De Gasthuismolen was een houten korenwiondmolen aan de Hoogveldweg (71), binnen de Kuip (een stratenomgang van de Hoogveldweg). Aan de overkant van de straat bevond zich de Bloemmolens Hellemans, waarvan het hoge gebouw thans is ingericht met woningen met ernaast de supermarkt AD Bloemmolens. De Gasthuismolen stond buiten de verdwenen Leuvense buitenpoort en, overheen de Grote Nete, tegenover de Pettendonkmolen.

De standaardmolen werd al vermeld in 1385 toen hij werd aangekocht door ridder Costijn van Berchem. We vinden hem ook vermeld in een scabinale akte van 15 juli 1454 waarin sprake is van "een stuc beempds gelegen bij den gasthuysmoelen, toehoorende den gasthuyse voirse" (= bestuur van de Gast- en Godshuizen van Lier). In een ander stuk wordt hij aangewezen als staande buiten de Lovense poort nabij de oude "calcoven", "aen 't straetje gaende ter soertenaert" (naar de "Zuut").

We zien hem aangeduid op de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een standaardmolen, in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1842) met de benaming "Gasthuys molen Moulin" en op de topgrafische kaart van Vandermalen (ca. 1850) als "Gasthuys M(oul)in".

Volgens de kadastrale legger van P.C. Popp (ca. 1850) behoorde de "molen en berg" dan toe aan de burgerlijke Godshuizen van Lier. De molen was ingedeeld in klasse 2 en had een kadastraal inkomen van 360 frank (bebouwd) en 9,51 frank (onbebouwd - grootte perceel 10 a 80 ca)

De Gasthuismolen was later beter bekend als de "molen van Wegge" (naar molenaar Karel Wegge, de Lierse duivenkampioen) en nadien als de "molen van Nees". Rond 1830 was hij in het bezit van de"Gast- en Godshuizen", later de Burgerlijke Gasthuizen te Lier.

Het Bestuur van de Burgerlijke Gasthuizen verkocht de standaardmolen in 1920 aan molenaar Jan Louis Van Gijsel uit Schriek. Laatstgenoemde verplaatste de molen naar de Jan de Cordesstraat te Beerzel, alwaar hij in mei 1940 werd vernield.

In de steenbalk stond het jaartal 1705 ingesneden.
Op de molentrap stond de volgende tekst uit 1842:
"Wy maelen met vlyd en neerstigheyd
maer het doet ons spyt
dat wij het niet konne doen op tyd
en ook tot dienst van alle mensche,
maer het doet ons leet dat wy
niet weten te doen naer ieder zyne wense".

De "Gasthuismolen" stond model voor "de molen van Fransoo" in "Pallieter" van Felix Timmermans.

Lieven DENEWET & Bernard JANSSENS

Zie verder: Beerzel, Molen Van Gijsel

Archieven
Stadsarchief Lier, Scabinale Protocollen, akte van 15 juli 1454.

Werken
Bergmann Anton, Geschiedenis der stad Lier, Antwerpen, 1873, p. 133-135; Lier, 1973, derde druk.
Beukeleirs J., Economische studie over de stad Lier, in 't Land van Ryen, 1961, p. 49-62.
Boschmans M., Stadsversterkingen en waterlopen te Lier, in 't Land van Ryen, 1956, p. 21-29.
De Clercq R.M., Brief aan Herman Holemans over Lierse molens, 09.08.1976.
Janssens B., "Water- en windmolens in het oude Lier", in: 't Land van Rijen, IV, 1954, p. 49-57.
Janssens B., Album Oud Lier, s.l., s.d.
Lens A., Lier voorheen en nu, Antwerpen - Roeselare, 1986.
Lens A.-Mortelmans J., Gids voor oud Lier, Antwerpen, 1980.
Melis H., "Water- en windmolens in Oud-Lier", in: De Nieuwe Gazet, 265.7.1972.
Smets M. e.a., Resurgam. Na de Belgische wederopbouw, Gent, 1985.
Stadsgezichten Lier, Mens en Ruimte V.Z.W., 1978.
Van der Auwera, Brief aan Herman Holemans over de Lierse molens, 09.08.1965.
Van der Wee H., Een stad groeide uit het moeras, Overdruk uit 't Land van Ryen, 1962.
Van der Wee H., Lier in het economisch historisch perspectief, in 't Land van Ryen, 1956, p. 49-60.
Van Lom Christiaan, "Beschrijving der stad Lier in Brabant", Den Haag, 1740.
Verhulst A.-Duvosquel J.M. (o.l.v), Historische stedenatlas van België. Lier, Brussel, 1990.
A. Lens & J. Mortelmans, Lier in oude prentkaarten, deel II, Zaltbommel, 1979.
H. Holemans & P.J. Lemmens, "Molens der Zuiderkempen", Nieuwkerken, Ten Bos / Studiekring Ons Molenheem, 1978, p. 60-61.
Jozef Wijns, "Brieven uit mijn bakhuis. Tiende brief: Janne Den Molenmaker", p. 128.