Aan de Dorpsstraat 19 te Laarne staat het voormalig brouwershuis De Visscher en bedrijfsgebouwen van de voormalige brouwerij "De Hoprank", beschermd als monument bij ministerieel besluit van 14.07.2004.

Het is gelegen aan de zuidzijde van de Dorpsstraat, schuin tegenover de westgevel van de parochiekerk en pal tegenover het 18de-eeuwse gemeentehuis. Vroegere bedrijfsgebouwen en aanhorigheden opgericht deels naast en voorts rondom de gekasseide binnenplaats achter de brouwerswoning en met oprit links naast het huis.

Volgens archiefgegevens kocht olieslager Benoit Auguste De Visscher in 1846 een bestaand huis aan van notaris Jean Albert Bouwens van Overmere om het zelf te gaan bewonen. Op 16 juli 1853 kreeg hij toestemming om aan de straat, zijdelings palend aan de woning, een olieslagerij aangedreven door paarden op te richten; aanvang van de bouw in hetzelfde jaar en in 1854 in gebruik genomen. Later werd de olieslagerij vervangen door een graanrosmolen.

In 1870 werd voornoemd bedrijfsgebouw vergroot en omgevormd tot brouwerij genaamd "De Hoprank". Er werden nieuwe bijgebouwen op het achtererf toegevoegd (stallen met remise en schuur achter het washuis). In 1874 werden door opvolger brouwer Gustave De Visscher de bedrijfsgebouwen uitgebreid en het woonhuis vergroot (wellicht grotendeels herbouwd met behoud van elementen van het ouder huis). De brouwerij werd verder gezet door zoon Joseph De Visscher (broer van dokter en burgemeester Florimond De Visscher). In 1930 werd de brouwerij stopgezet en gewijzigd tot bieruitzetterij van de brouwerij Meiresonne te Gent (tot circa 1970). De technische installatie van de brouwerij is verwijderd.

Bouwkundige en molentechnische beschrijving (Maarten Osstyn & Agentschap Onroerend Erfgoed)

Het voormalige brouwershuis, ook gekend als huis De Visscher, bezit een voorgevel met de allure van een stedelijk herenhuis. Het is een breed dubbelhuis van vijf brede traveeën met één bovenverdieping onder een zadeldak (heden met leien in plaats van de vroegere pannen). Bedrijfsgebouwen: bakstenen constructies van één bouwlaag onder rode pannen zadeldaken en hoger brouwerijgebouw met halve bovenverdieping. Erfgevels met gewitte lijstgevels op gepikte plint, donkergroen geschilderde deuren en poorten.

Het brouwerijgebouw omvat twee haakse vleugels waarvan het hoogste deel aan de straat volgens bewaarde bouwtekeningen van 1853 teruggaat op de aanvankelijke paardenolieslagerij van 1853-54 met circa 5 meter hoge lijstgevel aan de straat; omstreeks 1870 omgevormd en uitgebreid tot brouwerij. Zwart beraapte straatgevel met twee getraceerde halfronde bovenlichten in gewitte omlijstingen; voorts gedichte vensters. Sporen van gedichte muuropeningen rechts boven de huidige garagepoort. Ondiepe en lage kelderverdieping (trap van drie treden), met bakstenen vloer en samengestelde balkenlaag midden rustend op vierkante bakstenen pijler met dekplaat. Bovenverdieping eveneens met samengestelde balkenlaag en plankenvloer. Haakse vleugel met haast vierkante zolderluiken boven pannen lessenaarsdak van afdak op gietijzeren kolommen. Ingekorte ronde bakstenen schoorsteen op de hoek van het brouwerijgebouw.

Lage stallen opzij aan de westelijke erfzijde met koeienstal, varkensstallen, wagenhuis en paardenstal; haaks aansluitend koetshuis aan de zuidzijde. Erfgevel met brede geknikte dakoverstek op houten schoren; rood geschilderd ijzeren hekwerk van hondenren. Links aanleunend en hoger opgaand gebouw van voormalige mouterij en paardenmolen.

Haast vierkante constructie van drie bij drie traveeën met aarden vloer, spaarzame vensters met kleine roedeverdeling. Aan de oostelijke erfzijde afzonderlijk staand bijgebouw bestaande uit twee ongelijke aanpalende delen onder parallelle zadeldaken, onder meer voorheen in gebruik als schuur met dorsvloer en verdwenen aardappelkelder, tevens koetshuis. De afzonderlijke ruimte op de linkerhoek was vroeger dienstig als washuis. Bovendorpel van deur in erfgevel met jaartal 1741 (recuperatie?). Vanaf de straat bezit dit washuis door zijn geknikte zijgevel en verzorgde gevelafwerking met zwarte beraping het voorkomen van een tuinpaviljoen; binnenin met grijze vierkante tegelvloer en met wasketel in gemetste stookplaats. Deels vernieuwd schuurgebinte.

Lieven DENEWET, Mieke VERBEECK & Maarten OSSTYN

Literatuur

Archieven
Rijksarchief Gent, Provinciaal Archief 1851-1870, 3398 / 18.
Agentschap Onroerend Erfgoed Oost-Vlaanderen - Gent, archief.

Werken
Friedrich M., "Brauerei -Verzeichnis Belgien," Heidelberg, 1984, p. 143.
Schepens E. L., Balthau E. e.a., "Laarne herzien", Laarne, 1991, p. 17, 47, 48.
Bogaert C., Duchêne H., Lanclus K. & Verbeeck M., "Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Dendermonde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20N", s.d.
Frank Becuwe, "Tel orge, tel malt. Klein- en grootmouterijen in Vlaanderen (1850-1950)", Brussel, Onroerend Erfgoed - Gent, Mens & Cultuur, 2016, p. 156.

Info
Mondelinge info, mevr. M. Stach-De Visscher
Mailberichten Maarten Osstyn, Adegem, 03.05.2014, 21.01.2017.