Het Moleke te Veel was een houten korenwindmolen aan de Geraardsbergsesteenweg nr. 221, iets ten noorden van de hoek van het nieuw tracé van deze steenweg.

De staakmolen werd tussen 1800 en 1822 opgericht. De molennaam ontstond omdat hij bij zijn oprichting als overbodig werd geacht, aangezien er in Balegem al genoeg molens stonden. Dat wijst op het verzet dat tegen zijn oprichting werd gesteld.

Beschrijving in het proces-verbaal van afpaling uit 1822:
"il existe cinq moulins à vent servant à moudre du grain. Ils se divisent en trois classes (...)
La troisième classe comprend un moulin appartenant aux h(ériti)ers Jean Waegemacker S(ecti)on A n° 372. Il résulte des renseignements obtenus sur la valeur locative, qu'il est de peu d'importance et qu'il ne peut être évalué qu'à un revenu brut de fl. 120 et net de fl. 80."

De staakmolen werd in 1834 ondergebracht in klasse 2, met een kadastraal inkomen van 228 frank.

We zien de molen aangeduid op:
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen en met de benaming "Te Vele, Moulin"
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) met het algemeen windmolensymbool, zonder benaming
- Kadasterkaart van P.C. Popp (ca. 1860) met een tekeningetje van een staakmolen met de benaming "Tevele M(ouli)n"

Eigenaars na 1820:
- 1822, eigenaar: Waegemacker Jean, de erfgenamen
- voor 1834, eigenaar: Waegemacker
- na 1834: Deman Simon, bakker te Ronse
- 12.03.1838, verkoop: Schepens Pierre, bakker te Balegem (onderhandse akte)
- 13.10.1840, verkoop: De Corte Lievin, secretaris te Sint-Lievens-Houtem (notaris Buysschaert - "moulin en bois")
- 25.04.1846, verkoop: Schollaert Seraphin, molenaar te Oombergen en later te Balegem (notaris D'Huygelaere - "moulin en bois")
- 04.06.1856, verkoop: Coppens-Goethals François, molenaar te Wetteren, later te Balegem en daarna zonder beroep te Gijzenzele (notaris De Wilde - "moulin à vent et moulin à faire du sarrasin mondé")
- 21.12.1894, verkoop: Vervust-Coppens Hector, molenaar te Gijzenzele en later te Balegem (notaris De Wilde)
- 12.01.1923, verkoop: Meiresonne-Vandenbulcke Richard, molenaar te Balegem (notaris De Wilde)
- 24.12.1949, verkoop (van het gebouw) de Marchant et d'Alsembourg de Bousies Alfred, de weduwe (gravin Bousies Ghislaine) te Heks (notaris Bouckaert).

Na jarenlang verval en stormschade (waarbij het wiekenkruis werd uitgeslagen) werd de staakmolen in 1959 gesloopt. Nochtans was de molen wettelijk beschermd, maar die werd op 15 april 1965 opgeheven.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

De Denderbode, 24.09.1854
Notaris De Wilde (Moortsele) verkoopt eenen koornwindmolen te Balegem in eenen bevolkryken wyk der gemeente. 1 okt 1854.

De Denderbode, 18.05.1856
Koornwindmolen en woonhuis te Balegem te koop. Notaris De Wilde (Moortsele).

T. Van Kerschaver, "Ten dode opgeschreven", Ons Heem, XIX, 1965, nr. 5, p. 214.
Ten dode opgeschreven? Of misschien reeds gesloopt? Aldus luidt de titel: "Deklassering als monument. Bij koninklijk besluit van 15 april 1965 worden gedeklasseerd, als monument overeenkomstig de bepalingen van artikel 14 der wet van 7 augustus 1931: 1° De houten windmolen te Wannegem-Lede, provincie Oost-Vlaanderen, eigendom van Ridder Jan Baptiste de Ghellinck d'Elseghem, 2) De houten windmolen genaamd Meuleke te Veel te Balegem, provincie Oost-Vlaanderen, eigendom van gravin Ghislaine Bousies, weduwe van graaf Alfred de Marchant et d'Alsembourg, 3) De houten windmolen te Melsen, provincie Oost-Vlaanderen, eigendom van weduwe Arthur Van Oostende.

Archieven en landkaarten
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadasterkaart van P.C. Popp (ca. 1860)

Gedrukte bronnen
- De Denderbode, 24.09.1854
- De Denderbode, 18.05.1856

Werken
De Potter Frans & Broeckaert Jan, "Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen", reeks I, deel 1, Balegem, p. 7-8, Gent, 1864-1870.
Lucien De Smet, "De houten korenwindmolens te Balegem (Oosterzele), in: "Jaarboek van het Heemkundig Genootschap van het Land van Rode", Gentbrugge, jg. 11, p. 114-143.
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Tweede aflevering. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962).
Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-B", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1996.
T. Van Kerschaver, "Ten dode opgeschreven", Ons Heem, XIX, 1965, nr. 5, p. 214.

Mailberichten
Leo Van der Drift, Den Haag, 31.07.2014.