Oliemolen Vandemoortele
oostzijde
ten N van de Dam
1 km W v.d. kerk
kadasterperceel A120
De olieslagerij Vandemoortele was eerst een houten, later een stenen oliewindmolen aan de oostzijde van de Reperstraat (nr. 12), iets ten noorden van de Dam, op een kilometer ten westen van de kerk van Emelgem.
Hij staat aangeduid in het landboek van Stueperaert van 1715, de Ferrariskaart (ca. 1775), de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) en de kadasterkaart van Popp (ca. 1854),
Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Vandemoortele-De Smet Louis, de weduwe en de kinderen (kinderen: a) Vandemoortele Louis, molenaar te Emelgem, b) Vandemoorele Henriette, zonder beroep te Emelgem, c) Vandemoortele Augustin, molenaar en olieslager te Emelgem, d) Parmentier Edouard, minderjarige te Moorsele en e) Parmentier Auguste, minderjarige te Moorsele)
- 07.08.1846, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Vandemoortele Adelaïde - de stenen molen bestaat reeds)
- 13.12.1848, deling: de weduwe, eigenares te Emelgem (notaris Wautier - stenen molen)
- 05.10.1855, verkoop: a) Vandemoortele-Glorieux Louis, olieslager te Emelgem en b) Vandemoortele-Vandenbussche Auguste, olieslager te Emelgem (notaris Wautier)
- 30.03.1877, erfenis: a) Vandemoortele-Glorieux Louis, olieslager te Emelgem en b) Vandemoortele-Vandenbussche Auguste, de weduwe en de kinderen, olieslaagster te Emelgem (overlijden van Auguste Vandemoortele)
- 25.12.1877, erfenis: a) Vandemoortele-Glorieux Louis, de weduwe ende kinderen, olieslaagster te Emelgem en b) Vandemoortele-Vandenbussche Auguste, de weduwe en de kinderen, olieslaagster te Emelgem (overlijden van Louis Vandemoortele)
- 16.11.1878, deling: a) Vandemoortele Emiel, b) Vandemoortele Jozef, c) Vandemoortele Leontine, d) Vandemoortele Hubert, e) Vandemoortele Maria en f) Vandemoortele Prosper, kooplieden te Emelgem (notaris Vandewiele - bloemfabriek met stoomtuig)
De familie Vandemoortele bezat eveneens de nabijgelegen houten graanwindmolen, op het kadasterperceel A113. Deze werd in 1876 afgebroken (zie Emelgem, Prinsessemolen).
Dominicus Augustinus (Louis) Vandemoortele, één van de kinderen van Louis Vandemoortele-De Smet, werd geboren te Emelgem op 14 december 1815 en overleed er op 30 mei 1877. Hij huwde te Klerken in 1862 met Idonia Rosalia Vandenbussche (°Klerken 1836 -+Emelgem 17.03.1901).
Idonia Rosalia Vandenbussche was een dochter van Pieter Joannes Vandenbussche (°Dikkebus 1797) en Maria Catharina Doom (°Hooglede 1795 -+na 1867). Deze Pieter Joannes Vandenbussche werd olieslager op de huidige Vredesmolen en werd later burgemeester van Klerken. Een andere dochter, Lucia, trad in het klooster van Ruiselede en zoon Louis trad in de voetsporen van zijn vader. Niet enkel werd hij ook olieslager op de huidige Vredesmolen, bovendien werd hij eveneens burgemeester van Klerken. Hij overleed ongehuwd in 1899.
Een dochter van de genoemde Domincus Augustinus Vandemoortele en Idonia Rosalia Vandenbussche was Leontine Maria Theresia Vandemoortele (°Emelgem 1866 - +Brussel 1951). Zij huwde te Emelgem in 1891 met ingenieur Achille Remi Delaere (°Bavikhove 1865 - +Gent 1922). Van 1902 tot aan zijn overlijden in 1922 was Achille Delaere eigenaar van de huidige Vredesmolen in Klerken.
In 1846 werd de staakmolen vervangen door een stenen oliewindmolen. In 1870 werd een stoommachine geplaatst. Er blijkt geen gebruik meer gemaakt te zijn van de windkracht, want het kadaster meldt vanaf 1870 steeds een "stoomoliekoornmolen". We kunnen er hierbij van uitgaan dat het wiekenkruis werd afgenomen.
In 1887 werd een nieuwe stoommachine geplaatst. De molenromp werd in 1890 gesloopt.
De oliewindmolen was de voorloper van de nog bestaande olieslagerij Vandemoortele, opgericht in 1899 aan het kanaal Roeselare-Leie door Constant Vandemoortele, gehuwd met Maria Silva Declercq. Het is thans uitgegroeid tot de belangrijkste producent van tafeloliën in België.
Het voormalig koetshuis van het vroegere molenerf, gebouwd achter twee art-decowinkelpanden, bestaat nog. Het werd in 1999-2000 gerenoveerd als feestzaal en is, samen met die woningen, opgenomen in de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed.
Bouwkundige beschrijving van het koetshuis
Geprofileerde rondbogige koetspoorten, heden dichtgemetseld, aan de binnenzijde verstevigd door lisenen op sokkel. Erboven geprofileerde rondboogvensters, heden gedicht. Interieur met behouden boomstammen als moerbalken (mogelijk hergebruik uit de windmolen), stalling voorzien van bakstenen troggewelven tussen gietijzeren I-balkjes, dito onderslagbalk op gietijzeren colonnet. Tevens getraliede paardenbox.
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
De familie Vandemoortele en de molens van Gullegem, Moorsele, Wevelgem (2), Moorslede, Pittem, Emelgem en Klerken (Guido SMEYERS & Didier VAN LERBERGHE)
Judocus Vandemoortele, molenaar op de Bilgenboommolen in Gullegem
geboren na 1640
overleden voor 1707
gehuwd op 23 september 1667 te Gullegem met Marie Vanneste
geboren rond 1645
overleden te Gullegem op 7 september 1707
Kinderen van Judocus Vandemoortele en Maria Vanneste;
1. Helena Vandemoortele
geboren te Gullegem op 27 december 1674
gehuwd na 1692 met Gregorius Vanackere
geboren rond 1675
2. Joannes Vandemoortele
geboren te Gullegem op 27 november 1671
3. Andreas Vandemoortele, molenaar op de Bilgenboommolen in Gullegem
geboren te Gullegem op 9 maart 1678
overleden te Gullegem op 12 december 1739
gehuwd te Ledegem op 14 juli 1703 met Jacoba Remaut
geboren te Ledegem op 5 februari 1684
overleden te Gullegem op 15 juli 1722
4. Judoca Theresia Vandemoortele
geboren te Gullegem op 1 december 1680
5. Anna Maria Vandemoortele
geboren te Gullegem op 16 juni 1683
6. Maria Joanna Vandemoortele
geboren te Gullegem op 28 februari 1686
7. Jospehus Albertus Vandemoortele
geboren te Gullegem op 14 juli 1688
8. Johanna Theresia Vandemoortele
geboren te Gullegem op 18 april 1690
Kinderen van Andreas Vandemoortele en Jacoba Remaut:
1. Andreas Vandemoortele
geboren te Gullegem op 14 december 1704
2. Joannes Baptista Vandemoortele
geboren te GUllegem op 20 augustus 1706
3. Dominicus Josephus Vandemoortele
geboren te Gullegem op 3 september 1708
4. Petrus Joseph Vandemoortele, molenaar-huurder op de Abdijmolen te Wevelgem en van de Vanbutselesmolen te Wevelgem
geboren te Gullegem op 9 april 1710
overleden te Moorsele op 17 februari 1789
gehuwd te Bissegem op 27 juli 1740 met Judoca Holvoet
geboren te Gullegem op 30 april 1716
overleden te Wevelgem op 21 maart 1785
5. Jacobus Vandemoortele, burgemeester van Lendelede
geboren te Gullegem op 28 maart 1712
overleden te Lendelede op 15 november 1794
gehuwd te Moorsele op 5 juli 1737 met Anna Maria Catharina Vuylsteke
geboren te Geluwe op 21 april 1713
overleden te Ledegem op 23 mei 1747
dochter:
Maria Francisca Vandemoortele
geboren te Lendele op 26 maart 1741
overleden te Moorsele op 24 juli 1788
gehuwd te Lendelede op 28 januari 1762 met Joannes Petrus van Daele
geboren te Heule op 28 juni 1734
overlden te Moorsele op 13 juni 1804
6. Martinus Vandemoorele
geboren te Gullegem op 8 december 1714
7. Bernardus Josephus Vandemoortele
geboren te Gullegem op 18 februari 1716
8. Godeliva Francisca Vandemoortele
geboren te Gullegem rond 1718
9. Carolus Ludovicus Casimirus Vandemoortele, molenaar op de latere Molen Van Hecke te Gullegem en buitenpoorter van Menen
geboren te Gullegem op 28 augustus 1720
overleden te Gullegem op 2 mei 1801
gehuwd te Gullegem op 24 september 1742 met Maria Dorothea Vanackere
geboren te Gullegem op 8 november 1720
overleden te Gullegem op 15 maart 1786
dochter van Joannes Vanackere, geboren voor 1702 (oprichter van de molen Van Hecke te Gullegem) en Barbara Theresia Vandrommele, geboren voor 1702
Kinderen van Petrus Joseph Vandemoortele en Judoca Holvoet
a. Pieter Joseph Vandemoortele, molenaar-eigenaar op de Nieuwe Molen te Moorsele
geboren te Gullegem op 10 november 1741
overleden te Moorsele op 12 oktober 1783
gehuwd te Wevelgem op 3 mei 1775 met Agnes Pareijt
geboren te Wevelgem op 4 mei 1753
overleden te Moorsele op 16 maart 1815
b. Jan Baptist Vandemoortele
geboren te Gullegem op 5 juni 1743
c. Andreas Vandemoortele
geboren te Gullegem in 1744
overleden te Wevelgem op 29 augustus 1824
gehuwd te Moorslede op 25 september 1776 met Maria Isabella Francisca Ghysel
geboren te Moorsele op 13 september 1752
overleden na 1824
d. Pieter Clement Vandemoortele
geboren te Gullegem op 28 februari 1745
e. Hilarius Franciscus Vandemoortele
geboren rond 1746
overleden te Wevelgem op 14 september 1809
gehuwd na 1764 met Barbara Theresia Loncke
geboren rond 1750
f. Maria Regina Vandemoortele
geboren te Wevelgem op 23 mei 1747
g. Bernardus Franciscus Vandemoortele
geboren te Wevelgem op 28 februari 1749
h. Barbara Theresia Vandemoortele
geboren te Wevelgem op 23 december 1754
i. Petrus Josephus Vandemoortele
geboren te Wevelgem rond 1760
Joannes Ludovicus Vandemoortele
overleden te Gullegem op 3 november 1810
gehuwd met Brigitte Jacoba De Jonckheere
overleden te Gullegem op 1 juni 1812.
Kinderen van Joannes Ludovius Vandemoortele en Brigitte Jacoba De Jonckheere:
1. Jean Louis Vandemoortele, wever, landman
geboren te Gullegem op 15 maart 1792
overleden te Dadizele op 12 januari 1877
gehuwd top 9 november 1814 te Gullegem met Joanne Claire Lafere, dienstmeid
geboren te Moorslede op 15 november 1791
overleden te Geluwe op 1 december 1835
2. Martinus Vandemoortele, molenaar op de Strobomemolen te Moorslede
geboren te Gullegem op 4 april 1798
overleden te Moorslede op 10 december 1851
gehuwd te Gullegem op 17 november 1824 met Marie Thérèse Desmet, spinster en herbergierster
geboren te Gullegem op 18 december 1797
overleden te Moorslede op 27 november 1892.
3. Petrus Josephus Vandemoortele, wagenmaker
geboren te Gullegem op 22 november 1799
overleden te Gullegem op 18 januari 1872
gehuwd te Moorslede op 8 oktober 1828 met Joanna Clara Dobbelaere
geboren te Moorslede op 7 november 1804
overleden te Gullegem op 24 januari 1840
Zoon: Constantinus Vandemoortele
geboren te Gullegem op 21 december 1837
gehuwd te Moorslede op 31 augustus 1877 met Catharina Rosa Maesen
geboren te Beselare op 30 augustus 1839
4. Joannes Emmanuel Vandemoortele, wever
geboren te Gullegem in 1802
overleden te Dadizele op 13 februari 1853
gehuwd met Agnes Vandenbulcke
Kinderen van Martinus Vandemoortele en Marie Thérèse Desmet
A. Sophia Juliana Vandemoortele, naaister
geboren te Sint-Eloois-Winkel op 20 januari 1827,
gehuwd te Moorslede op 6 april 1853 met Philippus Ferdinandus Syx, landman
geboren te Moorslede op 18 november 1822
B. Rosalie Melanie Vandemoortele, dienstmeid
geboren te Moorslede op 8 mei 1834
gehuwd te Ledegem op 5 april 1894 met Petrus Vandenbroucke, timmerman
geboren te Beselare op 8 januari 1857
overleden te Ledegem op 20 mei 1897
C. Clement Vandemoortele, molenaar op de Strobomemolen te Moorslede, landwerkman
geboren te Moorslede op 27 februari 1841
gehuwd te Moroslede op 7 september 1877 met Sabina Theresia Nollet, dienstmeid, landwerkster
geboen te Geluwe op 16 mei 1844.
Hun zoon:
Henricus Vandemoortele, vlaswerker
geboren te Moorslede op 22 mei 1878
overleden te Geluwe op 9 februari 1953
gehuwd te Gelwue op 5 mei 1909 met Maria Ludovica (Marie Louise) Decat, dienstmeid
geboren te Geluwe op 12 maart 1887.
Kinderen van Jean Louis Vandemoortele en Joanne Claire Lafere
a. Charles Louis Vandemoortele, molenaarsknecht
geboren te Gullegem op 29 januari 1816
gehuwd te Menen op 2 juni 1841 met Emerance Adèle Vanryckeghem, naaister
geboren te Wijtschate op 25 mei 1820
b. Cornelia Constancia Vandemoortele
geboren te Gullegem in 1818
overleden te Dadizele op 5 decmeber 1867
c. Constantinus Vandemoortele
geboren te Gullegem in 1818
overleden te Dadizele op 5 december 1867
d. Petrus Joannes Vandemoortele, bediende van octrooien
geboren te Moorslede op 17 augustus 1827
gehuwd te Ledegem op 19 mei 1859 met Amelia Hortensia Watteyne, naaister
geboren te Ledegem op 19 oktober 1833
e. Josephus Vandemoortele
geboren te Moorslede in 1830
overleden te Moorslede op 6 februari 1832
Kinderen van Pieter Joseph Vandemoortele en Agnes Pareyt
* Marie Thérèse Vandemoortele
geboren te Moorsele op 16 augustus 1777
overleden in 1782
* Pieter Joseph Vandemoortele, molenaar en kloefkapper te Moorsele
geboren te Moorsele op 30 december 1779
overleden te Moorsele op 18 juni 1842
gehuwd te Moorsele op 21 augustus 1798 met Colette Dorogratia Dumortier
geboren te Moorsele op 1 februari 1769
overleden te Moorsele op 24 mei 1815
een tweede keer gehuwd met Vansteenkiste
* Marie Thérèse Vandemoortele
geboren te Moorsele op 12 januari 1782
* Jean François Vandemoortele
geboren te Moorsele op 3 augustus 1783
overleden te Moorsele op 31 december 1783.
Kinderen van Carolus Ludovicus Casimerus Vandemoortele en Maria Dorothea Van Acker:
1. Louis Vandemoortele
geboren te Wevelgem rond 1744
overleden te Gullegem op 4 april 1792
2. Maria-Catharina Vandemoortele
geboren te Gullegem op 4 januari 1746
3. Sn. Vandemoortele
geboren in 1747
overleden in 1747
4. Maria-Catharina Vandemoortele
geboren te Gullegem op 13 februari 1748
overleden te Moorsele op 20 januari 1786
gehuwd in 1770 met Augustinus "Franciscus" Gheysen
geboren in 1720
overleden te Moorsele op 15 september 1791
5. Joannes Baptista "Jan" Vandemoortele, molenaar te Pittem
geboren te Gullegem op 10 november 1749
overleden te Pittem op 18 oktober 1788
gehuwd te Pittem op 9 september 1772 met Marie Jacoba Soenen
geboren te Pittem rond 1748
overleden te Pittem op 12 april 1835
6. Petrus-Josephus Vandemoortele, schepen van de heerlijkheid Wevelgem
geboren te Gullegem op 22 februari 1752
7. Franciscus-Ludovius Vandemoortele, schepen van de heerlijkheid Hondschote in Gullegem
geboren te Gullegem op 3 januari 1754
8. Gerardus Vandemoortele
geboren te Gullegem op 14 april 1756
gehuwd met Barabara Theresia Raepsaet
geboren te Zwevegem op 4 februari 1760
overleden te Zwevegem op 31 januari 1837
zoon Joannes Vandemoortele
geboren te Gullegem op 1 maart 1789
9. Clara-Anna Vandemoortele
geboren in 1759
Kinderen van Joannes Baptista Vandemoortele en Marie Jacoba Soenen:
1. Ludovicus Vandemoortele, olieslager (1815) op de oliemolen Vandemoortele te Emelgem
geboren te Pittem op 17 januari 1778
overleden te Emelgem op 28 oktober 1821
gehuwd met Regina Desmet
geboren te Emelgem rond 1780
overleden te Emelgem op 14 april 1862
2. Barbara Vandemoortele
geboren te Pittem rond 1784
overleden te Pittem op 18 januari 1825.
gehuwd te Pittem op 28 augustus 1816 met Frans Dereuck
geboren te Pittem in 1782
3. Clement Vandemoortele, molenaar
geboren te Pittem op 3 maart 1787
gehuwd te Hooglede op 6 okober 1813 met Isabella Clara De Ceuninck
geboren te Hooglede op 16 november 1784
Kinderen van Ludovicus Vandemoortele en Regina Desmet:
A. Louis Vandemoortele, burgemeester van Emelgem, olieslager op de Oliemolen Vandemoortele te Emelgem
geboren te Emelgem op 3 oktober 1806
overleden te Emelgem op 25 december 1877
gehuwd te Kooigem op 13 november 1866 met Clothilde Glorieux
geboren te Kooigem op 2 april 1834
overleden te Emelgem op 14 augustus 1914
B. Henrica Vandemoortele
geboren te Emelgem rond 1812
overleden te Emelgem op 28 januari 1858
C. Melania Vandemoortele
geboren te Emelgem op 3 april 1814
overleden te Emelgem op 3 maart 1815
D. Dominicus Augustinus Vandemoortele, koopman en olieslager te Emelgem
geboren te Emelgem op 14 december 1815
overleden te Emelgem op 30 mei 1877
gehuwd te Klerken op 29 juli 1862 met Rosalia Victoria Vandenbussche, dochter van Pieter Joannes Vandenbussche-Doom (°Dikkebus 1797) die olieslager werd op de Vredesmolen en later burgemeester werd van Klerken.
Rosalia Victoria Vandenbussche was
geboren te Klerken op 19 juli 1836
overleden te Emelgem op 17 maart 1901
E. Franciscus Vandemoortele
geboren rond 1820
overleden te Emelgem op 26 mei 1836
Kinderen van Clement Vandemoortele en Isabella-Clara Deceuninck;
1. Petrus Clemens Vandemoortele
geboren te Hooglede op 22 oktober 1815
2. Carolus Ludovicus Vandemoortele
geboren te Hooglede op 12 n ovember 1817
3. Melania Vandemoortele
geboren te Hooglede op 30 december 1819
4. Fredericus Gregorius Vandemoortele
geboren te Hooglede op 12 n ovember 1817
5. Eduardus Joannes Vandemoortele
geboren te Hooglede op 8 juni 1834
Kinderen van Dominicus Augustinus Vandemoortele en Rosalia Victoria Vandenbussche:
a. Emile Marie Octavie Van de Moortele
geboren te Emelgem op 6 mei 1863
overleden te Ronse op 20 februari 1943
gehuwd met Cecile Ameye, auteur o.a. over middeleeuwse taferelen.
b. Marie Natalia Augustina Vandemoortele
geboren te Emelgem op 27 augustus 1864
overleden in 1942
c. Joseph Charles Marie Vandemoortele
geboren te Emelgem op 18 september 1865
gehuwd met Maria Irma Joseph De Corgny
dochter: Rosa Van de Morotele
d. Leontina Maria Theresia Vandemoortele
geboren te Emelgem op 11 oktober 1866
overleden te Brussel op 8 september 1951
gehuwd te Emelgem op 21 mei 1891 met Achilles Remigius Delaere, eigenaar in 1902-1922 van de huidige Vredesmolen in Klerken
geboren te Arseui op 1 januari 1865
overleden te Gent op 26 augustus 1922
e. Marie Clothilde Van de Moortele
geboren te Emelgem op 3 februari 1868
overleden te Emelgem op 10 maart 1868
f. Hubert Jean Marie Clothilde Auguste Van de Moortele
geboren te Emelgem op 29 augustus 1869
overleden op 29 november 1949
gehuwd op 17 augustus 1898 te Izegem met Jeanne Victorine Ameye
geboren te Izegem op 3 november 1876
overleden te Antwerpen op 5 november 1948.
g. Lucie Marie Clementine Van de Moortele
geboren te Emelgem op 6 september 1870
overleden te Emelgem op 9 november 10
h. Prosper Vandemoortele
geboren op 23 maart 1871
overleden op 8 februari 1916.
Kinderen van Achilles Remigius Delaere en Leontina Maria Theresia Vandemoortele:
* Paul Delaere
geboren te Emelgem op 18 sepember 1892
overleden te Gent op 3 september 1893
* André Delaere
geboren te Gent op 24 oktober 1893
overleden te Etterbeek op 9 december 1974
* Henri Delaere
geboren rond 1894
* Anna Rosa Marie Josepha "Annette" Delaere
geboren te Gent op 24 mei 1895
overleden te Brussel op 5 september 1974
* Jacques Delaere
geboren te Gent op 29 mei 1898
overleden als jezuïet-missionaris in Kikwit (Kongo)
Kinderen van Hubert Jean Marie Van de Moortele en Jeanne Victorine Ameye:
* Hubert Louis Léontine Emile Marie Van de Moortele
geboren te Izegem op 10 juni 1899
overleden te Ronse op 13 juli 1966
gehuwd met Marie Antoinette Lesenne
* Thérèse Marie Camille Nathalie Rosalie Van de Moortele
°Izegem 21 maart 1901
overleden te Antwerpen op 14 september 1999
gehuwd met Jean Charles Marie "Jath"
° Antwerpen, 19 juni 1900
+ Breendonk, 15 maart 1943 (gesneuveld)
* Pierre Van de Moortele
geboren te Izegem op 28 september 1901
overleden te Gent op 16 januari 1966
gehuwd met Ninie Simoens
geboren in 1911
overleden in 1995
* Jean Baptiste Van de Moortele, ingenieur
geboren te Izegem op 15 mei 1905
overleden op 10 november 1991
P. De Clercq, De oude windmolens te Izegem, in: De Mandelbode, 21 en 28 februari 1953; 7, 21 en 28 maart 1953 en 4, 11 en 18 april 1953;
P. De Clercq, De oude molens van Izegem, in: Ten Mandere, I, 1960, nr. 1, p. 22-36 en nr. 2, p. 9-21;
A. Vandromme, Izegem, vroeger en nu, Izegem, 1971.
M. Naessens, Izegem een terugblik, Emelgem, 1998.
A. Vandromme, Izegem vroeger, beeld van een stad, Izegem, 1998.
A. Vandromme, Izegem, vroeger en nu, Izegem, 1971.
H. Holemans, Windmolens te Izegem, in: Ons Molenheem, Kinrooi, 1991, nr.. 4, p. 3-11, ill.
Herman Holemans, Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 2. Gemeenten D-G, Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1994, p. 37.
A. De Gunsch A., C. Metdepenninghen & P. Vanneste m.m.v. A. Tansens, Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Roeselare, Kantons Hooglede - Izegem - Lichtervelde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 17N2, Brussel - Turnhout, 2001.
De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.