Molenzorg

Eernegem (Ichtegem), West-Vlaanderen


Foto: Alfred Ronse, Gistel, voor 1934. Glasnegatief en foto, coll. Stichting Levende Molens in Roosendaal.
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Dorpsmolen
Abdijmolen
Pottiermolen, Pottiersmolen
Molen Pottier

Ligging
Westkerkestraat
8480 Eernegem (Ichtegem)

hoek Populierenlaan
500 m N v.d. kerk
kadasterperceel A383


toon op kaart
Type
Staakmolen met open voet
Functie
Korenmolen, later ook oliemolen
Gebouwd
voor 1392 / voor 1699 / kort na 1800
Verdwenen
ca. 1580, oorlog / 1934, sloop
Beschrijving / geschiedenis

De Abdij- of Dorpsmolen was oorspronkelijk een houten korenwindmolen op een aarden wal. Hij stond op de hoek van de Westkerkestraat en de Populierenlaan, op een halve kilometer ten noorden van de kerk van Eernegem.

De oudste vermelding van de molen dateert van 1392. Op 7 december 1392 kocht Pieter Heins "de molen met steene, zeilen ende met al de andere allame ende toebehoorten ende dateer an es erdvast ende naghelvast, staende te ernegheem noord van der kerke …". Na het verwerven van het molenrecht en het belangrijke "goed ter Belle" (gelegen langs de Westkerkestraat) mocht hij zich Pieter van Eerneghem noemen. Na zijn dood kwamen veel van zijn bezittingen in handen van de abdij van Oudenburg.

In 1409 verkocht Michiel Restoc de molen, samen met het bijhorende leengoed, aan Hellijn van Steeland, die gehuwd was met Maria Heins van Eernegem. De molen kwam in 1468 in handen van de Sint-Pietersabdij van OUdenburg en kreeg in de volksmond de naam van Abdijmolen.

Na de verwoesting van de molen op het einde van de 16de eeuw, werd hij in de 17de eeuw herbouwd. Tot 1797 bleef de abdij van Oudenburg eigenaar van de molen. Deze abdij was de grootste grondeigenaar in de Westkerkestraat. Zij bezat de volledig oostelijke zijde van de Westkerkestraat, van de windmolen in het noorden (hoek van de Populierenlaan) tot de herberg het "Gildehuys", op de hoek van de Bruggestraat, in het zuiden. De molen wordt o.m. weergegeven in de ommeloper van Eernegem van 1699 en op de Ferrariskaart van ca. 1775.

Toen de Franse revolutionairen de abdijgoederen nationaliseerden en verkochten, kwam de molen in handen van molenaar Philippe Declercq, die er voor de nationalisering al molenaar op was. In 1814 werd hij doorverkocht aan Pierre Pottier. Sindsdienwerdgesproken over de Pottiermolen.De familie Pottier bleef eigenaar tot aan de sloop in 1934. 

De molen werd kort na 1800 herbouwd als een driezolder-staakmolen om graan te malen en olie te slaan en uitgebaat door de familie Pottier, waarvan de benaming "Pottiersmolen" komt. Later werd er opnieuw enkel graan gemalen.

Eigenaars:
- 1392, verkoop: Pieter Heins (werd Pieter van Eernegem)
- tot 1409: Michiel Restoc
- 1409, verkoop: Hellijn van Steeland, gehuwd met Maria Heins van Eernegem
- 1468, overdracht: Sint-Pietersabdij van Oudenburtg
- 1797, nationalisering en verkoop: Declercq Pieter, molenaar (werkte voorheen al op deze molen)
- 1814, verkoop: Pottier-Van Hee Pieter, molenaar te Eernegem
- 09.05.1847, erfenis: en de kinderen (kinderen: a) Pottier Ludovicus, molenaar te Kortemark, b) Pottier Joannes, zonder beroep te Eernegem, c) Pottier Theresia, landbouwster te Eernegem, d) Pottier Isabella, te Jabbeke, e) Pottier Marie Anne, te Westkerke en f) Pottier Ludovica, g) Verbruggen Joannes, molenaar te Zerkegem en h) Verbruggen Charles Petrus, molenaar te Zerkegem (overlijden van vrouw Van Hee)
- 14.01.1850, deling: Pottier-Van Roose Jean, molenaar te Eernegem (notaris Carbonez)
- 08.07.1877, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Van Roose)
- 12.01.1896, erfenis: de kinderen (overlijden van Jean Pottier)
- 20.02.1897, deling: Pottier-Verstraete (elders: Pottier-Denduyver) Henri, molenaar te Eernegem (notaris Van Sieleghem)

In 1934 volgde de sloop.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Herman Holemans, "Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 2. Gemeenten D-G", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1994, p. 27.
R. Vandenbussche, "Eernegem in oude prentkaarten", Zaltbommel, 1972;
Stefanie Gilté & Pol Vanneste m.m.v. S. Baert, B. Boone & M. Vranckx, Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Ichtegem met deelgemeenten Bekegem en Eernegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL48, 2010.
Urbain Naert, "Eernegemse molenlandschap", in: Ernigahem.
K. De Flou, Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1936, Deel XVII, kolom 397.
U. Naert, Eernegems molenrijkdom: De molen van Vandendriessche, in Ernigahem. Handelingen van de Kring voor Gechied-, Heem- en familiekunde, jg. 21, nr. 3, 2002, p. 74-78.
A. Verbeke, Eernegem anno 1699. De Noordoostelijke hoek van het dorpscentrum, in Ernigahem. Handelingen van de Kring voor Geschied-, Heem- en Familiekunde, 1983, jg. 2, nr. 3, p. 61-64.
Antoon Naert (red.), Kroniek. Bekegem. Eernegem. Ichtegem. Wijnendale,Torhout, Bazuin-Coemandruk, 2001.
André Symaeys, Eernegem, merkwaardige gemeente, 2 dln, Eernegem, Ick Dien, 1976-1980.
André Symaeys, Van molens en molenaars, in: Ernigahem, dl. 15 (1996), nr. 3, p. 60-72.
Antoon Verbeke, Pottiersmolen. Eernegems oudste molen? (1392/1409 tot 1934), in: Ernigahem, jg.7 (1988), nr. 1, p. 14-25.
Koenraad Vandenbussche, De molenaars op de Pottiermolen in de 19de eeuw, Ernigahem (Handelingen van de Kring voor Geschied- Heem- en Familiekunde), XXIX, 2010, p. 50-61.

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: zondag 24 maart 2019

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens