De Kuitenbergmolen was een staakmolen in Belzele, aan de oostzijde van de Kuitenbergstraat 118, op de hoek met Haantjen, aan de oostzijde van de Lieve, tegen de grens met Lovendegem, op 4,2 km ten westen van de kerk van Evergem.

Hij werd opgericht door de heer van Vinderhoute in 1591. Door het uitgaven van aarde voor de wal waarop de molen zou komen, ontstond de "Molengracht" ("bij der muelengracht up de lieve", 1445, Rijkarchief Gent - Schepenboeken, R46, 85v, 1584, Rijksarchief Gent - Vi 55, 5v, 243).

We zien hem aangeduid op de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen, in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844), de topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) en de kadastrale kaart van P.C. Popp.

Aan de zuidzijde van de molen stond een houten vierhoekige rosmolen, type buitenrosmolen, om graan te malen bij windstilte.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Carnin, kanunnik te Tournai
- voor 1834, eigenaar: de Lichtervelde François Joseph en consoorten, te Gent
- 12.09.1836, verkoop: Kerckaert Jan-Baptist, molenaar te Evergem (notaris Driessens)
- 12.03.1864, verkoop: De Vlieger-Van Hoorebeke Charles Louis, molenaar te Evergem (notris Vandenbossche)
- 1895, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Charles Louis De Vlieger).

De laatste huurders-molenaars waren leden van de familie Saverwijns.

De molen vormde een decorelement in de film "Le Moulin Maudit" van Alfred Machin uit 1909 (exemplaar in het Filmarchief van Brussel, als oudste speelfilm in het archief). 

De molen werd verwoest in maart 1948 bij een zware storm. Daarna werd nog gemalen met een mechanische maalderij. Op de plaats van de molen staat nu een gebouw met een schilderij van de vroegere Kuitenbergmolen.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMNAS

Hanne Van der Bauwhede, “Bijdrage tot de toponymie van Evergem tot 1650”, Universiteit Gent, Vakgroep Nederlandse taalkunde. Masterproef, voorgelegd aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte voor het behalen van de graad Master in de Taal- en Letterkunde Nederlands - Latijn (Promotor: Prof. Dr. Jacques Van Keymeulen - Co-promotor: Prof. Dr. Magda Devos), Academiejaar 2010 - 2011.

De Molengracht lag bij de Lieve, in de wijk Kuitenberg.
De gracht is ontstaan door het uitgraven van aarde voor de wal waarop de Kuitenbergmolen zou komen. Deze molen was klaar in 1591. In 1948 werd de molen verwoest door een storm. (Achiel De Vos - werkgroep 1994: 272). Op de plaats van de molen zien we nu een gebouw met een schilderij erop aangebracht van de vroegere Kuitenbergmolen.
- bij der muelengracht up de lieve, 1445, RAG-SB/R 46, 85v; --?, 1584, RAG-Vi 55, 5v; 243.

Getuigenis van Denise Saverwyns.
De molen was eigendom van mijn grootmoeder, de moeder van mijn vader George Saverwyns. Mijn grootmoeder Clementina De Vlieger werd geboren op 5 maart 1866 in Evergem. Ze overleed op 8 december 1941. Mijn vader was ook mulder. Hij werkte voor zijn broer Alfred op de molen. De zoon van Alfred, Antoine bleef bij de molen wonen in Wippelgem en overleed op 7 maart 2011. Op deze kaart staat mijn vader samen met de postbode. Ik vond zelf meer info over de molen in het Filmarchief van Brussel. De film Le Moulin Maudit van Alfred Machin dateert uit 1909 en is de oudste speelfilm in het archief. 

Archieven
Rijkarchief Gent, Schepenboeken, R46, 85v: "bij der muelengracht up de lieve" (1445)
Rijksarchief Gent, Vi, 55, 5v; 243 (1584).

Werken
Hanne Van der Bauwhede, “Bijdrage tot de toponymie van Evergem tot 1650”, Universiteit Gent, Vakgroep Nederlandse taalkunde. Masterproef, voorgelegd aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte voor het behalen van de graad Master in de Taal- en Letterkunde Nederlands - Latijn (Promotor: Prof. Dr. Jacques Van Keymeulen - Co-promotor: Prof. Dr. Magda Devos), Academiejaar 2010 - 2011.
A. De Vos, Graanwindmolens te Evergem, in: Appeltjes van het Meetjesland, XI, 1960, p.175-246.
Achiel De Vos - Werkgroep, "Geschiedenis van Evergem", Aalter, 1994.
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Tweede aflevering. De arrondissementen Eeklo en Gent, in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962);
Herman Holemans, Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 2. Gemeenten D-E, Rotem, Studiekring Ons Molenheem, 199.
A. De Vos, Tweehonderd jaar strijd om een eigen parochie te Doornzele (Evergem), Appeltjes van het Meetjesland. Jaarboek Nr. 11, 1960, p. 216-221.
Hanne van der Bauwhede, Bijdrage tot de toponymie van Evergem tot 1650, Universiteit Gent, 2011.
Vanacker D. & Hendryckx M., "Langs Het Kanaal", Gent, 1982.
Wolfaert G., "Oude Prentbriefkaarten van Evergem", Evergem, 1982.
"De gebouwen van uw streek. 1880-1980. Beelden van een eeuw. Meetjesland-Leiestreek", Bijlage aan Het Nieuwsblad, 25.11.2010.