De Plaatsmolen was een houten korenwindmolen aan de zuidzijde van de Leenbosstraat (nr. 6A), op de hoek met 't Chringhene, nabij de Prinnebeek, op 300 m ten zuidwesten van de kerk van Gits. In het Ancien Regime lag de Plaatsmolen onder de heerlijkheid Kringen.

De staakmolen had geen goede windvang. Hi kon zelfs bijna niet draaien met oostenwind. Gits ligt in een dal en aan de oostzijde was er veel hinder door het kerkgebouw en de dorpskom van Gits. Een vergelijking: wanneer de Plaatsmolen met vier volle zeilen draaide, draaide de Onledemolen met vier "ten halve".

Volgens het kadaster van 1829-1830 had de Plaatsmolen op het perceel C171 een oppervlakte van 64 centiaren en lag in een weiland van 6 aren 80 centiaren.

De Plaatsmolen werd voor 1667 gebouwd. De laatste molenaar, Frans Deboodt, kon getuigen dat er in de molen van voor 1914 een inscriptie voorkwam met het jaar 1667 en dat er in de hoekstijl hakkloven waren, door bijlen veroorzaakt. Hierover bestaat de volgende overlevering: "Toen Gits nog te midden van de bossen lag en de mensen met een ezel of op hun rug een zak graan brachten, hadden zij een "hapke" mee om zich tegen de wolven de beschermen. Zij sloeg hun hapke in een balk, vandaar de benaming 'hapkensbalk'.

We zien hem aangeduid op de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen, in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844), op de topgrafische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) en op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860).

Rond 1700 was Egidius Bruneel, gehuwd met Maria Willaert, er eigenaar-molenaar.
Hij werd voor 1729 opgevolgd door zijn zoon Pieter-Jan Bruneel. Die wordt als eigenaar en "mulder" opgegeven in de "Ommeloper Ogierlande-Cringen" van 1729 (2de begin, artikel 116, f° 98): "Pieter Joannes Bruneel cumsuis ande noortwestsyde ten noortoosthende vant' voornoomde dreveken den muelenwal metten platse muelen op staende, paelende mette noortoostsyde ten halfven de voornoomde straete, groot XXXVIII roen". Volgens een randnota was Bruneel tevens de "mulder". (Een latere hand schreef er boven "Joannes de Munster") Pieter-Jan Bruneel werd schepen van Ogierlande op 13 december 1750 en overleed te Gits op 14 juni 1756 op zestigjarige leeftijd.

Voor 1794 kwam de familie Demunster op de molen:

- voor 1794: Demunster Josephus Joannes "Jozef" (°1755 - +Gits 21.03.1846), molenaar te Gits, gehuwd met Veracx Isabella Clara (°1753)

- 21.03.1846, erfenis: hun kinderen (overlijden van Josephus Joannes "Jozef" Demunster)
a) Demunster Ghislain (+Gits 08.02.1864), te Gits,
b) Demunster Petrus Josephus (°Ardooie 03.12.1793 - +Gits 31.12.1864), bakker te Gits, gehuwd op 03.05.1832 te Gits met Francisca Vergote (°Gits 28.11.1797 - + Gits 26.01.1865),
c) Demunster Coleta, molenarin te Gits
d) Demunster Theresia, zonder beroep te Gits

- 08.02.1864, erfenis (overlijden van Ghislain Demunster):
a) Demunster Petrus Josephus, bakker te Gits (zie hoger)
b) Demunster Coleta, molenarin te Gits
c) Demunster Theresia, zonder beroep te Gits

- 31.12.1864, erfenis (overlijden van Petrus Josephus Demunster)
a) Demunster Pieter-Modest (°Gits 24.05.1833), bakker te Gits
b) Demunster Coleta
c) Demunster Theresia

- 10.04.1872, verkoop aan 3 kinderen van Petrus Josephus Demunster en Francisca Vergote (notaris Titeca, Hooglede)
a) Demunster Angelus Henricus Carolus ("Hendrik"), bakker te Gits (°Gits 28.04.1841 - +Gits 28.12.1900), gehuwd met Lepla Melania
b) Demunster Clemens Augustus ("August")(°Gits 15.04.1834)
c) Demunster Victor Isidorus (°Gits 31.07.1835, zaakhandelaar te Lichtervelde, gehuwd op 23.10.1871 te Torhout met Bruynooghe Stephanie Marie (°Torhout 11.09.1849)

- 19.03.1877, deling: Demunster-Lepla Angelus Henricus Carolus ("Hendrik"), bakker te Gits (zie hoger) (notaris Kerckhofs)
Hendrik Demunster verhuisde in 1877 uit Nieuwkerke (Heuvelland) naar zijn geboortedorp Gits. Hij wordt bakker, winkelier en mulder genoemd.

- 28.12.1900, erfenis: de weduwe Melania Lepla (overlijden van Hendrik Demunster)

- 03.04.1901, verkoop: Hoste Eduard, landbouwer te Gits (notaris Titeca, Hooglede).

- 21.06.1913, erfenis: a) Hoste Alberic, landbouwer te Westrozebeke, b) Hoste Arthur, landbouwer te Westrozebeke, c) Hoste Alphonse, landbouwer te Westrozebeke en d) Hoste Basile, landbouwer te Westrozebeke (overlijden van Eduard Hoste)

In tegenstelling tot "de Munsters" waren de "Hostens" geen molenaars maar landbouwers. Hippoliet Van Praet werkte er als molenaarsknecht vanaf 16 oktober 1879. Hij was geboren te Moere op 19 februari 1848 en huwde te Hooglede op 2 mei 1883 met Marie-Louise Ampe, geboren te Hooglede op 7 september 1843. Toen zij op 7 augustus 1911 te Gits overleed, week hij op 18 augustus uit naar Ingelmunster, waar hij al op 25 augustus 1911 overleed.

- 18.12.1913, verkoop: Deboodt-Meersseman Frans, molenaar te Gits (notaris Camerlinck)

Frans Deboodt (°Aartrijke 10 maart 1871 - +Gits 21 december 1956) was gehuwd met Lucia Meersseman (°Kortemark 1 maart 1869 - +Roeselare 29 juni 1951). Het gezin kwam op 27 februari 1911 uit Kortemark op het molenerf.

Frans Deboodt bouwde in 1911-1912 een teerlingkot omheen de molenvoet en kocht de molen op 18 december 1913, dus net voor de uitbraak van de eerste wereldoorlog.

Tijdens die oorlog passeerden langs de molen vele Duitse soldaten naar en van het front (zie bijgaande foto).

De terugtrekkende Duitsers dynamiteerden de molen in oktober 1918.

Frans Deboodt liet in 1919 de Aelters molen uit Koekelare (hoek Moere- en Noordomstraat), overbrengen en op dezelfde plek heropbouwen. Deze staakmolen dateerde uit 1781. Frans overkwam in de jaren 1920 een ongeval dat erge gevolgen had kunnen hebben: bij het vangen of remmen van de molen brak immers de vanghaak.
In 1934 volgde de sloop: de molen had problemen met de windvang en bleek economisch niet meer rendabel te zijn.

Van de molen bestaan verschillende foto's, zowel prentkaarten, amateurfoto's als Duitse oorlogsfoto's. Een schilderij door Karel Van Lerberghe bevond zich in de jaren 1970 in de Verenigde Staten van Amerika.

Zie ook onder: Koekelare, Aelters molen

Lieven DENEWET & A.T. VAN BIERVLIET

Bronnen
Rijksarchief Brugge, Gemeentearchief Gits. Ommeloper Ogierlande-Cringen, 1729 (2de begin, artikel 116, f° 98).Uitgegeven bronnen
Ferrariskaart (ca. 1775)
Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860)

Werken
A.T. Van Biervliet, De windmolens van Gits, in: Rollariensia, VII, 1975, p. 217-233 (220-222).
A.T. Van Biervliet, De Windmolens van Gits, in: "De Gids voor Gits", Gits, Gemeenteuitgave, 1971, p. 27-30.
A.T. Van Biervliet, Gits in oude prentkaarten, waarin afbeeldingen van Finance, Grijspeersmolen, Onledemolen en Stenenmolen, Zaltbommel, 1972
Lieven Denewet, Windmolens in Hooglede-Gits, vroeger en nu, Hooglede, 1979.
Lieven Denewet, Ongevallen met West-Vlaamse molens, Mededelingenblad Werkgroep West-Vlaamse molens, 1997, 1
J. Leenbosch, Plaatsmolen in Gits te koop, Mandeldal, XVII, 1992, nr. 3.
Herman Holemans, Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 2. Gemeenten D-G, Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1994.
A.-T. Van Biervliet, Gits door de eeuwen heen, Gits - Handzame, 1986, p. 47-51.
Dirk Verhelst, Vleugels boven Hooglede-Gits 1914-1918, Koekelare, 2008.

Mededelingen
Frans Deboodt (de laatste molenaar) aan A.T. van Biervliet (o.m. over de inscriptie 1667))
Christian Devyt aan A.T. van Biervliet, 01.01.1947 (over de vergelijking in windvang tussen de Plaatsmolen en de Onledemolen)
Gabriël Vandenberghe, Kortemark, molenaar.
Marc Lievens, vrijwillig molenaar
Mailbericht John Verpaalen, 30.06.2012.
Getuigenis molenaar Gabriël Vandenberghe, Kortemark, 1997 (over de breuk van de vanghaak tijdens het vangen, jaren 1920).