Molenzorg

Vilvoorde, Vlaams-Brabant


SchilderijFrederik Marinus Kruseman, 1844 (Museum Jan Crunen, Oss)
Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Spuimolen
Spuymolen

Ligging
Zennelaan
1800 Vilvoorde

hoek met Spuymolenstraat
650 m NW v.d. kerk
LC 153.38 0 - 178.89 N
op de Zenne


toon op kaart
Type
Achtkante houten bovenkruier
Functie
Zaagmolen, later koren- en pelmolen
Gebouwd
1691
Verdwenen
1872, sloop
Beschrijving / geschiedenis

De Spuymolen werd gebouwd in 1691 als een achtkante houten bovenkruier op de middeleeuwse toren van de grote sluis op de Zenne, aldus op het punt waar de lijn van de vestingen deze rivier kruist. De molen was gelegen in de hoek gevormd door de Zennelaan met de Spuymolenstraat. 
Aanvankelijk diende hij om hout te zagen, later werd hij ingericht als pel- en korenmolen.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Delvaux August Alexandre, rentenier te Brussel
- 24.03.1838, verkoop: Gillot-Lorion Petrus, de weduwe, rentenierster te Brussel (notaris Evenepoel)
- 22.06.1847, verkoop: Moers-Deneck Jan Antoon, koopman te Vilvoorde (notaris Dedoncker)
- na 1868, erfenis: de weduwe en kind (overlijden van Antoon Moers)
- 23.11.1871, verkoop: Stad Brussel (onderhandse akte)

De aankoop door de stad Brussel in 1871 gebeurde met het oog op de sloop voor de verbreding van de Zenne. Deze afbraak gebeurde in 1872.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bijlagen

Adelijn Calderon, "Historiek der straten van Vilvoorde", Leuven, Uitgeverij Jan van Helmont, 1993, p. 309-310.

De Spuymolenstraat loopt vanaf de Rooseveltlaan langs de linkerzijde van het Slachthuisplein tot aan de Zennelaan. Tot ongeveer de helft van de 19e eeuw stond er tussen de vesten langswaar de Zenne aan de noordkant Vilvoorde verliet een vierkante toren waarop in 1691 een windmolen geplaatst werd. Daar bevond zich eerder al een sluis, de Spuye genaamd en zo kreeg de molen de naam Spuymolen. De sluis was bestemd om het bootverkeer op de Zenne te regelen en ook om het water van de grachten langs de vesten op peil te houden. De juiste lokatie van de intussen verdwenen molen moet men zoeken in de hoek gevormd door de Zennelaan met de Spuymolenstraat.

"Jarig museum Jan Crunen krijgt van vriendenclub een F.M. Kruseman", Brabants Dagblad, 04.07.2010.
Oss - Een negentiende eeuws winterlandschap van Frederik Marinus Kruseman. Dat is het cadeau van de 25 jaar bestaande stichting Vrienden van Jan Cunen voor de 75ste verjaardag van het Osse museum. Vrijdag, tijdens de gala-avond van de stichting Vrienden in het museum, werd het schilderij gepresenteerd.
Officieel krijgt het museum het schilderij pas in november, bij de viering van het 75-jarig bestaan. Want de vrienden hebben het schilderij dan wel  gekocht, maar nog niet betaald. "We hebben nog tot 24 november", zegt Theo Janssen, voorzitter van de Vrienden. "Voor de gala-avond zijn sponsors en relaties uitgenodigd. We hopen daarna het definitieve  aankoopbedrag bij elkaar te hebben."
Hoeveel het schilderij kost, wil Janssen niet zeggen. Wel dat het forse schilderij niet goedkoop is. F.M. Kruseman behoort tot de omvangrijke familie Kruseman, een familie van schilders die in de negentiende eeuw furore maakte. Frederik (1816-1882) kreeg in Kleve nog les van B.C. Koekkoek. Hij verhuisde in 1841 naar Brussel, daar stierf hij in 1882. In Nederland zijn nauwelijks schilderijen van Kruseman in openbare collecties terug te vinden. Alleen Haarlem bezit een werk van deze 19de eeuwse landschapsschilder.

Literatuur

Tekening van Geneviève de Sorlus, 1849.
1200 jaar Vilvoorde, Vilvoorde, 1980.
Adelijn Calderon, "Historiek der straten van Vilvoorde", Leuven, Uitgeverij Jan van Helmont, 1993, p. 309-310.
Biesemans L., Vilvoorde: ons heden is zijn verleden, Vilvoorde,  1990.
de Ferraris J., Kabinetskaart der Oostenrijkse Nederlanden. Opgenomen op initiatief van graaf de Ferraris, heruitgave Pro Civitate,  Brussel, 1965.
Nauwelaers J., Histoire de la Ville de Vilvorde, 2 delen, Brussel,  1941. Van Impe F.A., Beknopte geschiedenis van Vilvoorde, 2003. Van Overstraeten J., Gids voor Vlaanderen, Antwerpen, 1966;  herwerkte uitgave onder leiding van Vandeputte O., 1995.
Verbesselt J., Het ontstaan en de ontwikkeling van de stad  Vilvoorde, in Eigen Schoon en de Brabander, jaargang XXXIII, nummers 1-2,  januari-februari 1950, p. 1-28.
Verbesselt J., Het parochiewezen in Brabant tot het einde van de 13e  eeuw. Deel XI. Tussen Zenne en Dijle, Pittem, 1972, p. 7-99.
Verheyden A.L.E., Onze stad Vilvoorde, Vilvoorde, 1977.
Verheyden A.L.E., De voormalige Vilvoordse stadspoorten, in De  Brabantse Folklore nummer 266, juni 1990, p. 91-107.
Wauters A., Histoire des environs de Bruxelles, Boek 6-B, Heruitgave  van de originele tekst van 1855, Brussel, 1972.
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961.
Holemans Herman, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 3: arrondissement Halle-Vilvoorde (M-Z)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1992.
"Jarig museum Jan Crunen krijgt van vriendenclub een F.M. Kruseman", Brabants Dagblad, 04.07.2010.
Frans Ringoot, "De molens van Vilvoorde", Ons Molenheem (Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem), 1999, jan.-maart, nr. 1, p. 10-15.
Mededeling Wim van den Eynde, Laken, 09.11.2013.

Overige foto's

<p>Spuimolen<br>Spuymolen</p>

Schilderij Frederik Marinus Kruseman (geveild bij Christies, Londen)

<p>Spuimolen<br>Spuymolen</p>

Schilderij Frederik Marinus Kruseman, olie op paneel, 59 x 43,5 cm (verkocht bij Christie's iop 13.10.2009 voor 16.250 euro)

<p>Spuimolen<br>Spuymolen</p>

Tekening (private collectie)

<p>Spuimolen<br>Spuymolen</p>

Figuratieve kaart. Repr. Verzameling Ons Molenheem

<p>Spuimolen<br>Spuymolen</p>

Detail van deze prentkaart. Verzameling Ons Molenheem

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: vrijdag 30 december 2016

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens