De Westmolen was een houten korenwindmolen. Hij stond dichtbij de Westpoort, aan de westzijde van de Dan. Dehaernelaan, ter hoogte van het Spaans Kwartier en de Vleeshouwersstraat.

In 1511 was de molen gezamenlijke eigendom van Armand Feys en van mevrouw Van Houbourdin, elk voor de helft. Dertig jaar later, in 1541, was Omaer Ghyselen eigenaar. Hij verkocht zijn Westmeulen op 16 deember 1543 aan Anthoon Coolsaet, zoon van Carel.
In 1700 behoorde de staakmolen toe aan sieur Lieven de Witte, Francçois Norbert Verbeke en molenaar Jan Van de Walle.

De staakmolen verdween tussen 1700 en 1775: we zien hem niet aangeduid op de Massekaart (1729-1730) en de  Ferrariskaart (ca. 1775).

Lieven DENEWET & Jef AMEEUW

A(nton) V(iaene), "Molens en molenaars in het Westland", Biekorf, jg. 64, 1963, p. 24-25.
De rekening van de ‘Staten der Provincie van West-Vlaenderen’, in 1790 opgemaakt door sieur Meynne, boekt een aantal inkomsten van taksen op de molens van dit gewest. Hier volgt de lijst van de molens welke in die rekening ingeschreven zijn: een ‘losse’ lijst, daar we niet weten welke molens vrij van taks waren en welke molenaars met de betaling van de taks zijn achtergebleven. De lijst mag men dus niet als een statistiek beschouwen.
De taks was 6 florijn voor een koornwindmolen, 5 florijn voor een oliewindmolen en 3 florijn voor een rosmolen.

Koornwindmolens

Veurne - 5 molenaars betalen de taks: Cailliau Jacques, voor molen staande achter St.-Sebastiaan; Vereenoghe Norbert, op de vestingen; Janssen Andries, buiten de Duinkerkse poort; Ghyselen François, buiten de Ieperpoort; Ghyselen Jean François, buiten de Nieuwpoortse poort.

Alveringem. - 4 molenaars: Delfortrie François op de Breewegmeulen; Van Alst Pierre op ‘Le Crucette’; Becuwe François op ‘l'Epine’; Veteecke Jean op de Burgwegmolen.

Avekapelle. - Weduwe Bauden François.

Houtem. - Molenaar Verkinderen Louis op de Oostmeulen.

Lampernisse. - Weduwe Govaere Geraerd (molen z.n.), en Bolle Engelbert op de Lettenbergmeulen.

Leisele. - Blanckaert Pierre (molen z.n.) en Lefebvre Jean-Baptiste op de Nieuwemeulen.

Nieuwkapelle. - Geldof Walterius op de Oliephantmeulen en Montagne Louis bij den Hazewind.

Oudekapelle. - Geldof Philippe (molen z.n.).

Proven. - Geldof Jean (molen z.n.).

Pollinkhove. - Bruneel Pierre, langs de vaart.

Ramskapelle. - Cailliau Jean op molen in de prochie en Opsomer C.L. op het hof De Grote Hemme.

Reninge. - Nezesoone Pierre op de Hoflandemeulen.

Schoorbakke. - Weduwe Tollenaere François op de prochie Ramskapelle.

Steenkerke. - De Vrieze Ange op de Zandvoordemuelen.

Wulvergem. - Becuwe Jean op de Landsheeremeulen

Oliewindmolens

Bewesterpoort. - De Planter Willem.

Haringe. - Weduwe Barbier Antoine en weduwe Cousin Jean Baptiste, elk een molen.

Rosmolen

Ten Bogaerde. - Hofstede van de Duinenabdij

Molenaars met octrooi

In dezelfde rekening worden nog de volgende molens ingeschreven die met een keizerlijk octrooi werkten.

Bikschote. Een oliewindmolen van Blanckaert Jacques.

Menen. Vanden Berghe Philippe-Jacques had op 30 sept. 1788 octrooi bekomen voor een olieslagerij met molen, gelegen te Menen, die hij van de regering had afgekocht: ‘un moulin à tordre huile avec ses ustensiles et harnats situé en la Basse-Ville de Menin près la porte de Courtrai’.

Moorslede. Een oliewindmolen van Bonte Charles. Een koorn- en oliewindmolen van Cailleau Joseph, loco De Cock Pierre-Jean; deze molen stond bij de Brug van de Boezinge-vaart.

Reninge-Pollinkhove. De Dominikanessen van Rijsel (Abbiette) hadden hier een windmolen ‘à usage de moudre grains et à tirer eau, établi sur les terres de leur ferme’.

Roeselare. Oliewindmolen van Pillaert Leonard, die op 27 mei 1790 een octrooi bekomen had.

Wervik. Koornwindmolen van Desfebvres Pierre-Jacques, loco Delfortrie Adrien-Joseph.

Westrozebeke. Koorn- en oliewindmolen van Torré Jean-Alphonse.

Wijtschate. Bossaert Pierre had hier een snuifmolen (moulin à piler tabac) die voorheen te Zwevegem, kasselrij Kortrijk, gestaan had ‘et qu'il a fait transporter au village de huit et quatre (Wyt-schate!), chatelenie d'Ipres’.

En ten slotte betaalde Rijckaseijs Joseph et Co. van Roesbrugge jaarlijks 20 florijn als erkenning van een octrooi (vervaldag 24 juni) van zijn papiermolen: ‘deux coupes ou cuves d'eau travaillans dans son moulin papeterie érigé sous la paroisse d'Haringhe, chatelenie de Furnes’. Over deze papiermolen, zie Biekorf 1952, 40.

Voor de geschiedenis van sommige oude molenaarsfamilies kunnen bovenstaande gegevens(1) misschien nuttig zijn.

Landkaarten
Massekaart (1729-1730)
Ferrariskaart (ca. 1775)
Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
Topografische kaart Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
Kadastrale kaart en legger P.C. Popp (ca. 1860)

Werken
A.-M. Delepierre & M. Lion m.m.v. M. Huys, Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Veurne, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 8N, Brussel - Gent, 1982.
Jozef Ameeuw, "Molens van Veurne-Ambacht", Koksijde, De Klaproos, 2004.