Molenzorg

Emelgem (Izegem), West-Vlaanderen


Algemeen
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Pieters molen
Pietersmolen

Ligging
Reperstraat 72
8700 Emelgem (Izegem)

oostzijde
ten N v.d. hoek met Baronstraat
1,1 km NW v.d. kerk
kadasterperceel A552


toon op kaart
Type
Staakmolen
Functie
Oliemolen, later korenmolen
Gebouwd
voor 1714
Verdwenen
1920, verhuisd naar Sint-Eloois-Winkel
Beschrijving / geschiedenis

De Pietersmolen was een houten oliewindmolen, die later ook ingericht werd als korenmolen, aan de oostzijde van de Reperstraat (nr. 72°, ten noorden van de hoek met de Baronstraat.

De molen werd voor 1714 gebouwd. Hij staat aangeduid, telkens zonder benaming, op de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen, in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1843), de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) en de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1850).

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Bekaert-Baert Constantius, molenaar te Emelgem
- voor 1847, erfenis: de kinderen (registratie op 10.03.1838)
- 09.12.1870, verkoop: Pieters-Bekaert Leo, landbouwer te Emelgem (notaris Bossuyt)
- 19.09.1894, verkoop: a) De Fauw-Vanlandeghem Theofiel, de weduwe, fabrikante te Izeem en b) De Fauw-Pieters Leo, fabrikant te Izegem (notaris Baert)
- 05.06.1903, verkoop: De Fauw-Pieters Leo, fabrikant te Izegem (notaris Lecorbesier)
- 02.04.1908, verkoop: Baert-Deloof Antoon, handelaar te Emelgem (notaris Vandemoortele)
- 12.11.1909, verkoop: Debosschere-Verhamme Jules, fabrikant te Izegem (notaris Vandemoortele)
- later, efenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Jules Debosschere)
- 22.11.1920, deling: de weduwe (notaris Lecorbesier - een vernielde molen)

De laaste molenaars waren de gebroeders Jozef en Gerard Buyse, die het zogenaamde "Buyse's hoveke" in de Merelstraat (gesloopt rond 2000) bewoonden. De eigenares, weduwe Julius Debosschere-Verhamme, verkocht de houten staakmolen na de eerste wereldoorlog aan Henricus Declerck. Henri Declercq liet de molen in 1920 naar Sint-Eloois-Winkel overbrengen en aan de Tuileboomstraat opbouwen. Aldaar waaide hij in juni 1971 om.

Zie verder onder: Sint-Eloois-Winkel, Lindemolen

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bijlagen

Frank Develtere, "De molenaarsfamiie Debosschere-Verhamme uit Emelgem", in: Nieuwsbrief heemkring Ten Mandere Izegem, nr. 2 (digitaal)
Na het publiceren van onze eerste nieuwsbrief kregen we een reactie van onze collega heemkundige Frank Develtere uit Meulebeke.
In 2009 werd de begraafplaats in Meulebeke, naar aanleiding van Open Monumentendag, opengesteld. Men trof er de grafplaat aan van Felix Loncke, oudstrijder van 14-18. Op het eerste gezicht niets vreemd aan, maar aan de achterzijde van deze arduinen grafplaat bevindt er zich een andere grafplaat.
Men kan nog volgende tekst/inscripties aflezen:
- links : Ter zaliger/gedac(t)e(nis) va(n)/Heer/Jules/DEBOSSCHERE/Geb(or)en te (Em)elghem/(?) febr (1)85(?)/Overleden (?);
- rechts : En van/zyne/echtgenoote/vrouw/Maria/VERHAMME/Geboren te Iseghem/den (?) oogst 1855 (?)/Overl(?)/Den 22 sept (?).
Over wie gaat het hier?
Eerst enkele stamboomgegevens:
Julius Debosschere werd in Emelgem geboren op 10 februari 1854 als zoon van Augustus en van Ludovica Bouderez. Hij stierf in Emelgem op 10 december 1919.
Hij huwde in Izegem op 22 augustus 1874 met Marie Verhamme. Zij werd in Izegem geboren op 18 augustus 1855 en stierf in Emelgem op 22 september 1928. Zij was de dochter van Petrus Franciscus en van Virginie Deryckere.
Dit waren haar kinderen:
Sylvie Maria Verhamme
°Izegem, 6 april 1873
Het kind werd aangegeven door Romanie Nollet, vroedvrouw.
Haar moeder Marie Verhamme (toen 17 jaar) is de ongehuwde dochter van wijlen Petrus Franciscus († Kortrijk, 5 juni 1872) en van Virginie Deryckere, werkvrouw.
Het kind werd wettelijk erkend bij het huwelijk van Julius Debosschere en Marie Verhamme te Izegem op 29 augustus 1874.
Maria Debosschere
°Emelgem, 6 april 1875 (x Livinus Crombez)
Elodie Debosschere
°Emelgem, 30 juni 1877 (x Alphonse Devogelaere)
Albert Debosschere
°Emelgem, 24 mei 1879
Julie Marie Debosschere
°Emelgem, 22 februari 1881
Leontine Clotilde Debosschere
°Emelgem, 19 november 1882
Bertha Josma Debosschere
°Emelgem, 08 augustus 1885
Margareta Debosschere
°Emelgem, 29 augustus 1887
Charles Louis Debosschere
°Emelgem, 18 november 1891
Huwde in Meulebeke met Leontine Sintobin uit
Meulebeke
Camille Aloys Debosschere
°Emelgem, 03 januari 1893
Julianus Michael
°Emelgem, 15 september 1899
Vader August Debosschere was naast molenaar ook herbergier. Hij hield café ‘De Oude Vijfwegen’ open, Vijfwegenstraat 82 Emelgem. Deze café huurde hij van Bruno De Clercq, bierbrouwer en koophandelaar in Emelgem. De huurprijs was 175 fr. per jaar. De akte dateert van 11 oktober 1865.
De molen
Het was een houten zaagmolen, geen al te groot exemplaar. Vandaar wellicht het beroep van Julius bij zijn huwelijk: houtwerker. Hij werkte wellicht thuis mee en zal bij het overlijden van zijn vader (Izegem, 28 oktober1877) ook molenaar geworden zijn. De molen verdween door brand op 28 juli 1900.
Nadat de zaagmolen verdwenen was, kocht Jules een grote koornwindmolen voor zijn zoon Charles.
De Lindemolen werd vermoedelijk in 1720 of 1726 in Emelgem gebouwd. Hij stond op het kruispunt van de Baronstraat en Reperstraat en werd (te Emelgem) het laatst begaan door de gebroeders Jozef en Gerard Buyse, die het zogenaamde "Buyse's hoveke" bewoonden (afgebroken rond 2000). De eigenares, weduwe Jules Debosschere-Verhamme, verkocht de houten staakmolen na de Eerste Wereldoorlog aan Henricus Declercq.
Henri Declercq liet de molen in 1920 naar Sint-Eloois-Winkel overbrengen en aan de Tuileboomstraat opbouwen. De Lindemolen werd zwaar beschadigd tijdens beschietingen in 1940, maar kon na de nodige herstellingen opnieuw malen tot hij in 1958 werd stilgelegd. In 1961 kocht de gemeente de molen aan en restaureerde hem in 1966-1967. De Lindemolen waaide in 1971 tijdens een storm omver en werd daarbij zwaar beschadigd. Enkele onderdelen (de standaard, de steenbalk, de twee bovenwielen en de molenstenen) bleven bewaard en zijn herbruikbaar. Deze korenmolen zou in de toekomst aan de Muizelstraat heropgebouwd worden, nabij de autoweg Kortrijk-Brugge. De uitvoering laat evenwel op zich wachten, maar de fundamenten zijn al gegoten.
Hoe de grafsteen in Meulebeke terechtgekomen is, werd daarmee niet beantwoord. In 1937 wordt deze steen gerecupeerd voor het graf van oud-strijder Loncke. Dit is negen jaar na het overlijden van Marie Verhamme. Een te korte tijd om het graf al weg te nemen.
Beging de arduinkapper een vergissing (in belettering bv.) en werd de zerk geweigerd door de familie?
Werkte Charles Louis Debosschere misschien in Meulebeke als steenkapper en gebruikte hij een ‘foutieve’ zerk opnieuw?
Wie meer weet, mag zich altijd wenden tot de werkgroep digitaal@ tenmandere.be

Literatuur

Raf Herman, "Oude verdwenen Emelgemse molens: zaagmolen Debosschere. Pieters’ molen", Ten Mandere, XVI, 1966, 6/3, 1966, p. 30-35.
"De Pieters’ molen herrijst… nog eens", Gits, Familia Denys, Stationsstraat 34, 1972, 3 p.
P. De Clercq, De oude windmolens te Izegem, in: De Mandelbode, 21 en 28 februari 1953; 7, 21 en 28 maart 1953 en 4, 11 en 18 april 1953;
P. De Clercq, De oude molens van Izegem, in: Ten Mandere, I, 1960, nr. 1, p. 22-36 en nr. 2, p. 9-21;
A. Vandromme, Izegem, vroeger en nu, Izegem, 1971;
M. Naessens, Izegem een terugblik, Emelgem, 1998.
A. Vandromme, Izegem vroeger, beeld van een stad, Izegem, 1998.
A. Vandromme, Izegem, vroeger en nu, Izegem, 1971;
H. Holemans, Windmolens te Izegem, in: Ons Molenheem, Kinrooi, 1991, nr.. 4, p. 3-11, ill.
Herman Holemans, Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 2. Gemeenten D-G, Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1994.
C. Devyt, Westvlaamse windmolens. Inventaris volgens de toestand op 1 januari 1965, Brugge, 1966. Luc Devliegher, De molens in West-Vlaanderen, Tielt/Weesp, 1984, p. 292-295 (Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, 9);
Luc Devliegher, De Lindemolen te Sint-Eloois-Winkel, in: Biekorf, LXXII, 1971, p. 365-369;
R. Carton, Geschiedenis van de 'Lindemolen', in: Praktische Gids Sint-Eloois-Winkel, IV, 1968, afl. 2, overgenomen in: Molenecho's, VI, 1978, 4, p. 25-28;
De Pieters' molen herrijst... nog eens" in: Familia Denys, afl. 18-19, 1972, p. 8-10;
R. Herman, Oude verdwenen Emelgemse molens. Zaagmolen Debosschere. Pieters' molen, in: Ten Mandere, VI, 1966, 3, p. 30-35;
R. Carton, Sint-Eloois-Winkel in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1975;
Lieven Denewet & Luc Goeminne, "Molenmakers in Vlaanderen. Het werkboek van Coussée uit Meulebeke (1881-1911)", Molenecho's. Vlaams tijdschrift voor molinologie, XXII, 1994, nr. 3-4 (speciaal themanummer 7), p. 108-331. Voor Izegem p. 230-232 en de Kotjesmolen op de voorkaft, voor Emelgem p. 212-217.
Frank Develtere, "De molenaarsfamiie Debosschere-Verhamme uit Emelgem", in: Nieuwsbrief heemkring Ten Mandere Izegem, nr. 2 (digitaal)
Mededeling Paul Callens, 15.11.2011

Persberichten
De Lindemolen te Sint-Eloois-Winkel wordt gerestaureerd, in: Het Laatste Nieuws, 2 november 1966;
T.I., Wederopbouw van Lindemolen te Sint-Eloois-Winkel kost 5 miljoen, in: Het Volk,27 juni 1978

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: donderdag 21 januari 2021

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens