De Banmolen, later de Nieuwe Molen, was een houten korenwindmolen aan de zuidzijde van de Molenstraat (nr. 58), op de Molenheide of Kapellenhoek.

De eerste molen, de Banmolen, werd voor 1556 gebouwd. Waarschijnlijk hebben de Berthouts, heren van het Land van Mechelen, de banrechten van die molen geschonken aan de abdij van Grimbergen. Rond 1560 gaf de prelaat van Grimbergen cum suis over deze molen zekere cijnzen aan kerk en armen van Waver.

De oudst gekende molenaar is Gummarus Lieckens. Hij overleed in 1556.

De molen werd verwoest tijdens de grote troebelen in 1576 en werd niet meer opgebouwd. De molenwal bleef evenwel bewaard.

De Nieuwe Molen werd op dezelfde plaats waar de oude molen stond, in 1840 opgericht door Jozef Verbist, voorheen maaldersknecht op de Peulismolen. Hij had daartoe op 1 mei 1840 de toestemming gekregen van de Bestendige Deputatie van de provincie Antwerpen.

De grondvesten ervan waren in witte steen, afkomstig van de afbraak van oude gedeelten van de hoeve Ijzerstein of Hooghuis in de Leemstraat, waar toen Lisken Torfs woonde met wie Verbist op latere leeftijd in het huwelijk trad. De standaard van de molen kwam voort van een eikenboom die in de Leemstraat gegroeid was. Volgens de overlevering zou de molenkast afkomstig zijn uit Lier.

We vinden de molen aangeduid in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen, op de topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) en op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855), telkens zonder molennaam.

Jozef Verbist, gewoonlijk Jefke Verbist genoemd, was de rechterarm van pastoor Verheyden bij het oprichten van het klooster der Ursulinen rond 1840. Hij verkocht zijn molen in 1857 aan Jef Martinus Verlinden, geboren te Geel-Zammel in 1820, die de stiel leerde bij Louis Philip Mertens op de Vosbergmolen in Rumst. 

Jef Martinus Verlinden had als aangetrouwde oom Petrus Mertens (°1790), afkomstig van Oevel en gehuwd in Tongerlo. De vader van Petrus, Joannes Baptista Mertens (°1752), was ook afkomstig van Oevel.

Eigenaars na 1840:
- 1840, opbouw: Verbist-Op de Beeck Jozef, molenaar te Mechelen, later houtkoopman te Onze-Lieve-Vrouw-Waver ("maison et moulin à vent construit sur terrain vierge")
- 11.10.1842, deling: (van de grond) door a) Op de Beeck-Leurs Jean François en b) Verbist-Op de Beeck Jozef, molenaar te Onze-Lieve-Vrouw-Waver (notaris De Pauw)
- 29.08.1857, verkoop: Verlinden-Van Ranst Jozef, molenaar te Onze-Lieve-Vrouw-Waver (notaris De Pauw)
- 21.03.1893, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Van Reusel)
- 20.02.1894, erfenis: de kinderen (overlijden van Jozef Van Reusel)
- 28.06.1895, verkoop: a) Verlinden Maria Theresia, te Onze-Lieve-Vrouw-Waver, b) Verlinden Catherina Josepha, zonder beroep te Onze-Lieve-Vrouw-Waver, c) Verlinden Martha, zonder beroep te Onze-Lieve-Vrouw-Waver, d) Verlinden Isidoor, molenaar te Onze-Lieve-Vrouw-Waver en e) Verlinden Aloysius, molenaar te Onze-Lieve-Vrouw-Waver (notaris Beullens)
- 09.07.1895, verkoop: Verlinden Marthe (die op 24.07.1895 Dijck Jan-Baptist huwt), zonder beroep te Onze-Lieve-Vrouw-Waver (notaris Beullens)
- 27.11.1921, erfenis: de weduwe en kinderen (overlijden van Jan-Baptist Dijck) 
- 16.11.1928, deling: Dijck Jozef Vital, landbouwer te Onze-Lieve-Vrouw-Waver (notaris Aerts)

Verlinden plaatste in 1867 een tweede maalinrichting met over, hoge schouw en stoomketel. Doch die bleek een zware “hullendief” te zijn die hem veel zorgen baarde, maar weinig winsten.

Zijn twee zonen waren ook in het vak: Edward trok op de molen van Boortmeerbeek en Viktor (gehuwd met Ursula Vermeeren) werd molenaar op de Nachtegaalmolen. De dochter Maria huwde Jan Dijck, de derde molenaar op de Nieuwe Molen. Deze plaatste in 1911 een nieuwe inrichting, eerst gedreven met petroleum, later met benzine. Onder de oorlog, in 1915, kwam er elektrische drijfkracht. Gedurende de oorlogsjaren bleef de windmolen echter nog goede diensten bewijzen.

Met veel spijt in het hart braken Jan Dijck en zijn zoon Jozef de molen in 1928 af.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

P.J. Lemmens, “Molenoverzicht uit het Arrondissement Mechelen van 1830 tot heden”, Heemkundig Handboekje voor de Antwerpse Randgemeenten, Borgerhout, Gitschotel Buurschap, jg.10, nr.4, p.20.
J. De Keersmaecker en P.J. Lemmens, “Kempische Windmolens”, Antwerpen, C. De Vrie – Brouwers, 1973, p.55.
J. Van Rompay, “De Geschiedenis van Onze-Lieve-Vrouw-Waver in het Land van Mechelen, Lier, Van In, s.d. [1970], p. 326-328.
H. Holemans en P.J. Lemmens, “Molens der Zuiderkempen”, Nieuwkerken, Hobbyklub «de Verzamelaarsvrienden», 1978, p. 89-90.
H. Van de Poel e.a., “ Molens”,  Sint-Katelijne-Waver, Werkgroep van Erf en Heem, Erf en Heemuitgave 19, 1991, 45 p., ill.

Mailberichten
Jozef Heylen, 22-24.12.2017 (achterkleinzoon van Jef Martinus Verlinden, geboren in Geel-Zammel in 1820, eigenaar van de Banmolen van O.L.Vr.-Waver sinds 1857).