De Princessenmolen of de Korenmolen van Vandemoortele (ter onderscheid met de iets verder gelegen Oliemolen van deze familie) was een houten graanwindmolen. Hij stond achter het woonhuis (nr. 38) aan de oostzijde van Dam, op het kadasterperceel A113, op 900 meter ten westen van de kerk van Emelgem.

Jan Verrewaere bekwam op 18 juni 1785 het octrooi voor de oprichting van een graan- en oliewindmolen in Emelgem, tegen 4 1/2 mud cijns per jaar.

Samen met de Izegemse molenaars de weduwe van Jan Derycnk (molen Derynck) en molenaar Gabriël Clement Sabbe (Steendammolen) vroeg hij op 5 maart 1792 aan de Financiële Raad in Brussel een vermindering aan van hun jaarlijkse cijnzen voor hun molens. Deze cijnzen (die respectievelijk 4,5 mud tarwe, 4 mud tarwe en 4,4 mud tarwe bedroegen) waren voor het dubbel gebruik als koren- en oliemolen, maar door omstandigheden konden de drie molenaars hun molens enkel als graanmolen ingericht.

We vinden de staakmolen aangeduid op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) en de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855).

Eigenaars:
- 1785, oprichting: Verrewaere Jan
- voor 1834, eigenaar: Vandemoortele-De Smet Louis, de weduwe en de kinderen (kinderen: a) Vandemoortele Louis, molenaar te Emelgem, b) Vandemoorele Henriette, zonder beroep te Emelgem, c) Vandemoortele Augustin, molenaar en olieslager te Emelgem, d) Parmentier Edouard, minderjarige te Moorsele en e) Parmentier Auguste, minderjarige te Moorsele)
- 07.08.1846, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Vandemoortele Adelaïde)

Dominicus Augustinus (Louis) Vandemoortele, één van de kinderen van Louis Vandemoortele-De Smet, werd geboren te Emelgem op 14 december 1815 en overleed er op 30 mei 1877. Hij huwde te Klerken in 1862 met Idonia Rosalia Vandenbussche (°Klerken 1836 -+Emelgem 17.03.1901).

Idonia Rosalia Vandenbussche was een dochter van Pieter Joannes Vandenbussche (°Dikkebus 1797) en Maria Catharina Doom (°Hooglede 1795 -+na 1867). Deze Pieter Joannes Vandenbussche werd olieslager op de huidige Vredesmolen en werd later burgemeester van Klerken. Een andere dochter, Lucia, trad in het klooster van Ruiselede en zoon Louis trad in de voetsporen van zijn vader. Niet enkel werd hij ook olieslager op de huidige Vredesmolen, bovendien werd hij eveneens burgemeester van Klerken. Hij overleed ongehuwd in 1899.

Een dochter van de genoemde Domincus Augustinus Vandemoortele en Idonia Rosalia Vandenbussche was Leontine Maria Theresia Vandemoortele (°Emelgem 1866 - +Brussel 1951). Zij huwde te Emelgem in 1891 met ingenieur Achille Remi Delaere (°Bavikhove 1865 - +Gent 1922). Van 1902 tot aan zijn overlijden in 1922 was Achille Delaere eigenaar van de huidige Vredesmolen in Klerken.

De familie Vandemoortere bezat eveneens de nabijgelegen oliewindmolen (op het kadasterperceel A120). Deze oliewindmolen was de voorloper van de nog bestaande olieslagerij Vandemoortele, opgericht in 1899 aan het kanaal Roeselare-Leie door Constant Vandemoortele, gehuwd met Maria Silva Declercq. Het is thans uitgegroeid tot de belangrijkste producent van tafeloliën in België. Zie: Emelgem, Oliemolen Vandemoortele

De staakmolen werd in 1876 gesloopt.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

De familie Vandemoortele en de molens van Gullegem, Emelgem en Klerken (Guido SMEYERS)

Carolus Ludovicus Casimerus Vandemoortele, butienpoorter van Menen en molenaar te Gullegem (latere molen Van Hecke)

   geboren te Gullegem op 28 augustus 1720
   overleden te Gullegem op 2 mei 1801
gehuwd met Maria Dorothea Van Acker
   geboren te Gullegem op 8 november 1720
   overleden te Gullegem op 15 maart 1786

Acht kinderen, waaronder:
Joannes Baptista Vandemoortele
   geboren te Gullegem op 10 november 1749
   overleden te Pittem op 18 oktober 1788
gehuwd te Pittem op 9 september 1772 met Marie Jacoba Soenen
   geboren te Pittem rond 1748
   overleden te Pittem op 12 april 1835

Kinderen van Joannes Baptista Vandemoortele en Marie Jacoba Soenen:

1. Ludovicus Vandemoortele, olieslager op de oliemolen Vandemoortele te Emelgem
    geboren te Pittem op 17 januari 1778
    overleden te Emelgem op 28 oktober 1821
gehuwd met Regina Desmet
    geboren te Emelgem rond 1780
    overleden te Emelgem op 14 april 1862

2. Barbara Vandemoortele
    geboren te Pittem rond 1784
    overleden te Pittem op 18 januari 1825.
gehuwd te Pittem op 28 augustus 1816 met Frans Dereuck
    geboren te Pittem rond 1782

3. Clement Vandemoortele
    geboren te Pittem op 3 maart 1787
gehuwd te Hooglede op 6 okober 1813 met Isabella Clara De Ceuninck
    geboren te Hooglede op 16 november 1784

Kinderen van Ludovicus Vandemoortele en Regina Desmet:

A. Louis Vandemoortele, burgemeester van Emelgem, olieslager op de Oliemolen Vandmoortele te Emelgem
    geboren te Emelgem op 3 oktober 1806
    overleden te Emelgem op 25 december 1877
gehuwd te Kooigem op 13 november 1866 met Clothilde Glorieux
    geboren te Kooigem op 2 april 1834
    overleden te Emelgem op 14 augustus 1914

B. Henrica Vandemoortele
    geboren te Emelgem rond 1812
    overleden te Emelgem op 28 januari 1858

C. Melania Vandemoortele
   geboren te Emelgem op 3 april 1814
   overleden te Emelgem op 3 maart 1815

D. Dominicus Augustinus Vandemoortele, koopman en olieslager te Emelgem
    geboren te Emelgem op 14 december 1815
    overleden te Emelgem op 30 mei 1877
gehuwd te Klerken op 29 juli 1862 met Rosalia Victoria Vandenbussche, dochter van Pieter Joannes Vandenbussche-Doom (°Dikkebus 1797) die olieslager werd op de Vredesmolen en later burgemeester werd van Klerken.
Rosalia Victoria Vandenbussche was
  geboren te Klerken op 19 juli 1836
  overleden te Emelgem op 17 maart 1901

E. Franciscus Vandemoortele
    geboren rond 1820
    overleden te Emelgem op 26 mei 1836

Kinderen van Dominicus Augustinus Vandemoortele en Rosalia Victoria Vandenbussche:
a. Emile Marie Octavie Van de Moortele
    geboren te Emelgem op 6 mei 1863
    overleden te Ronse op 20 februari 1943
gehuwd met Cecile Ameye

b. Marie Natalia Augustina Vandemoortele
    geboren te Emelgem op 27 augustus 1864
    overleden in 1942

c. Joseph Charles Marie Vandemoortele
    geboren te Emelgem op 18 september 1865
gehuwd met Maria Irma Joseph De Corgny
    dochter: Rosa Van de Morotele

d. Leontina Maria Theresia Vandemoortele
    geboren te Emelgem op 11 oktober 1866
    overleden te Brussel op 8 september 1951
gehuwd te Emelgem op 21 mei 1891 met Achilles Remigius Delaere, eigenaar in 1902-1922 van de huidige Vredesmolen in Klerken
    geboren te Arseui op 1 januari 1865
    overleden te Gent op 26 augustus 1922

e. Marie Clothilde Van de Moortele
    geboren te Emelgem op 3 februari 1868
    overleden te Emelgem op 10 maart 1868

f. Hubert Jean Marie Clothilde Auguste Van de Moortele
    geboren te Emelgem op 29 augustus 1869
    overleden op 29 november 1949
gehuwd op 17 augustus 1898 te Izegem met Jeanne Victorine Ameye
   geboren te Izegem op 3 november 1876
   overleden te Antwerpen op 5 november 1948.

g. Lucie Marie Clementine Van de Moortele
    geboren te Emelgem op 6 september 1870
    overleden te Emelgem op 9 november 10

h. Prosper Vandemoortele
   geboren op 23 maart 1871
   overleden op 8 februari 1916. 

Kinderen van Achilles Remigius Delaere en Leontina Maria Theresia Vandemoortele:

* Paul Delaere
   geboren te Emelgem op 18 sepember 1892
   overleden te Gent op 3 september 1893
* André Delaere
   geboren te Gent op 24 oktober 1893
   overleden te Etterbeek op 9 december 1974
* Henri Delaere
   geboren rond 1894
* Anna Rosa Marie Josepha Delaere
   geboren te Gent op 24 mei 1895
   overleden te Brussel op 5 september 1974
* Jacques Delaere
   geboren te Gent op 29 mei 1898
   overleden als jezuïet-missionaris in Kikwit (Kongo)   

Kinderen van Hubert Jean Marie Van de Moortele en Jeanne Victorine Ameye:

* Hubert Louis Léontine Emile Marie Van de Moortele
   geboren te Izegem op 10 juni 1899
   overleden te Ronse op 13 juli 1966
gehuwd met Marie Antoinette Lesenne

* Thérèse Marie Camilel N ahalie Rosalie Van de Moortele
   °Izegem 21 maart 1901
   overleden te Antwerpenop 14 septmeber 1999

* Pierre Van de Moortele
   geboren te Izegem op 28 september 1901
   overleden te Gent op 16 jauari 1966
gehuwd met Ninie Simoens
   geboren in 1911
   overleden in 1995

* Jean Baptiste Van de Moortele, ingenieur
   geboren te Izegem op 15 mei 1905
   overleden op 10 november 1991

Archieven
- Algemeen Rijksarchief Brussel, Financiële Raad. Octrooi voor Jan Verrewaere, inwoner van Emelgem, voor de oprichting van een graan- en oliewindmolen in Emelgem, aan 4 1/2 mud tarwe per jaar, 18.06.1785.
- Algemeen Rijksarchief Brussel, Financiële Raad, nr. 1933. De molenaars Gabriël Clement Sabbe van de Steendammolen in Izegem, Jan De Rynck van de molen Derynck in Izegem en molenaar Jan Verrewaere van Emelgem vragen aan de Financiële Raad in Brussel een vermindering aan van de jaarlijkse cijnzen voor hun molens, 05.03.1792.

Werken
"Prinsessemolen in Emelgem - mengelmaren", in: Biekorf, V, 1894, 23, p. 366; VI, 1895, 1, p. 14.
Raf Herman, "Oude Emelgemse molens: Verhulstjens molen. Princessemolen", Ten Mandere, XVII, 1967, 7/1, p. 13-17.
P. De Clercq, De oude windmolens te Izegem, in: De Mandelbode, 21 en 28 februari 1953; 7, 21 en 28 maart 1953 en 4, 11 en 18 april 1953.
P. De Clercq, De oude molens van Izegem, in: Ten Mandere, I, 1960, nr. 1, p. 22-36 en nr. 2, p. 9-21.
A. Vandromme, Izegem, vroeger en nu, Izegem, 1971.
M. Naessens, Izegem een terugblik, Emelgem, 1998.
A. Vandromme, Izegem vroeger, beeld van een stad, Izegem, 1998.
A. Vandromme, Izegem, vroeger en nu, Izegem, 1971.
H. Holemans, Windmolens te Izegem, in: Ons Molenheem, Kinrooi, 1991, nr.. 4, p. 3-11.
Herman Holemans, Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 2. Gemeenten D-G, Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1994.