. 2-3.

Persberichten
"Le moulin de Tessenderlo", Le Sillon Belge, 30.12.19777.
"Molenpark Tessenderlo wordt dit jaar verder uitgebouwd", in: Het Belang van Limburg, 29.01.2003.
W. Martens, "De molens te Tessenderlo", in: Nieuws uit Limburg, II, 1959, nr. 4, p. 39-40;
B.T., Schoonheden uit het verleden in een modern Tessenderlo", Het Volk, 06.08.1967.
P. Coopman, "De molen draait er lustig doro", Het Laatste Nieuws, 25.11.1964.
D.D.P., "Molenaar Luyten maalt al 61 jaar", De Standaard, 13.08.1971.
"Windmolen van Tessenderlo wordt gemeentelijk bezit", Het Belang van Limburg, 27.06.1980.
Ti, "Tessenderlo wl windmolen kopen", Het Laatste Nieuws, 08.05.1980.
Kerkuil, "Van zwaaiende wieken en tuimelende raderen in de Kempen en in Haspengouw", Moeder van Goeden Raad, september 1954, p. 205-208.
W. Martens, "De molens van Tessenderlo", Nieuws uit Limburg, II, 1959.
"Win tickets voor het Moulin Rouge festival", in: Het Belang van Limburg, 01.09.2008.
PBVM, "Boek over molens wordt voorgesteld", Het Nieuwsblad, 03.11.2009.
François Van Gehuchten, "De tien molens van Tessenderlo", Tessenderlo, 2009.
Paul Van Moll, "'Molenaars waren vroeger vaak vreemde figuren'. Tien Looise molens herleven in boekvorm", in: Het Nieuwsblad, 20.11.2009.
PBVM, "Molendag", Het Nieuwsblad, 26.06.2010.
Ivo Peeters, "Zondag is de Oude Molen op de Berg in Tessenderlo open voor publiek", Het Belang van Limburg, 22.06.2010.
"Moulin Rock mikt op 10.000 bezoekers", Het Belang van Limburg, 07.09.2010.
"Moulin Rock Festival schenkt opbrengst cocktails aan Pakistan", Het Belang van Limburg, 09.09.2010.
Christine Peeters, "Het Moulin Rock Festival zet 10-jarigen in de bloemetjes", Het Nieuwsblad, 04.09.2011.
Paul Van Moll, "Moulin Rock Festival aan tiende editie toe", Het Nieuwsblad, 08.09.2011.
Ivo Peeters, "Het 'Moulin Rock-hert' is gevangen", Het Belang van Limburg, 14.09.2011.
Paul Van Moll, "Leerlingen bouwen trap voor oude molen", Het Nieuwsblad, 18.11.2011.
Stefan Helsen, "Opnieuw Molenfeesten in Tessenderlo", Gazet van Antwerpen / Het Nieuwsblad, 24.06.2015.
Ivo Peeters, "Molenfeesten in de oude stijl", Het Belang van Limburg, 15.06.2015.
Caterina Ales, "Na tien jaar weer Molenfeesten in Tessenderlo", Het Belang van Limburg, 29.06.2015.
BVDH, "Eerste klimaatboom aan de molen", Het Laatste Nieuws, 29.11.2017.