Lispermolen
Molen van Lisp
Molen De Groof
Koornmolen, Cournmolen
westzijde
ten N v.d. Frankenweg
Lisp
kadasterperceel A780
Lispermolen (Molen van Lisp), Koornmolen (Cournmolen), Koornmolen (Cournmolen) was een houten korenwindmoln aan de westzijde van de Lispersteenweg (nr. 393), aan de noordzijde van de Frankenweg, op het Lisp, niet ver van de grens met Emblem.
De "Molen vann Lispt" werd voor 1260 gebouwd en was dan in het bezit van de abdij van Lier.
De standaardmolen werd een schorsmolen en brandde in die hoedanigheid af in 1416. Hij werd in 1424 herbouwd als een korenmolen. De "Cournmolen" (benaming van toen en later) was dan in het bezit van Gerds van Ymmersele.
We vinden de molen aangeduid op de zgn. Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen, in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1842), onder de benaming "Lisper Molen" in het noorden van de "faubourg Lisp", en op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1860) als de "M(oul)in de Lisp".
Volgens de legger van P.C. Popp (ca. 1850) was de "Graenwindmolen", eigendom van Leonardus Eyskens-Vermeiren, molenaar afkomstig van Sint-Lenaarts. De molen was ondergebracht in klasse 3 en werd kadastraal belast met 330 frank (bebouwde grond) en 7,57 frank (onbebouwde grond, met een oppervlakte van 8,6 are.
Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Verhaegen Jan Frans, molenaar te Lier
- later, eigenaar: Van Eeten Jean Jacques en echtgenote
- 04.12.1834, verkoop: Eyskens-Vermeiren Gerardus Leonardus, molenaar te Sint-Lenaarts bij Brecht (notaris Van Cauwenbergh)
- 22.03.1869, verkoop: De Groof-Opdebeeck Paul, handelaar te Lier (notaris Van Acker)
- 1911, verkoop: Verheyden Theodoor
De laatste molenaar was Paul Van Hoof. Theodoor Verheyden kocht de molen aan in 1911 en liet hem nog hetzelfde jaar slopen. Thans staan er appartementen.
De Gebroeders van Hoof maalden verder met een stoommolen aan de Lispersteenweg, rechts over de brug, als je van de stad komt. In 1914 werd de brug opgeblazen en het maalderijgebouw fel beschadigd. Deze maalderij werd in de jaren 1950 gesloopt. De maalderij werkte met een transmissiesysteem dat door een oude scheepsdiesel werd bediend. Wanneer deze diesel gestart moest worden, werd hij met de vrachtwagen van de maalderij in gang getrokken. Hierbij reed de vrachtwagen het gebouw uit, de Lispersteenweg op, waarbij het verkeer even was stilgelegd door de maaldersknecht. Zoiets was toen nog goed mogelijk, omdat het verkeer nog niet zo druk was.
Nadien kwam er een benzinestation en nu vinden we er appartementen. In een tuin achter de appartementen lagen molenstenen begraven.
Lieven DENEWET, Herman HOLEMANS & Luc VERACHTERT
Luc Verachtert, "Over de Lispermolen", 18.07.2014 & 02.08.2014
Om een beeld te hebben waarde "molen van Lisp" of "Lispermolen" stond, moet je de eerste foto even inzoomen en de gevels van de rechter straatzijde goed bekijken. De eerste gevel (in de rechterhoek), de molen en het lange lage witte gebouw met de twee dakkapellen zijn verdwenen. De volgende twee witte gevels met verdiep (twee symetrische gevels van drie traveeën en de deuren naast elkaar) evenals de volgende gevel met de afgeschuinde hoek met deur, bestaan nog. Alleen onderging deze laatste gevel een vrij grondige facelift. Hiertussen ligt de Frankenstraat. De hoofdstraat waar de molen tegen ligt is de Lispersteenweg. Als je met Google Earth inzoomt en je gaat met dat mannetje onderaan links over naar streetview en je rijdt zo via Oostmalsesteenweg, Liersesteenweg en tenslotte de Lispersteenweg Lier binnen, dan kom je die bovenvermelde gevels tegen.
Voor deze gevels zie je recente appartementsgebouwen. Deze staan op de plek waar vroeger de molen en recenter ook een maalderij stond. Rond 2010 ontmoette ik toevallig iemand die in immobiliën handelt. Deze man, Gerrit Lambrechts, was nog ergens familie van de laatste maalder en het is deze Gerrit die de appartementen liet bouwen. Hij vertelde dat er nog in een tuin achter de appartementen, molenstenen in de grond begraven waren. Hij zei ook dat de maalderij werkte met een transmissiesysteem dat door een oude scheepsdiesel werd bediend. Wanneer deze diesel gestart moest worden, werd hij met de vrachtwagen van de maalderij in gang getrokken. Hierbij reed de vrachtwagen het gebouw uit, de Lispersteenweg op, waarbij het verkeer even was stilgelegd door de maaldersknecht. Zoiets was toen nog mogelijk, omdat het verkeer nog niet zo druk was.
Archieven
Stadsarchief Lier, Scabinale Protocollen, register II, akte nr. (over de brand van de schorsmolen in 1416)
Stadsarchief Lier, Scabinale Protocollen, register, akte nr. 186, 195 en 489 (over de heropbouw in 1424)
Werken
Bergmann Anton, Geschiedenis der stad Lier, Antwerpen, 1873, p. 133-135; Lier, 1973, derde druk.
Beukeleirs J., Economische studie over de stad Lier, in 't Land van Ryen, 1961, p. 49-62.
Boschmans M., Stadsversterkingen en waterlopen te Lier, in 't Land van Ryen, 1956, p. 21-29.
De Clercq R.M., Brief aan Herman Holemans over Lierse molens, 09.08.1976.
Janssens B., "Water- en windmolens in het oude Lier", in: 't Land van Rijen, IV, 1954, p. 49-57.
Janssens B., Album Oud Lier, s.l., s.d.
Lens A., Lier voorheen en nu, Antwerpen - Roeselare, 1986.
Lens A.-Mortelmans J., Gids voor oud Lier, Antwerpen, 1980.
Melis H., "Water- en windmolens in Oud-Lier", in: De Nieuwe Gazet, 265.7.1972.
Smets M. e.a., Resurgam. Na de Belgische wederopbouw, Gent, 1985.
Stadsgezichten Lier, Mens en Ruimte V.Z.W., 1978.
Van der Auwera, Brief aan Herman Holemans over de Lierse molens, 09.08.1965.
Van der Wee H., Een stad groeide uit het moeras, Overdruk uit 't Land van Ryen, 1962.
Van der Wee H., Lier in het economisch historisch perspectief, in 't Land van Ryen, 1956, p. 49-60.
Verhulst A.-Duvosquel J.M. (o.l.v), Historische stedenatlas van België. Lier, Brussel, 1990.
A. Lens & J. Mortelmans, Lier in oude prentkaarten, deel II, Zaltbommel, 1979.
H. Holemans & P.J. Lemmens, "Molens der Zuiderkempen", Nieuwkerken, Ten Bos / Studiekring Ons Molenheem, 1978, p. 60-61.
Gotschalckx, "Bijdragen tot de geschiedenis van het hertogdom Brabant", 1906, p. 427 (melding van een akte in het Stadsarchief Lier uit 1262).
Mailbericht Luc Verachtert, 18.07.2014.
De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.