De "Hollake(n)molen" was een standaardmolen met open voet aan de zuidzijde van de Hollakenbaan (nr. 15). Oorspronkelijk stond de molen aan de overzijde van de toenmalige straat. Na de verplaatsing van de molen naar de Hoogstraat in 1892 werd de Hollakenstraat rechtgetrokken, waardoor de huidige ligging van de vroegere molen, min of meer achterin, verklaard wordt.

Een eerste houten korenwindmolen stond daar al in de 13de eeuw. Luycke Nouts erfde in 1296 enkel de molenberg, want de "molen was verbrand". Deze werd voor 1350 herbouwd.

Op 13 februari 1704 werd een rente uitgeschreven ten voordele van Jenneken Maerschalck, gehuwd met Peeter Vandewijngaerde, "molder van hollaecken" (gichten van de schepenbank van Rijmenam).

De molen werd in 1763 op dezelfde plaats herbouwd.

We zien hem aangeduid op de :
- Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen onder de benaming "M(oul)in de Hoylaeck"
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1842)
- topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) als "M(oul)in de Hollake"
- kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) als "Hollake molen".

Een kadasterdocument van rond 1810 beschrijft:
Il existe dans la commune de Rijmenam deux moulins à farine mus par le vent; leur valeur locative a été susceptible d'être évalué au même rang, vu leur situation respective. L'un de ces moulins se trouve au haumeau de Peulis; il est exploité par son propriétaire, le sieur Van den Broeck; L'autre, situé à la proximité du village appartient au sieur F. Pouppez à Malines. Il est loué avec une maison, un jardin et 4 pièces de terre, dont une sous la commune de Haegt, à Pierre Heylen, qui l'exploite en vertu du bail passé devant le notaire Ceulemans à Werchter, le 30 pluviôse an 12 (= 19.02.1804), moyennant la somme annuelle de 500 fl. argent de Brabant et 4 corvées évaluées à un florin, plus les contributions annuelels, s'élèvant pour l'année 1821, y compris celles acquittées sous Haegt, à fl. 101,19. Par la ventilation faite de ces propriétés, le revenu brut du moulin a été reonnu s'élèver à fr. 372,69 sur quelle somme déduisant un tiers conformément à la loi, le revnu net sera conséquemment, pour chacun de ces moulins de fr. 248,46."

Uit het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Rijmenam rond 1830: "deze molen is zoals A89 (= thans gemeente Putte), maar in het dorp gelegen, hij in in pacht gegeven met landerijen en de daartoe noodige landgebouwen aan Petrus Heylen, molenaar te Rijmenam"

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Pouppez de Kettenis de Hollaeken-de Richterich Frans Jozef, inspecteur te Mechelen, huurder-molenaar is Petrus Heylen uit Rijmenam
- 19.09.1855, gift: Pouppez de Kettenis de Hollaken-Diercxens Alexander, grondeigenaar te Rijmenam (notaris Van Bellingen)
- 1871, erfenis: de weduwe en kinderen (overlijden van Alexander Pouppez de Kettenis de Hollaken).

Bij toelating van de gemeentelijke overheid op 14 februari 1892 bekwam molenaar Pieter Nijs de toestemming om de Hollakenmolen over te brengen naar een aangekocht stuk grond in de Hoogstraat van dezelfde gemeente. Voor de verplaatsing van de molen betaalde hij 100 frank en voor de aanleg van de molenberg 500 frank. Op zijn nieuwe standplaats werd de molen in augustus 1914 vernield bij de doortocht van de Duitsers. Norbert Nijs was de laatste eigenaar-molenaar.

Het molenaarshuis (verankerde bakstenen gebouwen van één bouwlaag onder zadeldaken) van de eerste standplaats, met de bijhorende parallelle schuur, de zgn. Molenhoef, bestaat nog en werd op 5 oktober 2009 vastgesteld als bouwkundig erfgoed.

Zie verder: Rijmenam, Molen Nijs, Hollakenmolen - II

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Archieven
Gichten van de schepenbank van Rijmenam, akte van 13.02.1704 (transcriptie door Christine Savat en Michael Roekaerts - private collectie)

Werken
"De Hollakenmolen te Rijmenam", Gazet van Mechelen, 29 augustus 1952.
G. Wauters, "De molen van Hollaken onder Rijmenam", 't Zwaantje, V, 1965, p. 83-86 (overgenomen in: De Belgische Molenaar, jg. 60, 1965, p. 150-151).
F. Van de Vijver, "Grafsteen met molenafbeelding te Rijmenam", Ons Heem, jg. 21, 1967, p. 129.
Herman Holemans & P.J. Lemmens, "Molens der Zuiderkempen", Nieuwkerken (Sint-Niklaas), 1978, p. 97-98.
Herman Holemans, "Provincie Antwerpen - Volledig overzicht van bestaande & verdwenen wind- water- & rosmolens", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1986, p. 64.
Herman Holemans, "Wind- en watermolens van de provincie Antwerpen. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 3. Gemeenten P-Z", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2011, p. 26-27.
H. Kennes & R. Steyaert, "Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Mechelen, Kantons Duffel - Heist-op-den-Berg, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 13N4", Brussel - Turnhout, 1997.

Mailberichten
Dirk Bosmans, 06.04.2015 (signalement van het document uit 1704)