De Bunsbeekse watermolen, vroeger Rotelmolen genoemd, staat aan de grote Velpe, aan de Walmersumstraat 69, dicht bij de weg naar Pamelen. Hij maakte deel uit van een boerderij en was in de jaren 1960 nog in werking.

De watermolen werd voor 1300 opgericht. Hij was in 1356 in het bezit van Hendrik "van Hoeleden", zoon van Gerard Boc uit Bunsbeek. Deze Hendrik had een oom, Herman "de Molendino de Bunsbeeck". Zo was er ook "'t Hof van de Molen, "Rotelmolen": 1464, 1480, 1602, 1677.

De molen was eigendom van de abdij van Heilissem. Hij kwam later in het bezit van het klooster van Cabbeek in Tienen (in leen gekregen van de abdij van Heilissem) tot aan de Franse bezetting. De molen werd in het begin van de 17de eeuw herbouwd. In 1687 was hij zowat de voornaamste bron van inkomsten van het klooster.

In 1687 protesteerde het klooster van Cabbeek, eigenaar van de Rotelmolen, samen met Eleonore de Croesere (dame van Hoeleden, eigenaar van de watermolen van Hoeleden) tegen de aanvraag tot het oprichten van een windmolen op de Venusberg te Kapellen (Glabbeek). Hierop werd de aanvraag afgewezen.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaaar: Janssens Jan, de weduwe, molenarin te Bunsbeek
- 14.09.1835, deling: Janssens Matheus, molenaar te Bunsbeek (verklaring burgemeester in 1837)
- 28.05.1863, deling: Janssens Pieter, rentenier te Tienen (notaris Boels)
- 14.01.1871, erfenis: a) Stevens-De Hertogh Louis, handelaar te Brussel en b) Stevens-Van den Berghe Aurèle, eigennaar te Tienen (overlijden van Pierre Janssens)
- 06.04.1873, verkoop: Fillet-Nijs Rumoldus, molenaar te Bunsbeek (notaris Swinnen)
- 01.09.1892, verkoop: Vloeberghs-Goris Jean Remi, molenaar te Bunsbeek (notaris De Hertoghe)
- 28.10.1894, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Jean Remi Vloeberghs)
- 14.12.1910, gift: a) Vloeberghs-Goris Jean Remi, de weduwe (voor vruchtgebruik), b) Vloeberghs Marie Lidwina (voor 1/2 naakte eigendom) en c) Vloeberghs Josephus Judocus (voor 1/2 naakte eigendom), landbouwer te Bunsbeek (notaris Janssen)
- 02.09.1915, afstand: a) Vloeberghs Josephus Judocus (voor 1/4 volle eigendom en 3/4 naakte eigendom) en Vloeberghs-Goris Remigius, de weduwe (voor 3/4 vruchtgebruik) (notaris Janssen)
- 03.04.1916, einde vruchtgebruik: Vloeberghs-Gellens Josephus Judocus, molenaar te Bunsbeek (overlijden van de weduwe Goris van Jean Remi Vloeberghs)
- 15.01.1966, gift: a) Vloeberghs-Gellens Josephus Judocus (voor vruchtgebruik), zonder beroep te Bunsbeek en b) Vloeberghs-Goedhuys Jozef Bartholomeus Victor (voor naakte eigendom), werkman te Bunsbeek (notaris Mertens)
- 19.06.1972, erfenis: a) Vloeberghs-Gellens Josephus Judocus, de weduwe (voor vruchtgebruk), zonder beroep te Bunsbeek en b) Vloeberghs-Goedhuys Jozef Bartholomeus Victor (voor naakte eigendom), werkman te Bunsbeek (overlijden van Josephus Vloeberghs)
- 1973, einde vruchtgebruik: Vloeberghs-Goedhuys Jozef Bartholomeus Victor, werkman te Bunsbeek (overlijden van de weduwe Gellens van Joseph Vloeberghs)
- voor 2006, verkoop: Bert Beelen; Ted Kappetijn en Katrien Beelen, Kumtich-Tienen

In 1880 was de molen, die werd uitgebaat door M.R. Fillet, eigendom van Mathieu Janssens. Een zekere Vanschoubroek verwierf de molen even later en verkocht hem in 1892 aan Remi Vloeberghs. De volgende eigenaar was Judocus Vloeberghs, die tenslotte werd opgevolgd door zijn zoon Jozef, de laatste molenaar.

Om het gebrek aan water te compenseren maalde men met stoom, die werd opgewekt door een houtvuur. In 1905 schakelde men over op petroleum. Huurder-molenaar Petrus Joannes Reekmans (Alken 26.08.1872 - Bunsbeek 23.03.1946), gehuwd met Maria Felicité Vanvinckenroye, stapte in 1929 over op stookolie en daarna op mager steenkoolgas. Nog later maalde men naast de wateraandrijving ook op elektriciteit. Het waterrad staat nu al vele jaren stil. De laatste jaren werd enkel nog met hamermolens gemalen voor veevoeder.

Jozef Vloeberghs werd geboren te Bunsbeek in 1925. Hij was watermolenaar tot 1967.

In verscheidene delen van het gebouw vindt men nog het jaartal 1752 terug. De grote industriële molens hebben deze kleine molens verdrongen.

Er is een ingebouwd metalen middenslagrad met 72 houten schoepen, met een diameter van 7,80 m en een breedte van 1,60 m, type Sagebien. Het is het enige overgebleven rad van dat type in Vlaanderen, naast de Motmolen in Tongeren.  In de stuw moeten de schotten vervangen worden en voorzien van een hefmechanisme. In de molen zie je enkel de lager en de as. Er is nog wel op een verdieping een mooie cilindermolen en een luiwerk bewaard gebleven.

De nieuwe eigenaars Ted Kappetijn en Katrien Beelen herstelden in 2006 het molengebouw. Ze herstelden het waterwiel maakten het zichtbaar, door de verwijdering van een (later toegevoegde) behuizing. Met het rad wordt groene stroom  opgewekt voor een 10-tal gezinnen. De stroom komt op het net terecht. Er is ook nog een mooi bakhuis met houtoven in vrij goede staat. Het zeldzaam Sagebienrad en de site maken de molen erg beschermingswaard als monument.

In 2010 werd een visdoorgang gegraven van acht meter breed, waarbij slechts een beperkt debiet van de Velp wordt afgeleid. Ontwerper: Soresma nv uit Antwerpen, uitvoerder: Quintelier Gebr. N.V., Dendermonde.
Hoewel deze molen nooit nog graan zal malen, zal het inmiddels vernieuwde molenrad door de huidige eigenaar worden ingezet voor de productie van groene stroom

Lieven DENEWET, Paul KEMPENEERS & Herman HOLEMANS

Intekendatum: 27.11.2008, 10 u. 30
Molen: Vissenaken (Tienen, Vl.-Brab.), Dalemse molen - watermolen met metalen bovenslagrad; Bunsbeek (Glabbeek-Zuurbemde), Rotelmolen - watermolen met metalen middenslagrad met houten schoepen, type Sagebien
Bouwheer: Vlaamse Milieumaatschappij, afdeling Operationeel Waterbeheer, Brussel (Koen Martens) / Hasselt (Werner Mennen)
Ontwerper: Soresma nv, Antwerpen (Linda Michiels
Opdracht: Realisatie van 2 visdoorgangen op de Velpe ter hoogte van de Dalemse molen en de Rotelmolen; cat. B of G; 115 werkdagen; kostprijs: €227.994 (bij de Dalemse molen); €179.854 (bij de Rotelmolen)
Plaats aanbesteding:  VMM,  Afd. Operationeel Waterbeheer, Koningin Astridlaan 50 b5, 3500 Hasselt
Toewijzing: Quintelier Gebr. nv, Dendermonde

Literatuur

Histoire et géographie des villages de l'arrondissement de Louvain
V. Bets, "Geschiedenis van Oplinter, Bunsbeek en Houthm Sinte-Margaretha", s.l.n.d.;
Edmond Denruyter, "Beeldig Glabbeek, vroeger en nu", Glabbeek, 2012, 64 p.
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 4: arrondissement Leuven (A-L)", Kinrooi, Studiekring 'Ons Molenheem', 1993.
Paul Kempeneers, "Glabbeek-Zuurbemde", Glabbeek, Gemeentebestuur, 2008.
Dienst voor Geschiedkundige en folklorische opzoekingen van de provincie Brabant, "De Rotelmolen", Jaarboek 1993 Heemkundige Kring Glabbeek p. 85-86.

Persberichten
BE, "Watermolen", in: Het Nieuwsblad, 03.03.2007.
BE, "Natuur", in: Het Nieuwsblad, 21.04.2008.
Achiel Baeken, "Watermolenrad produceert groene stroom voor tien gezinnen. Rotelmolen draait weer", Het Nieuwsblad, 03.04.2010.
BE, "Vismigratie", Het Nieuwsblad, 13.11.2010.
Mailbericht Olivier Meert, 26.04.2011