De Molen van Oostmalle of Molen Meeuwesen (naar de laatste eigenaar-molenaar) was een  houten korenwindmolen op het huidige tracé van de Molendreef (die er vroeger omheen liep), ter hoogte van de huisnummers 4 (westzijde) en 1 (oostzijde), ten zuiden van de Turnhoutsebaan, in het gehucht Molenhoek of Moleneind, op de Vogelsanck (oude plaatsnaam).

Deze standaardmolen werd opgericht voor 1650 en was toen eigendom van de Sint-Bernaardsabdij van Hemiksem bij Antwerpen.

Michiel Lambrechts-Schillemans huurde de molen, het huis en het hof vanaf Kerstmis 1678 voor zes jaar voor 325 guldens per jaar: "Op heden den 30 november 1678 (...) sijn in pachtinghe uytgeven ende verhueren mits desen aen Michiel Lambrechts ende sijn huysvrouwe die beyde oock mits desen bekennen dese huere aen te nemen ende te ontfvangen ons cloosters wintmolen gestaen in de parochie van Oostmalle met huys en hoff (...) voor de termijn van ses naestvolgende jaeren (...) ende beginnen sal Kersmisse 1678 ... voor de somme van 325 guldens"
(handtekening Michiel Lambrechts).
De borgen zijn de vader en de schoonvader van Michiel Lambrechts: "Dese onders. beleyden ende bekennen voor alle hetgene voors(creven) is elck voor hun het besonder enen als principael ende in solidium verbindende daer voor onse persoonen ende goederen
act dese 16 decem(ber) 1678" (handtekening L. Lambrecht en Lucas Schillemans)

In de parochieregisters van Oostmalle wordt een Cornelius Lambrechts, molenaar uit Schoten en gehuwd met Anna Pauwels uit Rijkevorsel vermeld met vijf kinderen, gedoopt te Oostmalle. Voordien woonden ze in Rijkevorstel, want daar werd hun eerste zoon Lambertus op 10 mei 1669 gedoopt.

We zien hem aangeduid op de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een standaardmolen met de benaming "Moulin d'Oostmalle", in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) als "Moulin à Vent" en op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850).

In 1757 werd een nieuw kruiswerk gestoken. Het hout werd gehaald te Westmalle.

De molen werd op 14 december 1797 door de Franse Republiek verkocht als nationaal goed aan François Dominique Mosselman. Deze Mosselman verkocht het molenerf in 1802 aan Paul Van Billoen en Caroline Michiels, weduwe van Cornelius Spruyt, molenaar te Oostmalle. In 1806 verhuurden Paul Van Billoen en Petrus De Locht hun helft in de molen aan deze Caroline Michiels.

Een kadasterdocument uit 1827 omschrijft de molen als volgt: "houten standaartmolen hebbende twee paar steenen welke niet gelijktijdig werken, de constructie is niet sterk maar de gelegenheid genoegzaam voordelig. Deze molen is voor de helft verhuurd met andere grondeigendommen aan den mede-eigenaar. De pachteres is de weduwe Spruyt, molenarin te Oostmalle.

Eigenaars:
- 1650, oprichting: Sint-Bernardusabdij van Hemiksem
- 14.12.1797 (na aanslag aan nationaal goed), verkoop: Mosselman François Dominique
- 1802, verkoop: Van Billoen Paul & Michiels Caroline (weduwe van Spruyt Cornelius), molenaar te Oostmalle
- 1806, eigenaar: Van Billoen Paul en De Locht Petrus; huurder-molenaar: Michiels Caroline (weduwe van Spuyt Cornelius)
- voor 1834, eigenaar: Spruyt-Geerts Carolus, de weduwe en kinderen, molenaars te Oostmalle
- 29.06.1874, erfenis: a) Spruyt-Bogaerts Philippe Louis, brouwer te Oostmalle en b) Spruyt-Eyskens Jan-Baptist, molenaar te Oostmalle (overlijden van de weduwe Geerts van Carolus Spruyt)
- 10.03.1883, erfenis: a) Spruyt-Eyskens Jan-Baptist (voor naakte eigendom), molenaar te Oostmalle, b) Spruyt-Eyskens Jan-Baptist (voor 1/2 vruchtgebruik), molenaar te Oostmalle en c) Spruyt-Bogaerts Philippus Ludovicus, de weduwe (voor 1/2 vruchtgebruik) (overlijden van Philippe Spruyt)
- 17.01.1895, verkoop Meeuwesen-Van Nueten Antoon, landbouwer te Zoersel (notaris Janssens)

De molen werd in 1911 verkocht en verplaatst naar Brasschaat (Nieuwe Molen), waar hij in 1914 door de Belgische genie werd vernield.

Op een bewaarde sloopfoto is duidelijk te zien dat de molen verplaatst zou worden, aangezien de molenkast niet omgetrokken werd, maar met een beweegbare schalk of rechtmast werd gedemonteerd door een molenbouwer.

Zie verder: Brasschaat, Nieuwe Molen

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Archieven
Rijksarchief ANtwerpen, SInt-Bernardusabdij Hemiksem, dossier 14, pachtboek, f° 13r° ("molen tot Oostmal").

Werken
Bolckmans J., Oostmalle, het verleden, het heden, de toekomst, Oostmalle (1961).
Bolckmans J., Gids voor Oostmalle - Wechelderzande - Westmalle - Zoersel. Oostmalle, 1962.
Bolckmans J., "De molen van Zoersel", Oudheid en Kunst (Brecht), jg. 42, afl. 1-3, p. 87.
Bosch F., Oostmalle in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1978.
De Molder T., Geschiedenis van Oostmalle, Turnhout, 1948.
Jansen J. E ., Geschiedkundige gids voor het heerlijk dorp Oostmalle, Oostmalle, 1942
Holemans Herman & P.J. Lemmens P.J., Molens van de Voorkempen en van Groot-Antwerpen, Nieuwkerken, Ten Bos, 1983.
Holemans Herman, "Wind- en watermolens van de provincie Antwerpen. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 3. Gemeenten P-Z", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2011.
Leunen Marcel, "Oostmalle. Groot fotoboek", Tessenderlo, Antiqua, 1986, 319 p.