Molenzorg

Eernegem (Ichtegem), West-Vlaanderen


Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Westmolen
Stampkotmolen
Swartenwalmolen

Ligging
Oostendesteenweg
8480 Eernegem (Ichtegem)

einde doodlopend weggetje langs garage Devisch
2,1 km W v.d. kerk
kadasterperceel B965


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen, later ook oliemolen
Gebouwd
1635 / 1703
Verdwenen
1703, storm / 1889, verplaatst
Beschrijving / geschiedenis

De Westmolen (bij zijn oprichting: Swartenwalmolen) was een houten korenwindmolen (later ook oliemolen) die aan het einde van een doodlopend weggetje vanuit de Oostendesteenweg (langs garage Devisch) stond, op 2,1 kilometer ten westen van de kerk van Eernegem.

Hij werd in 1635 door Lyoen Lammens gebouwd en kreeg toen de naam Swartenwalmolen, omdat het terrein waaop hij stond de Swartenwal genoemd werd.

Eind 17de eeuw kwam hij in handen van de Eernegemse molenaarsfamilie Termote. Met tussenpozen waren er drie generaties van die familie molenaar.

Een stormwind legde de molen op 8 december 1703 in puin, maar hij werd hergebouwd.

Zevekotenaar Franciscus Dejonghe kocht de staakmolen in 1780 voor 1164 pond van Pieter Termote. De molen werd ondertussen ook al voor olieproductie gebruikt werd en ernaast was  een rosmolen gebouwd, zodat ook in windstille periodes  gewerkt kon worden. Armand Vandenbroucke, die getrouwd was met een kleindochter van deze Dejonghe, was de laatste molenaar op de Stampkotmolen. Hij verkocht de molen in 1886 aan de Brugse notaris Hyppolite Van Sieleghem.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Dejonghe-Logghe Joannes Fanciscus, molenaar te Eernegem
- 03.03.1875, erfenis: de weduwe en dochter Jeanne (overlijden van Joannes Franciscus Dejonghe)
- 25.01.1883, erfenis: Vandenbroucke Amandus, molenaar te Eernegem (overlijden van Jeanne Dejonghe)
- 27.03.1886, verkoop: Van Sieleghem Hyppolite, notaris te Brugge (notaris Van der Hofstadt)

In 1889 liet notaris Van Sieleghem de houten constructie verhuizen naar de weg van de Moerdijk naar Moere, waar de molen een tweede leven begon.

Zie ook: Moere, Moerdijkmolen

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bijlagen

Koenraad Vandenbussche, Vierde nummer van tijdschrift Ernigahem is verschenen. Verhaal van de Stampkotmolen, De Weekbode, ed. Torhout, 09.03.2012, p. 45.
Eernegem. In het geschiedkundig tijdschrift Ernigahem wordt het verhaal van een sinds lang verdwenen molen verteld: de Stampkotmolen of Swartewalmolen. Dit artikel sluit de jaargang 2011 van Ernigahem af, maar ook oude nummers zijn nog te verkrijgen.
De molen bevond zich aan de rechterkant op het einde van het huidige doodlopende weggetje langs de garage Devisch (Oostendesteenweg). Dat weggetje is nog samen met het stukje dreef ter hoogte van de Vanderheydenkapel langs de Ganzestraat, het laatste restant van de oude Gistelweg die van de Engel naar Gistel liep en die door de aanleg van de  weg Oostende-Torhout rond 1760 overbodig werd.
Tweede leven
De molen werd in 1635 door Lyoen Lammens gebouwd en kreeg toen de naam Swartenwalmolen, omdat het terrein waaop hij stond de Swartenwal genoemd werd.
Op het einde van de 17de eeuw kwam hij i n handen van de Eernegemse moelnaarsfamilie Termote. Met tussenpozen waren er drie generaties van die familie molenaar.
Op 8 december 1703 legde een stormwind de molen in puin, maar hij kon worden heropgebouwd.
In 1780 kocht de Zevekotenaar Franciscus Dejonghe voor 1164 pond van Pieter Termote de molen, die ondertussen ook al voor olieproductie gebruikt werd en waarbij ook een rosmolen gebouwd was, zodat ook in windstille periodes gewerkt kon worden. Armand Vandenbroucke, die getrouwd was met een kleindochter van deze Dejonghe, was de laatste moelnaar op de Stampkotmolen. Hij verkocht de bedrijfsuitrusting aan notaris H yppolite Van Sieleghem, die in 1889 de houten constructie verhuisde naar de weg van de Moerdijk naar Moere, waar de molen een tweede leven begon.
Nieuwe jaargang
Dit artikel sluit de jaargang 2011 van Ernigahem af. Het eerste nummer van de nieuwe jaargang is in volle voorbereiding. Je kan abonneren door 7 eruo over te schrijven op rekeningnummer 000-0168890-13 van Richard Vandenbussche met vermelding "Ernigahem 2012". Ook de nummers van jaargang 2011 zijn nog te verkrijgen. (Koenraad Vandenbussche)
Een foto van de Stampkotmolen bestaat niet. Dit figuratieve kaartje uit 1787 maakt duidelijk dat het om een staakmolen ging. (foto KV)

Literatuur

Koenraad Vandenbussche, Het verhaal van de Westmolen (1635-1889), Ernigahem, 2011, nr. 4, p. 87-108.
Herman Holemans, "Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 2. Gemeenten D-G", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1994.
R. Vandenbussche, "Eernegem in oude prentkaarten", Zaltbommel, 1972;
Stefanie Gilté & Pol Vanneste m.m.v. S. Baert, B. Boone & M. Vranckx, Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Ichtegem met deelgemeenten Bekegem en Eernegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL48, 2010.
Urbain Naert, "Eernegemse molenlandschap", in: Ernigahem.
K. De Flou, Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1936, Deel XVII, kolom 397.
A. Verbeke, Eernegem anno 1699. De Noordoostelijke hoek van het dorpscentrum, in Ernigahem. Handelingen van de Kring voor Geschied-, Heem- en Familiekunde, 1983, jg. 2, nr. 3, p. 61-64.
Antoon Naert (red.), Kroniek. Bekegem. Eernegem. Ichtegem. Wijnendale,Torhout, Bazuin-Coemandruk, 2001.
André Symaeys, Eernegem, merkwaardige gemeente, 2 dln, Eernegem, Ick Dien, 1976-1980.
André Symaeys, Van molens en molenaars, in: Ernigahem, dl. 15 (1996), nr. 3, p. 60-72.

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: woensdag 22 april 2015

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens