Molenzorg

Woumen (Diksmuide), West-Vlaanderen


Prentkaart ed. R. Van Lerberghe-Debever, ca. 1902. Verzameling Mortier, Hooglede
Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Plaatsemolen
Molen Mortier
Mortiersmolen

Ligging
Woumenweg 177
8600 Woumen (Diksmuide)

hoek met Kerkhofstraat
kadasterperceel A265


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
voor 1706
Verdwenen
1913, sloop
Beschrijving / geschiedenis

Deze houten korenwindmolen stond aan de weg Woumen-Diksmuide, de huidige Woumenweg nr. 177, op de splitsing met de Kerkhofstraat, ter hoogte van de huidige woning van José Ghesquière-Strubbe (firma Cobbaert). Het was een staakmolen met kapelledak, met open voet op een molenwal.

De houten windmolen werd voor het eerst vermeld in 1706.

We vinden hem aangeduid op:
- Fricxkaart (1712)
- Massekaart (1729-1730) met het symbool van een staakmolen
- Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen en met de benaming "Plaetsemolen"
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) met de benaming "Plaetse Molen"

Naast de molenwal stond van voor 1849 een rosmolen om ook bij windstilte te kunnen malen. Het was een buitenrosmolen (waarbij het paard rondom liep) met een strodak. Het gebouwtje stond er nog na 1900, maar was dan niet meer als rosmolen in gebruik.

De namen van verschillende molenaars bleven bewaard in oude parochierekeningen. Daarin lezen we dat deze molen voor 1770 jaarlijks was belast op 4.1.50 roeden en daarna op 3.1.50 roeden:
- 1706: Jan van Lerberghe ("lairberghe")
- 1731: Pieter Vermarcke
- 1745: Joannes Ghijselen
- 1755: Dominicus Montaine (Montaignes)
- 1759: Pieter Wullepit
- 1766: Karel Wullepit
- 1784: de weduwe van Karel Wullepit

Uit het archief van het Gewestelijk Kadaster te Brugge noteerden we de volgende eigenaars vanaf 1834:
- 1834, eigenaar: Pierre Joseph Wullepit-Van Overbeke, molenaar te Woumen
- 29.01.1842, erfenis: o.a. a) Caroline Wullepit (+1849); b) Charles Louis Wullepit, molenaar te Woumen (overlijden van Pierre Joseph Wullepit)
- 28.04.1849, erfenis: Charles Louis Wullepit en consoorten
- 18.12.1849, verkoop: Charles Louis Wullepit, molenaar te Zarren (notaris Floor - met rosmolen)
- later, erfenis: Auguste Wullepit en consoorten, landbouwer te Klerken (na overlijden Charles Wullepit)
- 17.08.1883, verkoop: Frans Mortier-Bauden, molenaar-landbouwer te Woumen (notaris Proot)

Frans-Xavier Mortier werd geboren te Merkem in 1842 als zoon van Pieter (+Brugge 1848) en Amelia Hardy, molenaarster te Klerken. Frans-Xavier woonde in Klerken toen hij in 1883 huwde met Juliana Emiliana Bauden. Zij was de 42-jarige weduwe van Charles-Louis Vanrobaeys, molenaar op de stenen stellingmolen aan de Kerkhofstraat te Woumen. Zij was geboren te Klerken als dochter van Jacob-Louis (+Woumen 1882). Juliana Emiliane Bauden stierf te Woumen in 1910 op 69-jarige leeftijd

- 08.10.1905: (erfenis): a) weduwe van François-Xavier Mortier-Bauden; b) zoon Achiel Mortier, zonder beroep te Woumen
- 15.01.1909 (verkoop): Achiel Richard Mortier (notaris Proot).

Achiel Mortier was geboren in de molenaarswoning van de Plaatsmolen te Woumen in 1883. Hij huwde met Angèle Soete (1873-1960) en overleed te Woumen in 1956. Achiel was de laatste molenaar op de Plaatsmolen, die op het laatst in de volksmond ook wel  "Mortiersmolen" geheten werd.

Achiel Mortier liet de windmolen, drie grote herstellingen nodig had, in 1913 omvertrekken. Hij maalde verder met een mechanische maalderij die in 1914 werd vernield  Hij liet deze maalderij in de jaren 1920 heroprichten en baatte die zelf uit tot in de jaren 1950. Na zijn overlijden in 1956 werd alle maalactiviteit gestaakt.

Lieven DENEWET

Literatuur

Archieven en landkaarten

- Archief Gewestelijk Kadaster te Brugge, Woumen, sectie A nr. 265.
- Fricxkaart (1712)
- Massekaart (1729-1730)
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)

Werken
- J. Vlaeminck, Bijdragen tot de geschiedenis van Woumen, Beernem, 1983, p. 248-249.
- Herman Holemans, West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten V-Z, Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2005, p. 74-75.
- H. Demoen, Het Diksmuidse van toen, Een verzameling beknopte historische gegevens, aangevuld met historische foto's en prentbriefkaarten, Brugge, 1984, p. 144.
- J. Vlamynck, Woumen in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1972.
- H. Missiaen & P. Vanneste m.m.v. F. Gherardts & O. Scheir, Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Diksmuide, Deel I: Deelgemeenten Diksmuide, Beerst, Esen, Kaaskerke, Keiem en Lampernisse, Deel II: Deelgemeenten Leke, Nieuwkapelle, Oostkerke, Oudekapelle, Pervijze, Sint-Jacobskapelle, Stuivekenskerke, Vladslo en Woumen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL18", 2005.
- Jozef Maes, "Woumen en zijn verdwenen molens", De Belgische Molenaar, 07.01.1976, p. 6-7.
- (L. Goeminne), "De oude mlens te Woumen (W.Vl.)", Molenecho's, XII, 1984, 4, p. 320-321.

Persoonlijke mededelingen
- Simon Mortier (°2005), Hooglede, achter-achter-achterkleinzoon van de laatste molenaar Achiel Mortier, 08.11.2012.

Overige foto's

<p>Plaatsemolen<br>Molen Mortier<br>Mortiersmolen</p>

Detail van deze prentkaart. Verzameling Mortier, Hooglede

<p>Plaatsemolen<br>Molen Mortier<br>Mortiersmolen</p>

Op de voorgrond de voormalige herberg De Linde, op de hoek van de Kerkhofstraat enhet Eierdreefje (coll. Bewonersplatform Woumen)

<p>Plaatsemolen<br>Molen Mortier<br>Mortiersmolen</p>

Detail van de vorige prentkaart (coll. Bewonersplatform Woumen)

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: maandag 10 april 2023

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens