De Kruiswegemolen was een houten graan- en oliewindmolen, type driezolder-staakmolen, aan de noordoostzijde van de Kruisweg (nr. 30), dichbij de huidige rotonde, op een hoge opgevoerde wal. De molen was groot en prachtig gebouwd.

We vinden hem aangeduid op:
- de Villaretkaart (ca. 1745) als een staakmolen met de aanduiding "Moulin"
- de Ferrariskaart van ca. 1775 met het bruin symbool van een staakmolen.
- de Atlas der Buurtwegen (ca. 1845) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen
- de topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) met de benaming "Kruysweg Molen"
- de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855).

De molen behoorde tot het heerlijkheid en leen van Hemsrode en werd er samen mee verkocht in 1787.

Rond 1830 behoorde de molen toe aan de weduwe en kinderen van Jan-Baptist Dezutter. Na het overlijden van de weduwe op 3 september 1846, hielden de kinderen - waaronder Petrus - de molen in hun bezit.

Pieter Dezutter had ook een uitgebreide handel in cichoreiwortels en -bonen. Angezien hij nood had aan een bestendige drijfkracht voor het snijden van de drogen cichoreiwortels in de uitgestrekte eesten, liet hij bij zijn woning een stoommachine plaatsen. Hierdoor kwal het gebruik van de molen, die herstellingen nodig had, op de achtergrond. In 1894 werd die gesloopt.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Gazette van Gend, 21 en 28 juni, 5, 9, 12 en 30 juli 1787
Anzegem - Verkoping van een koren- en oliewindmolen
Op 8 en 25 juli en 1 augustus 1787 wordt in het openbaar verkocht: de heerlijkheid en leen van Hemsrode en van de parochie van Anzegem, te samen groot met de weiden, landen, hofsteden en bossen 81 bunderen en 3 vierendelen en 1 ½ roeden, grotendeels gelegen langs de “groote heirbaene” van Oudenaarde naar Kortrijk. Onder de talrijke kopen is er ook  “eenen extra schoonen koorn- en oliewindmolen,  onlangs  nieuw geconstrueerd”, (met) molenhuis, schuur, stallingen en andere gerieflijkheden. De be-belangstellenden   kunnen  zich  richten  tot  griffier  Reynaert in Anzegem of tot notaris en ontvanger Facon in het Prinsenhof in Gent.

Torie Mulders (pseudoniem van Hector Vindevogel), "De windmolens tussen Schelde en Leie, in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107 (p. 99-100)(uitgegeven handschrift uit 1931).
De Kruisweg stond op een hoogen opgevoerden dam, ter plaatse waar nu in den voorwinter de suikerijwortels gestapeld liggen en waar des zomers het jonge diet van den Kruisweg zijne levenslustigheid bot viert in allerhande spelen.
Boven de huizen stak die groote prachtige staakmolen hare armen in de hoogte uit.
Volgens zeggen van kennes was het de schoonste, de keurigst gebouwde molen van Zuid-Vlaanderen, misschien wel van 't gansche land.
De eigenaar Petrus Dezutter was olieslager en maalder van stiel.
Doordien den uitgebreiden handel in suikerijwortels en boonen de noodwendigheid te beschikken over bestendige drijfkracht tot het snijden der te droogen suikerijwortels in de uitgestrekte asten - 32 vieren - van Petrus Dezutter, werd bij de woning een stoommachien geplaatst hetwelk welhaast door zijn regelmatig werk de windmolen, die herstellingen noodig had, deed verzuimen en wegruimen.
Daardoor ook, met den dam af te voeren, kwam die vlakte bloot die diende om de suikerijwordtels van de boeren van in't ronde dichte bij  de droogasten van Dezutter te leggen.
Hier ook, gelijk overal, is het oude moeten wijken voor het nieuwe.
Pieter Dezutter is gestorven, de zoons en dochters zijn heen gegaan, en van het groote, grootsche werk van voo veertig jaar blijft niets meer over.

Archieven en landkaarten
- Villaretkaart (ca. 1745) 
- de Ferrariskaart (ca. 1775) 
- de Atlas der Buurtwegen (ca. 1845)
- de topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) "
- de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855). 

Gedrukte bronnen
Gazette van Gend, 21 en 28 juni, 5, 9, 12 en 30 juli 1787

Werken
Torie Mulders (pseudoniem van Hector Vindevogel), "De windmolens tussen Schelde en Leie, in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107 (p. 99-100)(uitgegeven handschrift uit 1931).
G.K. Kockelberg, Molens van Anzegem, in: Ons Molenheem, XXX, 2005, nr. 2, p. 28-32.
P. Mattelaer, Molens van groot-Anzegem, in: 33ste Jaarboek van de Geschied- en Heemkundige Kring "De Gaverstreke", Waregem, 2005, p. 147-198, ill.
Herman Holemans, Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-B, Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1993.
Etienne Devogelaere & Frans Speleers, De Anzegemse wetenswaardigheden, op internet (geraadpleegd op 30.01.2012).
R. De Clercq, F. Speleers, L. Goeminne, "Bevolking en grondbezit te Anzegem in de 18de eeuw", Jaarboek van de Geschied- en Heemkundige Kring De Gaverstreke, jg. 30, 2002, p. 347-382.