Molenzorg

Assenede, Oost-Vlaanderen


Verzameling Ons Molenheem
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Nieuwburgmolen

Ligging
Dolstraat
9960 Assenede

Nieuwburg
2,8 km ZW v.d. kerk
kadasterperceel E1843


toon op kaart
Type
Staakmolen met open voet
Functie
Korenmolen
Gebouwd
voor 1775
Verdwenen
1923, sloop
Beschrijving / geschiedenis
De Nieuwburgmolen werd voor 1775 opgetrokken als een houten graanwindmolen.   Uit het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Assenede in 1811: "les moulins se divisent en 3 classes. Ils sont exploités par les propriétaires. J'estime qu'en raison du nombre et de la situation qu'ils peuvent être évalués comme suit: la 1e classe à fr. 280 revenu brut, la 2e classe à fr. 240 et la 3e classe à fr. 200 revenu brut."   Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Dupont Pieter, molenaar te Assenede
- later, eigenaar: a) Reyniers-Dupont Charles, smid te Sleidinge, b) Dupont August, c) Dupont Vitalie, 1831-1902), d) Dupont Nathalie, e) Dupont Pelagie, de erfgenamen, f) Dupont Stéphanie, g) Dupont Clémence en h) Dupont Viriginie
- 15.11.1865, verkoop: a) Dupont August, b) Dupont Vitalie, 1831-1902), c) Dupont Nathalie, d) Dupont Pelagie, de erfgenamen, e) Dupont Stéphanie, f) Dupont Clémence en g) Dupont Viriginie (notaris Vanpeene - het 1/8 deel van Charles)
- 04.12.1898, erfenis: a) Dupont August, b) Dupont Vitalie, c) Dupont Nathalie, d) Dupont Pelagie, de erfgenamen, e) Dupont Stéphanie, f) Dupont Clémence en g) Dupont Virginie, de erfgenamen (overlijden van Virginie Dupont)
- 30.04.1907, verkoop: Ottevaere-Van de Velde Theophile Alfons, molenaar te Assenede (notaris Steegers - graanwindmolen en stoommolen-
- 1917, verkoop: Lybaert Edmond Domien Cyriel, molenaar te Assenede
- 15.07.1919, verkoop: Lybaert-Timmermans Victor, landbouwer en molenaar te Assenede (notaris Stockmans)   In de 19de eeuw was de familie Dupont er molenaar. Na het overlijden van de vader bleven 4 ongehuwde kinderen het molenerf bewonen: 4 dochters (waaronder Vitalie, 1831-1902) en een zoon. Toch was er nood aan knechten om het landbouw- en molenbedrijf draaiend te houden.   Voor 1907 werd een stoommaalderij naast de molen gebouwd. De staakmolen werd in 1923 gesloopt.   Bij de Nieuwburgmolen stond een rosmolen. Het binnenwerk werd verkocht en overgebracht naar een nabijgelegen gebouwtje. In dat berghok zijn in de constructie nu nog sporen van die rosmolen zichtbaar.   Lieven DENEWET, Maarten OSSTYN & Herman HOLEMANS
Bijlagen

Christa Matthys, Ondergaan of ondernemen? Levenslooponderzoek van de generatie van 1830/31 in Assenede. Scriptie voorgelegd aan de Facutlteit Letteren en Wijszbegeerte, voor het behalen van de graad van Licentiaat in de Geschiedenis. Academiejaar: 2002-2003. Universiteit Gent. Promotor: Prof. Dr. Eric Vanhaute.
Vitalie Antonia Dupont werd op 7 oktober 1831 geboren. Vader Dupont is één van de zeven molenaars in de gemeente. Zijn korenwindmolen staat in Nieuwburg. Ook hij behoort tot de rijkste Assenedenaren, hij betaalt 107 frank belastingen tegenover 212 in 1846. De voedingssector doet het goed in regionale centra, zoals Assenede er één is. Naast Vitalie telt het gezin zes dochters en twee zonen.
Vitalie wordt pas laat beroepsactief en heeft dus ook alle tijd om scholing op te doen.Ze zal haar hele leven onder vaders molen op Nieuwburg blijven wonen, niet samen met een echtgenoot, maar wel met drie eveneens ongehuwde zussen en een jongere broer die ook vrijgezel is.
De frèreche van Vitalie moet een beroep doen op extra arbeidskrachten. Nochtans is in dit gezin geen sprake van kinderlast. Het werk dat de combinatie van een windmolen en een landbouwbedrijf vraagt, is mogelijks niet van die aard dat zij voor vrouwen geschikt lijkt, zodat de enige man in het gezelschap beroep moet doen op enkele knechten. Vitalie en haar zussen houden zich wellicht bezig met huishoudelijke taken en de verkoop van het meel. Zij staan immers in de belastingslijsten als kooplui. Verder haalt de frèreche een aanvullend inkomen uit de verhuur van een woning. Dat alles maakt dat zij net als hun vader bij de rijkere dorpelingen behoren.
Vitalie heeft al één van haar inwonende zussen verloren wanneer ze op 26 februari 1902 zelf overlijdt aan de gevolgen van ‘borstwater’. De laatste vijftien jaar van haar leven oefent ze wellicht niet meer actief een beroep uit, al betaalt ze minstens tot 1899 nog steeds mee belastingen als koopvrouw, huurhoudster en molenaarster.

Literatuur

De Potter Frans & Broeckaert J., Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen. Arrondissementen Eeklo. Deel 1, Gent, 1878, p. 1-31.
De Wilde Bas, Molens in de vier ambachten, in: De Kraker A.M.J., De Smet M.E.E. & Van Royen H. (red.), Over den vier ambachten. 750 jaar keure. 500 jaar Graaf Jansdijk, Kloosterzande, Deurinck, 1993, p. 433-438.
Dierickx Christ, Assenede anno 1818-1819, in: De Twee Ambachten, VI, 1, jan. 1999, p. 99-103.
Hillaert Lucas, Assenede. Het verhaal van vroeger, Eeklo, De Eecloonaar, 1986.
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Tweede aflevering. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962);
Herman Holemans, Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-B, Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1996.
Christa Matthys, Ondergaan of ondernemen? Levenslooponderzoek van de generatie van 1830/31 in Assenede. Scriptie voorgelegd aan de Facutlteit Letteren en Wijszbegeerte, voor het behalen van de graad van Licentiaat in de Geschiedenis. Academiejaar: 2002-2003. Universiteit Gent. Promotor: Prof. Dr. Eric Vanhaute.
Stockman Luc, Notteboom Hugo & De Vleesschauwer Marc, De Utrechtse Vlamingen van Assenede. Historische kennikmaking met de poldergemeente Assenede, s.l., Heemkundig Genootschap van het Meetjesland/De Twee Ambachten, 1999, 64 p.

Overige foto's

<p>Nieuwburgmolen</p>

Rosmolengebouwtje. Foto: Maarten Osstyn, Adegme, 20.02.2012

<p>Nieuwburgmolen</p>

Interieur rosmolengebouwtje. Foto: Maarten Osstyn, Adegme, 20.02.2012

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: zaterdag 20 december 2014

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens