De Dorpsmolen, Molen van Servaes of Brughmolen is een turbinewatermolen op de Molenbeek in de Pastorijstraat 25, op 200 meter ten noordwesten van de kerk van Boortmeerbeek.

Deze watermolen, oorspronkelijk uitgerust met een onderslagrad, dateert van 1404 en werd o.m. herbouwd in het begin van de 17de eeuw en in 1775 (jaartal boven de ingangspoort).

Rond 1720 kwam Rombout Servaes de molenaarsstiel leren op de watermolen van toenmalige eigenaars, de familie Gijselinckx. Rombout werd verliefd op de dochter van de molenaar, trouwde met haar en legde zo de basis van de Boortmeerbeekse molenaarsdynastie Servaes, die vandaag nog steeds eigenaar is van de watermolen.

In 1736 en in 1775 (molenaar Henricus Franciscus Servaes, gehuwd met Maria Thijs) vonden grote verbouwingswerken plaats. Boven de ingangdeur hebben Henricus Franciscus Servaes en Maria Thijs aangegevendat zij in 1775 verbouwingswerken liet uitvoeren.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Servaes Eugène Jean, molenaar te Boortmeerbeek
- 22.10.1852, erfenis: Servaes Pierre Franciscus, landbouwer te Boortmeerbeek (overlijden van Eugène Servaes)
- 03.08.1854, gift: Servaes-Muls Joannes Antonius, molenaar te Boortmeerbeek (notaris Van Bellinghen)
- 09.07.1884, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Muls)
- 29.05.1889, erfenis: de kinderen (overlijden van Joannes Servaes)
- 05.05.1890, deling: Servaes-Duquesne Victor, molenaar te Boortmeerbeek (notaris Mombaerts)
- 23.06.1919, erfenis: de weduwe en kinderen (overlijden van Victyor Servaes)
- 31.06.1924, deling: Servaes-Olbrechts (Victor) Hugo, molenaar te Boortmeerbeek (notaris Maes)
- 03.04.1959, gift: a) Servaes-Olbrechts (Victor) Hugo, handelaar te Boortmeerbeek (voor vruchtgebruik) en b) Servaes Victor Hugo Louis (°1926) (voor naakte eigendom), handelaar te Boortmeerbeek (notaris Davidts)
- 26.10.1978, einde vruchtgebruik: Servaes-Haelens Victor ("Vic") Hugo Louis, handelaar te Boortmeerbeek (overlijden van (Victor) Hugo Servaes-Olbrechts)
- 2015, eigenaar: Victor "Vic" Servaes; erfpachter: gemeente Boortmeerbeek

De laatste molenaar was Victor "Vic" Servaes (°1926) die nog steeds het erf bewoont. Na een tijdje als watermolenaar te hebben gewerkt, begon hij een industriële maalderij, echter niet in de oude watermolen.

Het molenhuis telt vier verdiepingen, wat een zeldzaamheid is.

Rond 1870 werd een stoommachine in dienst genomen. Naast de molen verscheen een hoge schouw. Er werd ook nog met waterkracht gewerkt.

Het onderslagrad werd in 1908 vervangen door een Francisturbine in een bijgebouwtje over de Molenbeek. Ze was van de firma Schneider-Jaquet uit Neudorf bij Straatsburg.  

In het zogenaamde kaaskot, in een hoek van het gebouw onder een afzonderkijke dakgoot, werd kaas bereid. De bijgebouwen besloegen de hele ruimte tussen de herberg met kegelbaan aan de straat en de opkamer van het molenhuis.

Kort na WO II stelde de laatste molenaar Victor Servaes (°1926), die het vak had geleerd van zijn vader Hugo, de turbinemolen buiten werking. Hij maalde verder met een industriële molen aan de andere kant van de Molenbeek.

De molen werd, samen met de molenaarswoning en de omgeving, op 14 juni 1991 beschermd als monument en als dorpsgezicht. Mits afspraak met de eigenaar kan de molen bezocht worden.
De gemeente Boortmeerbeek nam de molen in erfpacht, maar de gestarte restauratiewerken werden stilgelegd. We hopen een spoedige hervatting van de werken. De heemkring Ravensteyn vindt er momenteel onderdak.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

J. Peeters & G. Wouters, "De familie Servaes en de Boortmeerbeekse watermolen", in: Heemkring Ravensteyn (Boortmeerbeek, Heemkring Ravensteyn), jg. 8 (1994), nr. 3; nr. 4, blz. 147-156, ill.;
(J. Peeters & G. Wouters), "De naamdragende afstammelingen van Remigius alias Rombout Servaes", Boortmeerbeek, Heemkundige kring Ravensteyn vzw, 2011, 122 p.
B. de Meester de Ravestein, "La seigneurie de Ravestein", Handelingen van de Koninklijke Kunst- en Oudheidkundige Kring van Mechelen, LIV, 1950.
M. Fierens, "Boortmeerbeek, van heerlijkheid tot gemeente", Boortmeerbeek, 1979.
J. Peeters, "De schepengriffie van Boortmeerbeek, nrs. 246 tot 250", Hever, 1997-2001.
J. Peeters, "Ravestein en de famiie de Meester, de geschiedenis van een domein", Hever, 2002.
A. ver Elst, "De Dorpsmolen van Boortmeerbeek", in: Brabant, 1979, nr. 5, p. 49-52;
C. Wellens, "Boortmeerbeek", in: Oost-Brabant, III, 1957, p. 39-43.
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961.
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 4: arrondissement Leuven (A-L)", Kinrooi, Studiekring 'Ons Molenheem', 1993.
Vera De Bie, Jan Peeters & Georges Wouters, "Boortmeerbeek, Hever en Schiplaken in Stenen getuigen uit het verleden", Boortmeerbeek, Heemkundige kring Ravensteyn vzw, 2003, p. 23-25.

Persberichten
Juliaan Deleebeeck, "Molenaarsfamilie Servaes blikvanger op stamboomdagen heemkundige kring Ravensteyn", Gazet van Antwerpen, 18.11.2011.