Molenzorg

Diegem (Machelen), Vlaams-Brabant


Foto Rita Steyaert, 2005
Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Kleine Molen
Cleyne Molen
Banmolen
Molen Van Doren

Ligging
Watermolenstraat 44
1831 Diegem (Machelen)

tegen de Woluwelaan
Kempblok, Neerhof, Van Doordstraetje
op de Woluwe
300 m NO v.d. kerk
kadasterperceel C334


toon op kaart
Type
Onderslag watermolen
Functie
Korenmolen, oliemolen
Gebouwd
1513 / 1922
Verdwenen
1937, rad verwijderd /2010, sloop gebouw
Beschrijving / geschiedenis

Deze watermolen op de Woluwe was een koren- en oliewatermolen met houten onderslagrad aan de huidige Watermolenstraat (destijds nr. 44), tegen de Woluwelaan, op 300 meter ten noordoosten van de kerk van Diegem.

De oorsprong gaat terug tot het begin van de 16de eeuw, toen de heer van Diegem in 1513 met toestemming van de Raad van Brabant een nieuwe watermolen oprichtte op de Woluwe ter vervanging van de in 1488-1489 vernielde Vondelmolen die verder naar het noorden gelegen was. De inwoners van de heerlijkheid waren verplicht er hun graan te laten malen.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Vandoren-Van de Velde Sebastien, te Diegem
- 04.07.1836, erfenis: de weduwe en kinderen (kinderen: Jan-Baptist, Petronelle Dorothée, Amelie Jeanne en Camille) (overlijden van Sebastien Vandoren)
- 29.08.1839, erfenis: de kinderen (overlijden van de weduw Van de Velde van Sebastien Vandoren)
- 05.02.1839, verkoop: Vandoren Jan-Baptist, molenaar te Diegem (notaris Van Keerbergen)
- later, eigenaar: a) Vandoren Philippe Leonard, pastoor te Kapelle-op-den-Bos en b) Vandoren-Vancutsem Comille Théodore, molenaar te Diegem
- 09.11.1909, erfenis: a) Vandoren Philippe Leonard, pastoor te Kapelle-op-den-Bos en b) Van Doren Camille, de erfgenamen (overlijden van Camille Van Doren)
- 06.06.1922, verkoop: De Kelver-Van Eyck Bernard Frans, molenaar te Diegem (notaris Van Zeebroeck)

Op de stallingen na werd de Cleyne Molen in 1918 door brand verwoest en in 1922 opnieuw opgericht door Frans Dekelver, burgemeester van Diegem van 1921 tot 1938. Omstreeks de eeuwwisseling was de molen een smoutmolen, maar Frans Dekelver bouwde hem om tot cilindermolen bestemd voor industriële productie. Het molenwiel verdween in 1937 bij de overwelvingswerken van de Woluwe. Nadien werd stookolie gebruikt en tijdens de Tweede Wereldoorlog werd overgeschakeld op elektriciteit. Vanaf 1957 uitgebaat als nijverheidsmaalderij (bakkersbloem).

Het waren bakstenen gebouwen van één à twee bouwlagen onder zadeldaken van pannen en kunstleien, die grotendeels dateerden van de heropbouw in de jaren 1920. Er was een lagere stalling met oudere muurfragmenten van zandsteen, aangepaste rechthoekige muuropeningen aan de straat, elders getoogd. Aan de Woluwelaan was er een gecementeerd muurvlak op de muren van de maalderij ter hoogte van het vroegere molenrad.

Het resterend gebouw werd opgenomen in de vastgestelde inventaris van het onroerend erfgoed, maar... werd in 2010 toch gesloopt, na onteigening bij de verbreding van de Woluwelaan in Diegem. Op de plek staat nu een appartementsgebouw "Residentei De Watermolen"...

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Kadaster Vlaams-Brabant, mutatieschetsen Machelen, afdeling II (Diegem), 1920/16, 1925/34.
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961.
J. Verbesselt, "Het Parochiewezen in Brabant tot het einde van de 13de eeuw. Deel XIII: Tussen Zenne en Dijle III", Pittem, 1964, p. 47-108.
E. Boulet, "Diegem in oude prentkaarten", Zaltbommel, 1973.
F. Maes, "Oude woonkernen en bedrijven in het Woluwedal te Diegem", in: Eigen Schoon en de Brabander, LVI, 1973, p. 81-92, 206-228 en 329-339.
J. Lauwers, "Diegem leeft van herinneringen", in: Eigen Schoon en de Brabander, LVII, 1974, p. 74.
J. Lauwers, "Diegem, gemeente vol kontrasten", in: Vlaamse Toeristische Bibliotheek, nov. 1976.
A. Verheyden, "Juridische verwikkelingen rondom het molenbedrijf te Diegem", Machelen, 1979.
Jos Lauwers, "Diegem : zijn watermolens, zijn kasteelheren, zijn bedevaartkerk", Tielt, Veys, 1980, 864 p. (p. 116-126).
"Kuierend door Midden-Brabant. De Witloof- en druivenstreek", Winksele, 1987.
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 2: arrondissement Halle-Vilvoorde (A-L)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1991.
H. Kennes m.m.v. R. Steyaert, "Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Vlaams-Brabant, Gemeente Machelen,  Deelgemeenten Machelen en Diegem", Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen VLB3, 2005.
Rik Eylenbosch, "Onze molens", 1984.
Mailbericht Johan Boulanger, 21.08.2015

Overige foto's

<p>Kleine Molen<br>Cleyne Molen<br>Banmolen <br>Molen Van Doren</p>

Foto Rita Steyaert, 2005

<p>Kleine Molen<br>Cleyne Molen<br>Banmolen <br>Molen Van Doren</p>

Prentkaart Albert. Verzameling Ons Molenheem

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: zondag 15 mei 2016

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens