Molenzorg

Putte, Antwerpen


Verzameling Ons Molenheem
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Grasheidemolen
Molen van Grasheide
Molen Liekens

Ligging
Haachtsebaan 48
2580 Putte

hoek Vijfheide
gehucht Grasheide
kadasterperceel C796d


toon op kaart
Type
Staakmolen met open voet
Functie
Korenmolen
Gebouwd
1905, overgebracht uit Hoboken
Verdwenen
1928 - zomer, sloop
Beschrijving / geschiedenis

De Grasheidemolen was een houten korenwindmolen op 75 meter afstand van de Haachtsebaan (zuidzijde, nr. 48, hoek met Vijfheide), op het gehucht Grasheide, te Putte.

Hij werd pas in 1905 gebouwd op initiatief van Jozef Liekens-Coremans, landbouwer te Putte. Hij kocht de Rode Molen van Hoboken voor 7000 frank en kocht op 10 maart 1905 het perceel aan van Stanislas Verwilghen, bankier te Sint-Niklaas (akte notaris de Bie).

De verhuizing gebeurde met een natiewagen (een zware wagen van de natie van de Antwerpse haven). Toen ze met de wagen op de Haachtebaan kwamen, toen een pas gelegde kasseiweg, zakte de wagen op sommige plaatsen een halve meter weg.

Voor de opbouw werd molenbouwer Victor Vervloet aangesproken. Toen deze echter na enkele maanden ziek werd en overleed, werkte Victor ("Vikske") Lambrechts, een molenmaker uit Beerzel, de molen verder af. De molen zelf werd niet op een molenberg gebouwd. In een latere fase werden de teerlingen opgemetseld tot een hoogte van 2 meter. Met dit procédé was het onnodig zware grondwerken te verrichten. Alleen werd er onderaan tegen de teerlingen een helling van een halve meter aangelegd om een afwatering te hebben..

De molen draaide voor het eerst toen in de voorlopige kerk van Grasheide, de latere kleuterschool van de zuster, een vloer werd gelegd. (Grasheide was in 1905 een zelfstandige parochie geworden).

In Putte stond in de eikenhouten hoeklijsten van de molenkast het jaartal 1636 gegrift. In de ene hoekstijl stond "16" en inn de andere "36". Dat jaartal wijst naar de periode toen de molen nog in Hoboken stond (zie aldaar). De cijfers waren in Putte al gedeeltelijk onleesbaar geworden.

De molen had twee steenkoppels. Het ene paar diende voor koren en het andere diende om lijnkoek te malen. Als er een koppel openlag om te scherpen, werd met het andere gemalen. Als er veel werk was waren de molenstenen al na 14 dagen bot.
De eerste stenen waarmee molenaar Liekens maalde, waren donkergrijze lavastenen. Deze stenen waren van nature uit zeer poreus en waren daardoor vlug bot.
Deze stenen werden later vervangen door Franse molenstenen uit de steengroeven van La Feré sou Jouarre in Frankrijk en waren van een veel betere kwaliteit. Later werden nog enkel kunststenen gebruikt. Deze werden gegoten uit gemalen stenen en er werden allerlei stoffen aan toegevoegd, zoals amaril. Deze stenen hadden veel minder scherpbeurten nodig, ze scherpten als het ware zichzelf. De doormeter van een molensteen varieerde van 1,5 tot 1,8 meter en een koppel woog tussen 2000 en 2500 kilogram.

Oprichter-molenaar Jozef Liekens was geboren op 29 januari 1866 te Heist-op-den-Berg als zoon van Petrus Liekens en Catharina Serneels. Rond 1895 trok hij naar de Zoetewei in Putte om op de Stenen Molen molenaarsgast te zijn bij molenaar Louis Mertens. Korte tijd nadien maakte Jozef Liekens op de Zoetewei kennis met zijn toekomstige vrouw Eliza Coremans uit Putte. Op 28 oktober 1896 huwden ze en het jaar daarna, op 30 mei 1897, vertrok het gezin naar Lubbeek en werd hij molenaar op de stenen windmolen aldaar. Na twee jaar (1899) kwam Jozef met zijn gezin terug naar Putte en ging terug bij zijn schoonouders (Coremans-Rousseau) wonen op de Zoetewei om als landbouwer zijn kost te verdienen.
Het gezin had toen drie kinderen: Leantina Catharina (°Putte, 5 april 1897), Octaaf (°Lubbeek 16 april 1898) en Victor (°Putte 13 augustus 1900).
Zoals gemeld kocht Jozef Lieken de standaardmolen van Hoboken en liet deze in 1905 opbouwen te Putte-Grasheide. Rond die tijd werd eveneens een molenhuis gebouwd. Het staat nog altijd achter de kapel, die toegewijd is aan Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes.

Rond 1900 besloot de molenaar te moderniseren en bouwde een vuurmolen in het verlengde van het molenhuis. Zo kon Octaaf, zijn oudste zoon, meehelpen in het molenaarsbedrijf.

De windmolen bleef tot 1927 in werking en werd in de zomer van 1928 gesloopt.

In de korte tijd dat hij in Putte stond was hij verschillende keren kapot en moest molenbouwer Lambrechts van Beerzel regelmatig langskomen om herstellingen te doen. Op zekere dag moest men een nieuwe standaard steken en enkele jaren later was ook de steenbalk aan vervanging toe. Omdat dit een hoge kostprijs zou teweegbrengen besloot Jozef samen met zijn zoon Octaaf de molen af te breken. Jef en Octaaf zaagden toen gewoon de vier pikkels van de molen door en de houten reus zakte krakend in elkaar.

Jozer Liekens overleed te Grasheide op 28 maart 1949. Zoon Octaaf maalde nog vele jaren verder op de mechanische maalderij en heeft die dan ook voor goed stilgelegd. Octaaf was gehuwd met Elisabeth Van der Auwera, geboren te Putte op 16 februari 1902. Octaaf Liekens vierde in april 1998 zijn eeuwfeest te Putte-Grasheide.

Lieven DENEWET & Florent VAN VLASSELAER

Zie ook: Hoboken, Rode Molen

Literatuur

H. Holemans & P.J. Lemmens, Molens der Zuiderkempen, Nieuwkerken, 1978, p. 91-94;
G.K. Kockelberg, "De molens van Putte", in: Ons Molenheem, Opwijk, jg. 31, 2006, nr. 3, juli-september, p. 65-68, ill.
"Zo was Putte"
"Grasheide, 1905-2005, stempel van een eeuw", Putte, 2005, p. 438.
Florent van Vlasselaer, "Graanwindmolens in Groot Putte", Jaarboek van Heemkring Het Molenijzer-Putte, IX, 2000-2001.
F. Torfs, Het vroegere Putte met Grasheide en Peulis, Nieuwkerken,  1984.Hugo Lambrechts-Augustijns, "De handgraanmolen in Putte", Het Molenijzer (Heemkring Het Molenijzer Putte), jg. 2004, nr. 2.
Hugo Lambrechts-Augustijns, "Molenaar Cornelis Van den Eynde", Het Molenijzer (Heemkring Het Molenijzer Putte), jg. 2006, 3.

Overige foto's

<p>Grasheidemolen<br>Molen van Grasheide<br>Molen Liekens</p>

Prentkaart ca. 1900. Edit. L. Vervloet. Verzameling Ons Molenheem

<p>Grasheidemolen<br>Molen van Grasheide<br>Molen Liekens</p>

Detail van de eerste foto.

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: vrijdag 3 mei 2024

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens