Molenzorg

Diegem (Machelen), Vlaams-Brabant


Natuurgetrouwe pentekening Emile Puttaert, 15.06.1871. Verzameling Ons Molenheem
Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Papiermolen van Diegem
Papierfabriek De Coninck

Ligging
Georges De Conincklaan
1831 Diegem (Machelen)

nabij de Woluwelaan
op 800 m O v.d. kerk
Grote Fabriek
kadasterperceel B255


toon op kaart
Type
Stenen stellingmolen
Functie
Papiermolen
Gebouwd
ca. 1660 / 1726 / 1737, herbouw na brand
Verdwenen
ca. 1700, oorlog / 1737 - 15 mei, brand / 1880, onttakeld / 1974 - januari, sloop romp
Beschrijving / geschiedenis

Deze papiermakerij bestond uit een wind- en een watermolen en stond aan de huidige Georges De Conincklaan, nabij de Woluwelaan, op 800 meter ten oosten van het centrum van Diegem.

Hij werd opgericht als een papierwatermolen in de jaren 1660. De Hollanders staken hem rond 1700 in brand. P. Bauwens uit Brussel bekwam op 29 april 1726 het octrooi om de molen te herbouwen.Hij liet in 1730 een kapel bouwen voor de meer dan tachtig arbeiders.

Ter aanvulling van de watermolen, werd in 1734 een papierwindmolen gebouwd, in de vorm van een ronde stenen stellingmolen. De windmolen kwam naderhand midden de gebouwen van de papier- en kartonfabriek De Coninck te staan.

Door de onvoorzichtigheid van een aantel werknemen, brandde de papierfabriek een tweede keer af op 15 mei 1737. Men bracht de papiermakerij dan over naar een watermolen in de Zesde Penningenstraat te Brussel, tegenover het oude Kartuizerklooster. De papiermolen in Diegem behoorde sindsdien toe aan de familie Anneet.

Eigenaars na 1800:
- 1802, eigenaar: Anneet Jacques, papierfabrikant in Brussel
- 13.12.1842, verkoop: a) Demat-Anneet Charles Joseph, drukker te Brussel, b) Anneet Emilie Joséphine, echtgenote Demat Alexander Jozef, eigenaar te Brussel en c) Anneet Thérèse, echtgenote Buvier, te Brussel (notaris Schoeters)
- 28.03.1852, verkoop: a) Demat Marie Louise, echtgenote Moreau Jules Adolphe, militair te Vilvoorde en b) Anneet Marie Rosalie, echtgenote Demat Charles, te Parijs (notaris Deudon)
- 11.01.1860, verkoop: a) Champagne César Joseph, industrieel te Marche-lez-Ecaussines, b) Champagne Juste Charles Adolphe, notaris te Houdeng-Aimeries, c) Dielman Charles Pierre, handelaar te Sint-Joost-ten-Node, d) Anneet Eugenie Jeanne, echtgenote Dielman Charles Pierre en e) Lerque Valentin, molenaar te Diegem (notaris Broustin - allen leden van de maatschappij "C.J. Champagne, V. Lerque et Cie")
- 22.10.1870, verkoop: Lerque-Juste Valentin, fabrikant te Diegem (notaris Vermeulen)
- 24.04.1883, verkoop: De Coninck-Trumper Philippe Jacques Georges, papierfabrikant te Diegem (notaris Ectors)
- 01.06.1896, maatschappij: Naamloze maatschappij "Fabriek Georgius de Coninck", te DIegem (notaris Bilaut)
- 15.03.1973, verkoop: Naamloze vennootschap Deacon Investments, te Brussel (notaris Collon)

In 1880 werd hij buiten gebruik gesteld en was zijn wiekenkruis afgenomen.

Mutaties op de site:
- vergrotingen in 1876, 1880, 1883 (met herbouw), 1884, 1890, 1899, 1903, 1911, 1912, 1921, 1927, 1930, 1933, 1952, 1956, 1966, 1968, 1969.
- stoomkracht: "stoomkartonfabriek" (1888, 1911), verhoging stoomkracht (1889, 1892, 1903, 1914).

De molenromp werd in 1933 als watertoren voor de papierfabriek omgebouwd. De Papeterie De Coninck hield op te bestaan op 31 december 1971. De molentoren werd in januari 1974 gesloopt.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

------------------

Vers l'année 1660, une grande papeterie y fut établie (in Diegem); les Hollandais l'ayant incendiée, vers l'an 1700, P. Bauwens, de Bruxelles, la releva de ses ruines (octroi du 29 avril 1726) et y fit bâtir des ateliers magnifiques. Par suite de l'imprudence des domestiques, la fabrique périt une seconde fois, le 15 mai 1737; on la transféra alors à Bruxelles, dans le moulin de la rue des Six-Jetons, vis-à-vis de l'ancien couvent des Chartreux. Le moulin à papier de Dieghem a appartenu depuis aux Anneet.

Alphonse WAUTERS

Bijlagen

Jos Lauwers, "Diegem leeft van herinneringen!, Eigen Schoon en de Brabander, LVII, 1974, p. 74.
Het vertrouwde beeld van de stenen reus boven de Wo­luwevallei, behoort sedert begin 1974 tot het verleden. De windmolen  uit  1728, na  de jongste  eeuwwisseling  omgebouwd tot  watertoren voor de kartonfabriek De Coninck, viel  als  zo­veelste offer aan de god  van de vooruitgang. Op bovenstaande schets is zowel de  wind-  als  watermolen  van  P.J. Bouwens  te zien. Legende: «Dit  is den  pampiermoolen  tot Diegem van Bavens  geteeckent  lansch  van  voor  1734:  F.I.  Derons»

Alphonse Wauters: Histoire des Environs de Bruxelles, 1855, livre 8A, heruitgave 1973, p 211:
Vers l'année 1660, une grande papeterie y fut établie (in Diegem); les Hollandais l'ayant incendiée, vers l'an 1700, P. Bauwens, de Bruxelles, la releva de ses ruines (octroi du 29 avril 1726) et y fit bâtir des ateliers magnifiques. Par suite de l'imprudence des domestiques, la fabrique périt une seconde fois, le 15 mai 1737; on la transféra alors à Bruxelles, dans le moulin de la rue des Six-Jetons, vis-à-vis de l'ancien couvent des Chartreux. Le moulin à papier de Dieghem a appartenu depuis aux Anneet.

Literatuur

M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961.
J. Verbesselt, "Het Parochiewezen in Brabant tot het einde van de 13de eeuw. Deel XIII: Tussen Zenne en Dijle III", Pittem, 1964, p. 47-108.
Alphonse Wauters: Histoire des Environs de Bruxelles, 1855, livre 8A, heruitgave 1973, p 211.
E. Boulet, "Diegem in oude prentkaarten", Zaltbommel, 1973.
F. Maes, "Oude woonkernen en bedrijven in het Woluwedal te Diegem", in: Eigen Schoon en de Brabander, LVI, 1973, p. 81-92, 206-228 en 329-339.
J. Lauwers, "Diegem leeft van herinneringen", in: Eigen Schoon en de Brabander, LVII, 1974, p. 74.
J. Lauwers, "Diegem, gemeente vol kontrasten", in: Vlaamse Toeristische Bibliotheek, nov. 1976.
A. Verheyden, "Juridische verwikkelingen rondom het molenbedrijf te Diegem", Machelen, 1979.
Jos Lauwers, "Diegem: zijn watermolens, zijn kasteelheren, zijn bedevaartkerk", Tielt, Veys, 1980, 864 p. (p. 116-126).
Jos Lauwers, "Diegem leeft van herinneringen!, Eigen Schoon en de Brabander, LVII, 1974, p. 74.
"Kuierend door Midden-Brabant. De Witloof- en druivenstreek", Winksele, 1987.
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 2: arrondissement Halle-Vilvoorde (A-L)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1991.
H. Kennes m.m.v. R. Steyaert, "Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Vlaams-Brabant, Gemeente Machelen,  Deelgemeenten Machelen en Diegem", Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen VLB3, 2005.
Rik Eylenbosch, "Onze molens", 1984.
Mailbericht Wim Van der Elst, Laken, 03.12.2013.

Overige foto's

<p>Papiermolen van Diegem<br>Papierfabriek De Coninck</p>

Tekening van F.I. Derons met als opschrift: Dit is den pampiermoolen tot Diegem van bayens geteeckent lanck van voor 1734 :F:I:Derons.

<p>Papiermolen van Diegem<br>Papierfabriek De Coninck</p>

Prentkaart voor 1933. Verzameling Ons Molenheem

<p>Papiermolen van Diegem<br>Papierfabriek De Coninck</p>

Detail van vorige prentkaart

<p>Papiermolen van Diegem<br>Papierfabriek De Coninck</p>

Foto na 1933. Verzameling Ons Molehheem

<p>Papiermolen van Diegem<br>Papierfabriek De Coninck</p>

Foto 1960. Ingericht als watertoren. Verzameling Ons Molenheem

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: vrijdag 8 juli 2016

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens