De Filature Wayez was oorspronkelijk een katoenspinnerij met waterkracht op de Hain in de rue de Mont Saint-Pont. Hij werd opgericht in 1836 mits toestemming van de Bestendige Deputatie van de provincie Brabant op 19 januari 1832 aan Pierre Joseph Wayez-Jourez uit Wauthier-Braine.

Opeenvolgende eigenaars:
- 1832, opbouw: Wayez-Jourez Pierre Joseph, te Wauthier-Braine (kadasterdocument 220: construction en 1836; en non activité)
- later, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van vrouw Jourez)
- 18.04.1845, erfenis: de kinderen: a) Wayez Amélie, echtgenote Clep te Sint-Genesius-Rode, b) Wayez Pierre Joseph, c) Wayez Julie, echtgenote Mercier, te Braine-l'Alleud en d) Wayez Hypoite Pélagie, weduwe Leclercq te Wauthier-Braine (overlijden van de weduwe)
- 17.10.1845, deling: Wayez Piere Joseph, aannemer van openbare werken te Braine-l'Alleud (notaris Gouttier - filature à coton à eau)
- 19.07.1857, verkoop: a) De Backer Léon, wever te Braine-le-Chaâteau en b) De Backer Nestor, wever te Braine-le-Château (notaris Gouttier - usine)
- 06.01.1870, verkoop: Wayez-Capite Pierre, de weduwe en de kinderen, eigenares te Braine-le-Château (notaris Gouttier)
- later, erfenis: de kinderen: a) Wayez Emile, b) Wayez Adolphe en c) Wayez Achille (overlijden van de weduwe)
- 16.02.1872, verkoop: De Backer-Lemercier Nestor, de weduwe en de kinderen, huishoudster te Braine-le-Château (notaris Gouttier)
- 03.05.1892, gift: a) De Backer Alphonse, b) De Backer ALfred, c) De Bcker Louis Jean Joseph en d) De Backer Placiolie, molenaars te Braine-le-Château (notaris Gilis)
- 26.02.1898, verkoop: De Backer-Lisart Louis Léon Joseph, molenaar te Braine-le-Château (notaris Gillis)
- 30.12.1924, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Louis De Backer)
- 17.08.1950, verkoop: Agneessens-De B acker Léon Louis Adolphe Ghislain, landbouwer te Braine-le-Château (notaris Bekaert)
- 23.09.1965, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Léon Louis Agneessens)
- 26.09.1969, verkoop: Fraeys de Veubeke-Van Biervliet Jean Marie Joseph Charles, licentiaat te Braine-le-Château (notaris De Bouche)
- 22.09.1986, verkoop: Van Swieten-Rolin Louis François Gérard, ingenieur te Braine-le-Château (notaris Bernaerts)

In 1873 gebeurde de omvorming in een graanwatermolen. Twintig jaar later gebeurden er verbouwingswerken.

De maalderij met motor bleef bestaan tot in 1985. Dan werd de "meunerie" (op kadasterperceel A383p) samengevoegd met de naastgelegen woning (A383q) als een huis (A383w). Het gebouw bestaat nog, maar het interieur en het waterrad zijn verdwenen.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

J. Van Belle, "Le moulin banal de Braine-le-Château", in: Brabant, XXV, 1973, p. 18-23;
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 6: arrondissement Nijvel (A-E)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1995.
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
J.L. Van Belle & Cornet de Ways-Ruart, "Le moulin banal de Braine-le-Château", Braine-le-Château, La Taille d'Aulme, 1977, 10 p., ill.
H. Meurant et J.-L. Van Belle, "Braine-le-Château et son passé", in: Le Folklore Brabançon', n° 175, 1967, p.197-251, ill., krt.
J.-L. Van Belle, "Le patrimoine de Braine-le-Château", Carnets du Patrimoine, 85, 2011, 44 p., ill.