De "Molen Vanhaute (Vanhoutte)" of "Veldens molen" werd eerst genoemd naar de familie Vanhoutte en vanaf 1906 de familie Vandevelde.  Hij stond in het begin van de huidige Stationsstraat (de vroegere Hoogledestraat), aan de westzijde, tegenover het huidige Pastoor Blanckestraatje.

De eerste molenaar was olieslager Jean-Baptist Vanhaute, later opgevolgd door zijn zoon Pierre-Antonius, vervolgens door zijn zoon Richard en diens zoon Leon. Na de dood van Richard in 1905 werd de molen verkocht aan zijn dochter Maria-Theresia die in 1906 huwde met Johannes Vandevelde, molenaar afkomstig uit Hooglede, vandaar ook de naam Veldens molen.

Er staat nog geen molen aangeduid op de zgn. Ferrariskaart van ca. 1775. Het "rekwest" van 1818 vermeldt de molen als olieslagerij en bloemmolen. Het kadaster kent de molen ca. 1835 als boekweitmolen (het primitief plan toont hem als een staakmolen, achter de bebouwing aan de straat gelegen).

Eigenaars na 1818:
- 1818, eigenaar: Vanhaute Jan-Baptist, landbouwer en olieslager te Kortemark
- voor 1834, erfenis: a) Vanhaute Pieter Antonius, b) Vanhaute Amelie, te Castemuray (F), c) Vanhaute Theresia, echtgenote Saelens Jean, te Gits en d) Van Haute Colette, echtgenote Steen François te Schuiferskapelle (overlijden van Jan-Baptist Vanhaute)
- 14.03.1834, verkoop: Vanhaute Pieter Antonius, molenaar te Kortemark (onderhandse akte - "un petit moulin à vent")
- 02.08.1865, verkoop: Vanhaute-Desimpel Richard, zonder beroep te Kortemark (notaris Devriendt - graanwindmolen)
- 06.03.1898, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Desimpel)
- 17.08.1905, verkoop: a) Van Haute Cesaria, zonder beroep te Kortemark en b) Vandevelde-Van  Haute Jan Joseph, zonder beroep te Kortemark (notaris Tommelein)

In 1875 werd de staakmolen vervangen door een stenen stellingmolen. Het was een relatief smalle molen met weinig plaats binnen. In 1903 werd een stoommachine geplaatst, maar er werd aanvankelijk ook nog met de wind graan gemalen en olie geslagen.

De molen werd tijdens de Eerste Wereldoorlog met de grond gelijk gemaakt en nadien niet meer heropgebouwd. Vermoedelijk maalde hij vóór 1914 reeds niet meer met de wind. Dit kan afgeleid worden uit de briefwisseling van het gemeentebestuur met Alfred Ronse uit Gistel, commissaris voor oorlogsschade, waarin hij niet meer werd vermeld bij de opvraging van de eigenaars van beschadigde of vernielde windmolens.

In 1941 is er bij het kadaster sprake van de vergroting van een 'suikerdrogerij' of cichorei-ast. Deze ast van de familie Lambrecht brandde af in 1971. Vanaf de straatzijde is deze site nog herkenbaar door het huis met aansluitend nutsgebouw (Stationsstraat nr. 12). Het geheel heeft een parement uit het midden van de 20ste eeuw. Kenmerkend zijn de brede rechthoekige erker bij het huis, de grote poortdoorrit en het laadvenster en de heiligennis met een Heilig Hartbeeld.

Lieven DENEWET, Marcel WERBROUCK & Herman HOLEMANS

Archieven
Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Kortemark, 1875/13, 1941/78

Werken
J. Demarée, T. Denoo, A. Desmytter, W. Messeyne, S. Vanhove, "Couchezmolen, molenmuseum, leidraad", Kortemark, s.d.
Marcel Werbrouck, "Van molens en molenaarsgeslachten: acht eeuwen molengeschiedenis te Kortemark", in: Jaarboek Heemkundige kring "Crekel Beke" Kortemark, 1990, p. 61-126;
Christiaan Debusschere, "Molengemeente Kortemark", Kortemark, MolenMagazine, 2003.
Herman Holemans, West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1980, Deel IV, Gemeenten K-L, Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1997.
P. Vanneste, S. Baert & S. Creyf, "Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kortemark, Deel I: Deelgemeente Kortemark en Handzame, Deel II: Deelgemeenten Werken en Zarren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL42", 2010.
Marcel Stevens, Archiefbeelden Kortemark, Brussel, 2000.
Marcel Stevens, Kortemark. Een tedere terugblik, Roeselare, 1992, p. 94 (iconografie).
Marcel Stevens, Kortemark. Er was geen mooier dorp dan het onze. Een wandeling door het verleden, Roeselare, 1991.
O. Vogels, Kortemark op Krekebeke. Dorp en streke door de eeuwen heen, Zedelgem, 1990, s.p. Marcel Werbrouck, Oude en nieuwe straten te Kortemark na de fusies, s.l., 1978.