Deze stenen grondzeiler met zetelkap werd gebouwd in 1794. De bouw nam vier jaar in beslag. De bouwheer Bernard Van Daelem is door geldgebrek nooit eigenaar van de afgewerkte molen geworden. De onafgewerkte molen werd aangekocht door Armand De Graeve en bleef steeds in het bezit van deze molenaarsfamilie.

Sinds zijn bestaan ging de molen nooit over van vader op zoon. In de molenaarsfamilie werd nooit een kind geboren; in het 200 jaar oude molenhuis is nooit een kindje geboren. Daarom staat bovenop het dak van de windmolen een een windwijzer in de vorm van een muilezel, als symbool voor onvruchtbaarheid.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Van den Brulle François, te Haaltert
- 12.04.1836, verkoop: De Graeve Armand, molenaar te Herzele (notaris Breckpot)
- 02.05.1879, erfenis: de kinderen (ovelrijden van Amand De Graeve)
- 04.12.1880, deling: a) De Graeve Camille, molenaar te Herzele, b) De Graeve Charles Louis, molenaar te Herzele, c) De Graeve Clemence, zonder beroep te Herzele en d) De Graeve Marie Antoinette (notaris De Paepe)
- 11.03.1907, erfenis: a) De Graeve Camille, de erfgenamen, b) De Graeve Charles Louis, molenaar te Herzele, c) De Graeve Clemence, zonder beroep te Herzele en d) De Graeve Marie Antoinette (overlijden van Camille De Graeve)
- 23.06.1907, erfenis: a) De Graeve Charles Louis, molenaar te Herzele, c) De Graeve Clemence, zonder beroep te Herzele en d) De Graeve Marie Antoinette (overlijden van de erfgenamen van Camille De Graeve)
- 24.11.1909, verkoop: De Pril-Van Zwalmen Nemorin Livinus Clemens Victorius, molenaar te Herzele (notaris Talloen - graanwindmolen)
- 22.12.1957, erfenis: de erfgenamen: a) Vanthemsche Cyriel Victor, b) Van Themsche Irma, c) De Pril Nemorin Joseph Marie en d) De Pril Jules, landbouwer te Herzele (overlijden van Nemorin Livinus Clemens Victorius De Pril)
- 06.06.1958, deling: a) De Pril-Huysmans Nemorin Joseph Marie, werkman te Anderlecht en b) De Pril Jules, werkman te Haaltert (notaris De Vuyst)
- 26.07.19874, erfenis: a) De Pril-Huysmans Nemoria Joseph Marie, de weduwe te Anderlecht en b) De Pril Jules, werkman te Haaltert (overlijden van Nemorin Joseph Marie De Pril)
- 27.11.1975, gift: a) De Pril-Huysmans Nemorin Joseph Marie, de weduwe (die het recht van bewoning behoudt) en b) vzw Vrienden van de Molen Ter Rijst" (het gebouw) (notaris Van den Bossche)
- 2014, eigenaar: vzw Molen Ter Rijst, Herzele

De Molen Ter Rijst is een bovenkruier. De binnendiameter van de bakstenen kuip bedraagt onderaan 8,40 meter. Helemaal bovenaan is dit nog 4,80 meter. De kuip, waarvan de muren onderaan een kleine meter dik zijn, heeft een hoogte van 10,60 meter. De totaal hoogte van de molen bedraagt 14 meter. De roeden hebben een lengte van 24 meter. Op de meelzolder bevinden zich drie steenkoppels. Hiervan is de Engelse steen, die een diameter heeft van 1,70 meter, opnieuw maalvaardig gemaakt. Naast de molen staat het molenaarshuis.

Naast het malen van graan kende de molen nog andere functies. Zo was er tot rond 1900 een olieslagerij op het gelijkvloers. Pletstenen en een olieslagbank zorgden voor de vervaardiging van raapolie. Die werd gebruikt voor de verlichting van huizen.

De molen was tot 1938 in bedrijf. Daarna werd hij als woning ingericht, maar het molenwerk verviel snel.

In 1978 werd de vervallen molen grondig hersteld door molenbouwer Walter Mariman uit Zele. De restauratie van het gaande werk loste niet de verwachtingen in, zodat vele bijkomende werken nodig waren en de zaak lang bleef aanslepen.

In februari-juli 2006 werden andermaal grote onderhoudswerken uitgevoerd, zoals het hervoegen van de romp en aan de leibedekking van de kap, maar ook aan het draaiend werk. Molenbouwer 't Gebinte (Johan De Punt) uit Erpe-Mere voerde het molentechnisch werk uit. In 2011 kende Ruimte en Erfgoed van de Vlaamse Overheid een nieuwe onderhoudspremie ter waarde van 14.036 euro toe voor de vervanging van de kop- en lieswiggen in de askop en voor de vervanging van het hekwerk van drie wieken. Aangezien de laagste offerte door de molenbouwer tussen de 18.000 en 20.000 euro bedroeg, vroeg en bekwam de vzw Molen Ter Rijst een bijkomende prefinanciering van 7500 euro door de gemeente Herzele.

In het voorjaar 2016 voerde molenbouwer Dirk Peusens enkele onderhoudsweken uit: uitlijnen en ophogen van de zetel, uitstefelen van de molenas en nieuwe askopspieën en vulstukken.

Gemeente Herzele stelde Alain Goublomme, Kurt De Pelseneer en Peter Vandenbrande en Gerd-Jan Bogaert aan als molenaars van zowel Buysemolen in Sint-Antelinks als Molen Ter Rijst in de Hoogstraat.

Lieven DENEWET, Damien DE LEEUW & Herman HOLEMANS

Jaarlijks aantal asomwentelingen:

1994:   67.165
1995: 104.314
1997:   53.709
1998:   58.247
1999:   12.309
2000:   29.656
2001:   32.493
2002:   35.456
2003:   35.734
2004:   52.656
2005:   26.419
2006:   22.464
2007:   25.591
2009:   31.075
2010:   28.465

Aanbesteding. Restauratie Windmolen ter Rijst Herzele, molentechnische restauratie
Intekendatum: 15.03.2005, 11 u.
Molen: Herzele (O.-Vl.), Molen ter Rijst - stenen grondzeiler met ajuinvormige kap
Bouwheer: Vzw Molen ter Rijstvrienden, Herzele (contactpersoon: André De Temmerman)
Ontwerper: Arch.bureau Sabine Okkerse bvba, Horebeke
Opdracht: Aanvraag tot deelneming aan de beperkte aanbesteding voor de molentechnische restauratie
- vernieuwen spruiten, schoren, staart, beide edebalken
- opwiggen zetelconstructie
- bekleding kap met nieuwe eiken leien
- schilderen molenromp
- nieuwe zeilen
o/cat. D23, kl. 1; kostprijs ca. €150.000
Plaats aanbesteding: Vzw Molen ter Rijstvrienden, Hoogstraat 151, 9550 Herzele.
Toewijzing:  Goedleven nv,  Brasschaat  (romp);  't Gebinte Molenbouw, Erpe-Mere (molentechische werken

Samenstelling VZW "Vrienden Molen Ter Rijst, Herzele". Secretariaat: Georges Van Hege, Hoogstraat 151, 9550 Herzele
Molenaars: André De Temmerman, Hoogstraat 121, 9550 Herzele; Damien De Leeuw, Hoogstraat, 9550 Herzele.

DVM, "Herstelling Molen Ter Rijst", De Beiaard, 23.09.2011.
De molenaar en schepen Luc Hoorens die begaan zijn met de zorg van dit historisch erfgoed.
Reeds in mei van dit jaar meldde de vzw Moeln Ter Rijst dat er dringende onderhoudswerken moeten gebeuren aan de stenen windmolen aan de Hoogstraat te Herzele.
Het betreft hete vervangen van de kop- en liewiggen evenals het hekwerk van drie wieken. Vanwege Ruimte en Erfgoed in Brussel zou een onderhoudspremie van 14.036 euro toegekend worden, maar dit volstaat niet en bijgevolg zou de gemeente  Herzele een bedrag van 7.500 euro prefinancieren. Eigenlijk staat het de gemeente vrij om al dan niet financieel tussen te komen bij onderhoudswerken maar in het verleden heeft men dit wel al gedaan voor herstellingswerken, aan dit beschermd monument. Volgens de offertes zou de restauratie door de molenbouwer de raming tussen de 18.000 en 20.000 euro bedragen, maar de eigen middelen van de Vriendenkring zijn ontoereikend en dus doet men een berope op het gemeentebestuur.

"Molen ter Rijst. Geen prefinanciering voor restauratie", in: Pano, 21.09.2011, p. 2.
De gemeente Herzele kan niet tussenkomen in de kosten voor dringende onderhoudswerken aan de Molen Ter Rijst aan de Hoogstraat in Herzele. De kop- en lieswiggen moeten vervangen worden en ook het hekwerk van drie wieken is aan vervanging toe. De Molen Ter Rijst Vrienden vroeg de gemeente een deel van het werk te prefinancieren ter waarde van 7.500 euro in afwachting van de uitbetaling van de onderhoudspremie die eerder toegezegd werd door de Vlaamse overheid. De gemeente kan dit echter niet doen omdat er geen budget werd voor voorzien. Bovendien beschikt de vzw over een eigen kas, waaruit eventueel kan geput worden.

"Herzele prefinanciert molen dan toch", in: Pano, 29.09.2011, p. 1
De gemeente Herzele zal wel prefinancieren wat betreft de kosten voor dringende onderhoudswerken aan de Molen Ter Rijst aan de Hoogstraat in Herzele. Dit in tegenstelling tot wat eerder gemeld werd. De kop- en liewiggen moeten vervangen worden en ook het hekwerk van drie wieken is aan vervanging toe. De Molen Ter Rijst Vrienden vroeg de gemeente een deel van het werk te prefinancieren ter waarde van 7.500 euro in afwachting van de uitbetaling van de onderhoudspremie die eerder toegezegd werd door de Vlaamse overheid.

LIJST met de BESLUITEN GEMEENTERAAD van WOENSDAG 25 SEPTEMBER 2019
33. Overdracht Molen Ter Rijst aan de gemeente door de vzw Molen Ter Rijst vrienden (7302) De gemeenteraad keurt dit goed.
Notulen. Gemeenteraad van woensdag 5 september 2019
33. Overdracht Molen Ter Rijst aan de gemeente door de vzw Molen Ter Rijst vrienden (7302)
De gemeenteraad, in openbare zitting vergaderd,
Wetten en reglementen
Het decreet lokaal bestuur van 22 december 2017
Verantwoording - motivering ? Beleidsdomein, beleidsveld en beleidsitem: WONEN EN LEEFOMGEVING - Monumentenzorg - Monumentenzorg§
Strategische doelstelling, beleidsdoelstelling, actieplan en actie: Een zorgzaam Herzele - Zorgzaam voor publieke ruimte - Publieke ruimte goed onderhouden - Verwijzingsdocumenten
De statutaire algemene ledenvergadering van de vzw Molen Ter Rijst vrienden van 17 maart 2019 waarin goedgekeurd werd om de molen Ter Rijst (perceel weiland met molen met een oppervlakte van 5a21ca) kosteloos over te dragen aan de gemeente
Het collegebesluit van woensdag 3 juli 2019
De eigendomsakte opgemaakt door notaris Charles Van den Bossche te Herzele, van 17 november 1975, waarin de molen ten kosteloze titel werd afgestaan aan de vzw Molen Ter Rijst vrienden. Essentie van de tussenkomsten
Zie zittingsverslag
Stemmen Met eenparigheid van stemmen
BESLIST
Artikel 1 De gemeenteraad beslist om in te gaan op het aanbod van de vzw Molen Ter Rijst vrienden om de Molen Ter Rijst en het weiland waarop de molen staat, gelegen
langs de Hoogstraat te Herzele, in volle eigendom en kosteloos over te dragen aan de gemeente. Artikel 2 De burgemeester en de voorzitter worden gemachtigd om de akten hieromtrent te tekenen bij de notaris die door het College van burgemeester en schepenen wordt aangesteld. Artikel 3 Een beknopte omschrijving van dit besluit wordt opgenomen op de samenvattende lijst die aan het administratief toezicht wordt overgemaakt.

Literatuur

(L. Smet), "Herzele. Molen ter Rijst", in: Molenecho's, II, 1974, p. 77; IV, 1976, p. 3, 29, 35; V, 1977, p. 86; VII, 1979, p. 20? 64;
E. D(e) K(inderen), "De molen Ter Rijst te Herzele", in: De Belgische Molenaar, LXXII, 1977, p. 146-147;
"De windmolen "Ter Rijst" te Herzele ingehuldigd", in: Levende Molens, III, 1980, nr. 10, p. 148-149;
Paul Bauters, "Eeuwen onder wind en wolken. Windmolens in Oost-Vlaanderen", Gent, Provinciebestuur, 1985;
Paul Bauters, "Oostvlaams molenbestand 1986", Gent, 1986 (Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen. Bijdragen, nieuwe reeks, 25);
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Eerste aflevering. De arrondissementen Aalst en Dendermonde", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XIV, 1960, 3 (Gent, 1962);
Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 3. Gemeenten G-H-I", Rotem, Studiekring Ons Molenheem, 2000;
J. D(ruyts), "15 september. Oostvlaamse Molendag", in: Levende Molens, jg. 7 (1985), nr. 11, p. 81-84, ill.;
Alain Gaublomme, "Op molenbezoek in Herzele", in: Levende Molens, jg. 7 (1985), nr. 8, p. 62-64.
Mola, "Aantal asomwentelingen van Oost-Vlaamse molens in 2010", in: /West-/Vlaams Molenblad, XXVII, 2011, 1, p. 51.
Georges Souffreau e.a., "De molens van Herzele. Een historisch overzicht", Herzele, vzw De Hellebaard, 2009, 104 p.

Persberichten
Pierre Penninck, "Vlaamse Molendag in de Vlaamse Ardennen", 12.05.2011.
"Molen ter Rijst. Geen prefinanciering voor restauratie", in: Pano, 21.09.2011, p. 2.
"Herzele prefinanciert molen dan toch", in: Pano, 29.09.2011, p. 1
DVM, "Herstelling Molen Ter Rijst", De Beiaard, 23.09.2011.
Rita Goethals, "Molendag. Drie Herzeelse molens draaien tijdens molendag", Het Nieuwsblad, 21.05.2014.
Frank Eeckhout, “Vzw Molen ter Rijst vrienden draagt windmolen over aan gemeente”, Het Laatste Nieuws, 03.10.2019.
GRH, "Vzw ziet kosten oplopen en schenkt molen aan gemeente. Overname verzekert toekomst Molen te Rijst", Het Nieuwsblad, okt. 2019.

Mailberichten
Tim Arts, 20.08.2016.