Molenzorg

Elsegem (Wortegem-Petegem), Oost-Vlaanderen


Prentkaart. Copyright www. molenechos. org
Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Koutermolen

Ligging
Kouter
9790 Elsegem (Wortegem-Petegem)

hoek met Merkegemhoek
Molenkouter
Lange Hagen
1,3 km ZW v.d. kerk
kadasterperceel B493


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Gebouwd
voor 1454 / eind 18de eeuw
Verdwenen
1920, sloop
Beschrijving / geschiedenis

Volgens de penningkohieren van Elsegem van 1572 en 1577 stonden er drie windmolens (Kloostermolen, Koutermolen en één langsheen de Kortrijkstraat), één watermolen (Ter Beken) en één rosmolen.Pour 4 grans aiz emploiez à reparer l’uys d’en hault du molin nommee la ‘waterduer’ (…)
Voor 4 grote planken voor de reparatie van de deur bovenaan, die we ‘waterdeur’ noemen (…)
ARA, Rekenkamer 7379 (1454) 24v° Elsegem

De Koutermolen was een houten graanwindmolen, type staakmolen, gelegen aan de Kouter (vroegere Molenstraat), op de hoek met de Merkegemhoek, op 1,3 km ten zuidwesten van de kerk van Elsegem.

In 1572-1577 was de molen eigendom van de heer van Ingelmunster en werd hij bemalen door Rogier van Weymeersch.

De staakmolen staat afgebeeld op de kaart van de kasselrij Oudenaarde uit 1669 (Stadsarchief Oudenaarde).

Jan Frans Vanden Broucke, "heere van disvelt en audt burgh" van Oudenaarde en ontvanger van de kasselrij Oudenaarde, was eigenaar tot aan zijn overlijden op 1 februari 1702. De nieuwe eigenares werd Janne Cordier, de huurder Adriaen Callewaert. Bij deze overdracht werd de korenwindmolen voor dam en grond geprezen op 60 p. gr. boven de last van 3 s. gr. per jaar. Bij zijn overlijden is het de weduwe met de kinderen die het bedrijf verder zetten.

Op het einde van de 18de eeuw werd de staakmolen herbouwd door Jean Faes.

In de "Gazette van Gend" van 13 en 20 september 1792 verscheen de volgende verkoopsadvertentie: "Uit de hand te pachten: een korenwindmolen met twee stenen en een korenwatermolen, met het molenhuis en enige andere goederen, gestaan te Elsegem op het kasteel van ouds genoemd Ter Bekke, langs de steenweg van Oudenaarde naar Kortrijk; voordien in huur gebruikt geweest  door wijlen Olivier Plancquaert. Inlichtingen bij jonker van den Brouck de Terbecq, schepen der stad Dendermonde".

Volgens het proces-verbaal van afpaling van Elsegem uit 1820, behoorde de molen dan toe aan Faes, die er ook de uitbater van was. De molen werd dan als volgt geschat: "ayant une très bonne situation, ne servant qu'à moudre des grains, l'expert ayant pris des renseignements sur sa production estime en conséquence que son revenu brut peut être porté à la somme de fl. 150 ou déduit le 1/3 pour réparation, reste en produit net fl. 100.00."

Op 19 juli 1834 verkocht notaris Reyntjes in de herberg Sint Sebastiaen op de plaats te Elsegem "een woonhuys, schuere en stallingen alsmede alle de staende werken van eenen koornwind-molen waer van in draeyende en roerende werken aen den pagter toebehoren, groot 18 roeden 90 ellen gelegen te Elsegem, paelend oost en noord de straete, zuyd en west Mr. Deghellinck".

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Faes Jean, de weduwe en de kinderen, landbouwer te Elsegem
- 1836, verkoop: De Craene Jean Baptiste, molenaar te Elsegem
- 29.10.1861, erfenis: De Craene Marie Sophie, echtgenote Raepsaet Pierre, landbouwer te Kwaremont (overlijden van Jean Baptiste De Craene)
- 1868, erfenis: de erfgenamen
- 04.03.1885, erfenis: Raepsaet Julie, kloosterlinge te Oudenaarde
- 05.03.1891, verkoop: (van de grond): de Ghellinck d'Elseghem - de 't Serclaes Amaury, zonder beroep te Elsegem en (van het gebouw) Vindevogel-Van Coppenolle Constant, wagenmaker later timmerman te Elsegem (notaris Raepsaet)
- 1909, gift (van de grond): de Ghellinck d'Elseghem Vaernewyck Ernest Amaury Joseph Marie Colette Ghislain, arrondissementscommissaris te Oudenaarde, b) de Ghellinck d'Elseghem Rogezr Theodore Louis de Gonzague Marie Joseph Colettte Ghislain, burgemeester te Noorderwijk, c) de Ghellinck d'Elseghem Marie Louise Priska Jeanne Josèphe Colette Ghislain, echtgenote de Béthune Adolphe, eigenaar te Sorinne-la-Longue, d) de Ghellinck d'Elseghem Marc Charles Joseph Colette, attaché bij het ministerie van buitenlandse zaken, te Elsegem en e) de Ghellinck d'Elseghem Amoury Marc Frederic Marie Colette Ghislain, eigenaar te Brussel (notaris Claes)
- 12.10.1919, erfenis (van het gebouw) Vindevogel-Van Coppenolle Constant en de kinderen (overlijden van vrouw Van Coppenolle)
- 20.10.1919, verkoop (van het gebouw) Naessens-Schiettecatte Adolphe, molenaar te Elsegem (notaris Van Ongevalle - hofstede met gebouwen met o.a. perceel B493a waarvan niet gemeld wordt dat het nog bebouwd is)

Isidoor Vercleyen was er molenaar in 1893. Hij liet op 4 maart 1893 een advertentie plaatsen in De Scheldegem, me de melding: "te koopen: een koppel fransche molensteenen breed 1,50 m".

De staakmolen werd in 1920 gesloopt. Er werd verder gemalen met een mechanische maalderij, die het laatst werd uitgebaat door Willy Naessens (°1939), ondernemer en eigenaar van een groep in industriebouw en zwembadenbouw die zijn naam draagt.

Lieven DENEWET, Julien VANDEPUTTE & Heman HOLEMANS

Bijlagen

Torie Mulders (pseudoniem van Hector Vindevogel), "De windmolens tussen Schelde en Leie", in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107 (60).
De Koutermolen te Elseghem onderging hetzelfde lot als de Kasteelmolen te Peteghem. Hier werd gemalen met motorkracht.

"Willy Naessens (1939)", in Wikipedia, de vrije encylopedie (2015)
Willy Naessens (14 februari 1939, Oudenaarde) is een Belgisch ondernemer en eigenaar van een groep in industriebouw en zwembadenbouw uit Wortegem-Petegem die zijn naam draagt. Hij sponsort voetbalclub KSV Oudenaarde en is shirtsponsor van eersteklasser Waasland-Beveren.
Naessens is ook bekend als paarden- en koetsliefhebber. Op de prestigieuze jaarlijkse paardenwedrennnen Waregem Koerse organiseert hij sinds het begin van de 21ste eeuw een "Willy Naessens Hat Trophy", een hoedenparade en -wedstrijd, gebaseerd op die van het Engelse Ascot.

Biografie.
Naessens startte op jonge leeftijd als hulp bij zijn vader, die molenaar was. Kort daarop werd hij zelfstandig kippenkweker en zelfstandig veevoederhandelaar. Enkele jaren later stapte hij in de bouw van privézwembaden, kleine landbouwloodsen en stallen. De bouwactiviteiten werden uitgebreid tot grotere gebouwen met metaalstructuur, gevolgd door investeringen in de prefab beton-bouw. De volgende jaren bouwde hij de onderneming, onder andere door overnames, verder uit tot een groep met meer dan 800 werknemers.
Naessens is ridder in de Leopoldsorde en ereburger van Wortegem-Petegem.
Willy Naessens heeft een naamgenoot uit het nabijgelegen Zulte. De naamgenoot is eveneens ondernemer in de bouwsector (Dakwerken Naessens) en eveneens actief in het eersteklassevoetbal, als voorzitter van voetbalclub SV Zulte Waregem.

Dietert Bernaers, "Willy Naessens ontmoet zijn imitator Walter Baele", Het Laatste Nieuws, 14.02.2015, p. 17-18.
Walter, hoe begin je aan zo'n imitaite?
Walter: "You Tube-filmpjes bestuderen. Wat me meteen opviel, was de manier waarop Wily wandelt."
Willy: "Ge hebt dat zo goed gedaan, ge hebt me op mijn 76ste zelfs nog iets bijgeleerd over mezelf. Vroeger had iedereen bijnamen. Mijn vader, een molenaar, werd door iedereen 'den trampeleire' genoemd. Hij stond nooit één seconde stil, zijn voeten schuifelden en trappelden voortdurend over de grond, ook als hij rustig met iemand stond te praten. Walter heeft me doen inzien dat ik die tic van hem geërfd heb. Ik schrok daar even van. Maar nu probeer ik mijn voeten stil te houden als ik met iemand sta te praten."

Literatuur

Archieven en landkaarten
- Stadsarchief Gent, Penningkohieren Elsegem, 1572 en 1577.
- Stadsarchief Oudenaarde, Staat van Goederen, boek 98, f° 11 (overlijden van Jan Frans Vanden Broucke, 1702)
- Stadsarchief Oudenaarde, Kaart van de Kasselrij Oudenaarde, 1669.

Gedrukte bronnen
- "Gazette van Gend", 13 en 20 september 1792.
- "De Scheldegalm", 4 maart 1893 (verkoopsadvertentie)

Werken
Rik Opsommer, "Elsegemse molens: uit hun geschiedenis tot 1572", Handelingen van de Geschied- en Oudheidkundige Kring van Oudenaarde, XXV, 1988, p. 173-181.
Inventaris van de wind- en watermolens in de Provincie Oostvlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster, in Kultureel Jaarboek voor de provincie Oostvlaanderen  1962, Tweede band, XVI, Gent, 1963, p. 2.
J. Vandeputte, "De molens van het arrondissement Oudenaarde uit hun geschiedenis", Oudenaarde, 1974.
Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 2. Gemeenten D-E", Rotem, Studiekring Ons Molenheem, 1998.
G. Berings, Landschap, Geschiedenis en Archeologie in het Oudenaardse, Oudenaarde, 1989, p. 61-63.
K. Deketele, R. De Backer & E. Roberti, Elsegem, Klein Scheldedorp met groot verleden, Oudenaarde, 1987.
P. Devos, Elsegem, een overzicht, Monumenten en Landschappen in Oudenaarde en Wortegem-Petegem (8), Oudenaarde, 1996, p. 43-45.
Dietert Bernaers, "Willy Naessens ontmoet zijn imitator Walter Baele", Het Laatste Nieuws, 14.02.2015, p. 17-18.
Torie Mulders (pseudoniem van Hector Vindevogel), "De windmolens tussen Schelde en Leie", in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107 (60).

Overige foto's

<p>Koutermolen</p>

Detail van prentkaart. Copyright www. molenechos. org

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: maandag 2 april 2018

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens