Molenzorg

Bonheiden, Antwerpen


Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Oude Molen

Ligging
Venlaan 17
2820 Bonheiden

zijde Oude Molenstraat
kadasterperceel C129


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
voor 1672
Verdwenen
1914 - augustus, oorlog
Beschrijving / geschiedenis

De Oude Molen was een houten korenwindmolen aan de zuidoostzijde van de huidige Venlaan (nr. 17), aan de westzijde van de bocht in de Oude Molenstraat,

De standaardmolen werd voor 1672 opgericht. In de kerk van Rijmenam ligt een grafsteen van een molenaar met de beeltenis van een standaardmolen. Deze molenaar was werkzaam op de Oude Molen te Bonheiden, op de grens met Rijmenam. Aangezien de grafsteen vermeldt dat deze molenaar overleed op 13 februari 1672, moet deze molen dus zeker voor die tijd zijn opgetrokken. De grafsteen verdween destijds uit de kerk voor de aanleg van vloerverwarming, maar intussen ligt hij weer op zijn oude plaats, onder de historische preekstoel.

We zien de molen afgebeeld op de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een standaardmolen, in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1842), op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) en op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860).

Een kadasterdocument van 1823 beschrifjt: ""il existe également dans cette commune un moulin à farine mû par le vent, appartenant a Mr. J. Van der Beken à Louvain. Il est affermé, avec maison, jardin et deux pièce de terre, au sieur J.B. Van Luyten, meunier à Bonheiden, lequel suivant quittance par lui exhibée, sous la date de 30 novembre 1822, en donne un prix de fermage de 550 fl. courant de Brabant, fesant en monnaie des Pays-Bas 471,43 fl. plus les impositions s'élèvent pour 1822 à 46,42 fl. (ensemble 517,85 fl.).

Een kadasterdocument van rond 1830 beschrijft: "de windgraanmolen is van hout samengesteld, de selve heeft eene omgang van twee paar steenen, hij staat een kwartier uurs van het dorp en is in goede staat van onderhoud maar is niet voordeelig gelegen. Verhuurd aan J.B. Van Luyten, molenaar te Bonheiden.

De laatste huurder-molenaar was Constant Verhaert.

De molen werd in augustus 1914 vernield door het Belgisch leger omdat ze molenaar Constant Verhaert betichtten signalen te geven aan de vijand. Er volgde geen heropbouw. De molenwal werd pas later afgevlakt en wordt nu ingenomen door een woonwijk.

Er is ons geen molenfoto bekend. Wel bestaat er een tekening die de zoon van molenaar Constant Verhaert maakte (nu in het bezit van mevr. Beatrijs van der Aa).

Eigenaars na 1823:
- 1823, eigenaar: Vanderbeken-Pasteel J.J., advocaat te Leuven; huurder-molenaar: Van Luyten Jan Baptist
- voor 1834, eigenaar: a) Vanderbeken-Pasteel J.J. (voor 3/4), advocaat te Leuven en consoorten (consoorten: Vanderbeken Michel Alexeander Joseph, eigenaar te Eindhoven (NL), Vanderbeken Petronilla Anne Jeanne, echtgenote De Rijckman Jean Justin Lambert te Leuven, Vanderbeken Philippe Augtuste Henry te Vilvoorde, Vanderbeken Caroline Catherine Wilhelmina te Kasterlee en Vanderbeken-Pasteel Pierre François te Turnhout) en b) Dens-Lenaerts Benoit (voor 1/4), brouwer te Putte
- 16.06.1843, verkoop: Vanderbeken-Pasteel Jan Jacobus en consoorten (consoorten: Vanderbeken Joseph Marie Emmaanuel Arnould, eigenaar te turnhout, b) Vanderbeken Philippe Auguste Henri, eigenaar te Elsene, c) Vanderbeken Pierre François, eigenaar te Turnhout, d) Vanderbeken Anne Jeanne, echtgenote De Rijckman de Betz Jean Justin Lambert, eigenaar te Leuven en e) Vanderbeken Charlotte Caroline Cathérine Guillelmine, eigenares te Kasterlee) (notaris Fremie)
- 05.12.1850, verkoop: Michiels-Vandenwijngaerd Joseph, molenaar te Mechelen/Neckerspoel (notaris Depauw)
- 21.10.1857, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Joseph Michiels)
- 21.10.1875, verkoop: Derie Jan Franciscus, notaris en burgemeester te Koningshooikt (notaris De Keersmaecker)
- later, erfenis: de deelhebbers (overlijden van Jan Francixcus Debie)
- 26.02.1877, deling: Bollens-Debie Felix, de weduwe, eigenares te Koningshookt (notaris Heylen)
- 28.12.1899, erfenis: Heylen-Bollens Charles, geneesheer te Niel (overlijden van Melanie)

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bijlagen

Mailbericht Beatrijs Van der Aa, 07.12.2016.
Ik ben de achterkleindochter van de laatste molenaar, Constant Verhaert. De molen stond ter hoogte van de bo cht in de huidige Oude Molenstraat. Als kind ging ik nog spelen op de molenberg, nu afgevlakt en opgenomen in een woonwijk.
De molen werd in 1914 vernield door het Belgisch leger omdat ze molenaar Constant Verhaert betichtten signalen te geven aan de vijand.
Een molenfoto heb ik niet, wel een tekening van de molen die mijn grootvader vroeger voor mij maakte.

Literatuur

Werken
- E. Raes, "Getuigen van het agrarisch verleden van Bonheiden", 1993.
- Herman Holemans & P.J. Lemmens, "Molens der Zuiderkempen", Nieuwkerken, Ten Bos / Studiekring Ons Molenheem, 1978, p. 17.

Mailberichten
- Beatrijs van der Aa, 07.12.2016 (achterkleindochter van de laatste molenaar, Constant Verhaert)
- John Verpaalen, Roosendaal, 17.06.2021 (over de grafsteen van de molenaar in de kerk van Rijmenam).

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: vrijdag 18 juni 2021

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens