Molenzorg

Appels (Dendermonde), Oost-Vlaanderen


Prentkaart Albert, afgestempeld 1922. Verzameling Ons Molenheem
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Bookmolen
Molen Van Damme

Ligging
Heidestraat 41
9200 Appels (Dendermonde)

noordzijde
400 m O v.d. kerk
kadasterperceel B218/2


toon op kaart
Type
Staakmolen, later stenen grondzeiler
Functie
Korenmolen, oliemolen
Gebouwd
tussen 1775 en 1801 (hout) / na 1844 (steen) / 1865 (hersteld)
Verdwenen
1864 (brand) / 1931, onttakeld / 1941, sloop romp
Beschrijving / geschiedenis

De Bookmolen was een  koren- en oliewindmolen aan de noordzijde van de Heidestraat (nr. 41), die in het midden van de 19de eeuw nog vrijwel onbebouwd was. Hij werd tussen 1775 en 1810 opgericht als een driezolder-staakmolen op teerlingen.

A.F. Roggeman, schoenmaker te Wichelen, presenteerde in 1801 te koop: een olie- en korenwindmolen, met het molenaarshuis en andere gerieflijkheden, gestaan te Appels, met molen- berg en grond 106 roeden groot. Finaal verblijf op 21 ventôse in de herberg van Jan Frans Byl te Wichelen-Schoonaarde aan de Kapelle. De verkoping gebeurt tot vereffening van de zakelijke affairen van de vermelde A.F. Roggeman. De vrederechter van Wetteren  leidt de verkoping.

De molen werd in 1810 te koop gesteld als een "getimmerden Kooren- en Olie-Wind-Molen".

Het Bureel van Weldadigheid te Appels was eigenaar van de grond en sloot op 27 mei 1818 een erfpachtcontract af voor een termijn van 90 jaar met molenaar François De Cauwer, mits een jaarlijkse cijnspacht van 1800 frank.

We zien de Bookmolen nog niet weergegeven op de Ferrariskaart (ca. 1775), maar wel in de Atlas der Buurtwegen (met het symbool van een staakmolen op teerlingen), op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) met de benaming "Bookmolen" en op de kadastrale kaart van P.C. Popp (met het rond oppervlak van een stenen molen).

Na 1844 volgde de herbouw als een stenen grondzeiler.

De molen brandde af in 1864 maar de overgebleven romp werd weer hersteld. 

Vanaf 1900 staat de molen bekend onder de benaming "Molen Van Damme".

De molen werd verpacht door de Commissie van Openbare Onderstand, brandde af in 1864 en heropgebouwd in 1865. Vanaf 1900 was hij gekend als "Molen Van Damme".

In de windmolen werd in 1925 een mechanische maalderij met elektromotoren geïnstalleerd, voorzien van één steenkoppel en een builmachine. Er werd niet meer met de wind gemalen en de molen geraakte in verval. In 1931 werd deze maalderij overgebracht naar een nieuw maalderijgebouw (Heirstraat 11) met een dieselmotor. Toen werden ook de wieken weggenomen. 

De overgebleven romp werd afgebroken in 1941.

Eigenaars:

- 1801, eigenaar: Roggeman A.F., schoenmaker te Wichelen (stelde de molen in dat jaar te koop)
- 1810, openbaar verkocht
-  25.12.1817, eigenaar: (van de grond) Bureel van Weldadigheid Appels, te Appels en (van het gebouw) De Cauwer François, molenaar te Appels (er is een erfpacht van 27.05.1818 voor een termijn van 90 jaar ingegaan op 25.12.1817 mits een jaarlijkse cijnspacht van 1800 frank).
- 29.04.1845, erfenis: (van het gebouw) a) De Cauwer Dominique, molenaar te Appels en b) De Cauwer Maria Françoise, te Appels (notaris Van de Velde)
- 13.08.1856, deling: (van het gebouw) De Cauwer Dominique, molenaar te Appels (notaris Landuyt)
- 21.09.1864, verkoop: (van het gebouw) Potiau François, molenaar te Dendermonde (notaris Landuyt)
- 27.02.1871, verkoop: (van het gebouw) Billiet-Rombaut Carlos, molenaar te Appels (notaris Lutens - stenen windmolen)
- 23.08.1877, erfenis: (van het gebouw) de weduwe (voor 1/2 vruchtgebruik) en de kinderen (overlijden van Charles Billiet)
- 13.09.1888, verkoop: (van het gebouw) Segers-Dewolf Prosper, handelsvertegenwoordiger te Appels (notaris Landuyt)
- 03.10.1897, erfenis: (van het gebouw) de weduwe (overlijden van Prosper Segers)
- 24.08.1898, verkoop: (van het gebouw) Van Extergem-Wauters Joseph Philemon, handelaar te Appels (notaris Vermeersch)
- 01.10.1900, verkoop: (van het gebouw) Van Damme-Verhelst Cyrille Joseph, molenaar te Appels (notaris Vermeersch)

Lieven DENEWET & HERMAN HOLEMANS

Bijlagen

Verkoopsadvertentie
(Gazette van Gent, 9 maart 1801, of 18 ventôse jaar IX)

A.F. Roggeman, schoenmaker te Wichelen, presenteert te koop: een olie- en korenwindmolen, met het molenaarshuis en andere gerieflijkheden, gestaan te Appels, met molen- berg en grond 106 roeden groot. Finaal verblijf op 21 ventôse in de herberg van Jan Frans Byl te Wichelen-Schoonaarde aan de Kapelle. De verkoping gebeurt tot vereffening van de zakelijke affairen van de vermelde A.F. Roggeman. De vrederechter van Wetteren  leidt de verkoping.

Verkoopsadvertentie uit 1810. “Journal de Commerce”, nr. 5418, 24 september 1810. 

Vente d’un Moulin à vent pour Grains et Huiles.
A vendre dans la commune d’Appels, à une demi-lieue de Termonde, un Moulin bien construit & achalandé, avec maison, écuries, et terres adjacentes, grand 129 verges ancienne mesure; affermé jusqu’à la veille de Noël 1810.
Pour informations ultérieures, l’on peut journellement s’adresser à l’étude du notaire Jacques Leirens, à Wetteren.
L’adjudication définitive aura lieu le 22 novembre 1810, à deux heures de relevée, au cabaret dit de “Saint Hubert”, audit Wetteren. 

Kooren- en Olie-Wind-Molen te koopen.
Tot Appels aen het dorp, eene halve ure van Dendermonde, eenen wel gekalanten getimmerden Molen, woonhuys, stallingen en medegaende land, groot 229 roeden oude maete, in het gebruyk tot Kerst-avond 1810. Tot onderrichtinge zig dagelyks t’adresseren ten comptoire van den notaris Jacques Leirens tot Wetteren, en tot het final verblyf, den 22 november 1810, ten twee uren naer middag, in St.-Hubert tot Wetteren.

Literatuur

Uitgegeven bronnen

"Gazette van Gent", 9 maart 1801, of 18 ventôse jaar IX (verkoopsadvertentie)
“Journal de Commerce”, nr. 5418, 24 september 1810.

Werken

"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Eerste aflevering. De arrondissementen Aalst en Dendermonde", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XIV, 1960, 3 (Gent, 1962), p. 113.
Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-B", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1996.
Aimé Stroobants, "Gemalen en geplet - Molens en maalderijen te Dendermonde in de 19de en 20ste eeuw, Dendermonde, Stedelijke Musea - Stadsarchief, 2005, p. 37-40.
C. Bogaert, H. Duchêne, K. Lanclus & M. Verbeeck, "Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Dendermonde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20N", s.d.

Mailberichten

Georges Souffreau, Woubrechtegem, 17.10.2016 (melding van de verkoopsadvertentie uit 1810)

Overige foto's

<p>Bookmolen<br>Molen Van Damme</p>

Prentkaart (coll. D. Vandenbulcke, Staden)

<p>Bookmolen<br>Molen Van Damme</p>

Prentkaart jaren 1920. Verzameling Ons Molenheem

<p>Bookmolen<br>Molen Van Damme</p>

Foto jaren 1930. Verzameling Ons Molenheem

<p>Bookmolen<br>Molen Van Damme</p>

Sloop van de romp, 1941 (coll. Instituut voor het Kunstpatrimonium, Brussel.)

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: donderdag 24 augustus 2017

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens