Molenzorg

Eke (Nazareth), Oost-Vlaanderen


Verzameling Ons Molenheem
Collectie
Verdwenen Belgische Molens
Naam

Molen van Eke
Molen De Vos

Ligging
Steenweg 194
9810 Eke (Nazareth)

noordwestzijde
900 m N v.d. kerk
kadasterperceel A403


toon op kaart
Type
Staakmolen met open voet
Functie
Korenmolen
Gebouwd
1637
Verdwenen
1919, verplaatst naar Kruishoutem
Beschrijving / geschiedenis

De molen Devos was een houten korenwindmolen aan de noordwestzijde van de Steenweg (nr. 194), iets ten westen van het kruispunt met de Nieuwe Steenweg.

In 1637 kreeg Anna Helfaut, douarière van Eke, het octrooi voor de oprichting van een graanwindmolen en rosmolen in de "prochie" van Eke.

We zien hem afgebeeld op de:
- kaart van de kasselrij Oudenaarde (1669, stadsarchief Oudenaarde) als een staakmolen op teerlingen
- Villaretkaart (1745-1748), als een staakmolen op teerlingen, met de vermelding "Moulin"
- Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen en met de benaming "Moulin d'Eecke"
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met het grondoppervlak van een staakmolen op teerlingen
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) als "M(oul)in d'Eecke"
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855).

Uit het proces-verbaal van afpaling van de toenmalige gemeente Eke in 1817: "il n'y a qu'un moulin à vent dans la commune d'Eke. Il sert à moudre le grain. Il appartient à Paul Murat et s'exploit par De Keukelaire. Ayant été impossible de s'en procurer le bail, l'expert a pris des renseigenemnts dans la commune et a comparé son produit aux moulins d'Asper et Severghem, communes voisinantes et du même canton et il estime son revenu brut à f. 400".

Eigenaars na 1810:
- 1817, eigenaar: de Murat Paul, huurder-molenaar De Keukeleire
- vor 1834, eigenaar: de Murat Paul, rentenier te Gent
- later, erfenis: de kinderen: a) de Murat Ernest, eigenaar te Gent, b) de Murat Vital Charles, eigenaar te Gent, c) de Murat Hypolite, eigenaar te Gent, d) de Murat Henriette, eigenares te Gent en e) de Murat Théodore, eigenaar te Berchem (overlijden van Paulus de Murat)
- 14.04.1851, verkoop: De Vos-Van Ceulebroeck Jan-Baptist, molenaar en landbouwer te Eke (notaris Bonnet)
- later, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Jan-Baptist De Vos)
- 08.05.1874, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Jan-Baptist De Vos)
- 15.06.1876, verkoop: De Vos-Boone Emiel, herbergier en later molenaar te Eke (notaris Lampaert - Emiel koopt 5/6 in de molen, het andere 1/6 behoorde hem al toe)
- 17.06.1912, erfenis: de kinderen (overlijden van Emiel De Vos)
- 24.12.1918, verkoop: De Vos-Van der Looven Raymond Theophiel Jozef, molenaar te Eke (notaris Van Huffel - graanwindmolen met graanstoommolen)

In 1882 deed molenaar Emile Devos aanvraag tot het plaatsen van een "stoomtuig".

De molen kwam ongeschonden uit de eerste wereldoorlog, alhoewel hij door de dichte ligging bij de Schelde een grote kans op vernieling had.
In 1919 werd de molen door molenmaker Adam van Kruishoutem ontmanteld en heropgebouwd te Kruishoutem in de Kapelstraat, ter vervanging van de gedwongen gesloopte Kapellemolen aldaar.

Zie ook: Kruishoutem, Kapellemolen

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bijlagen

Torie Mulders (pseudoniem van Hector Vindevogel), "De windmolens tussen Schelde en Leie", in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107 (54).
Op den steenweg van Gent naar Audenaerde, tusschen het gehucht Landuyt en 't dorp stond de Staakmolen van De Vos.
Ze kwam ongedeerd uit den wereldkrijg, alhoewel ze vlak voor de Schelde veel gevaar had te verdwijnen door oorlogsgeweld.
Afgetakeld door Adam van Kruishautem, werd ze naar Kruishautem overtgevoerd om de Kapellemolen te vervangen.

Literatuur

Archieven en landkaarten
- Rijksarchief Gent, Vorstelijke Domeinen  (oprichting, 1637)
- Rijksarchief Gent, Fonds Eke
- Kaart van de kasselrij Oudenaarde (1669, stadsarchief Oudenaarde) 
- Villaretkaart (1745-1748)
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) 
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) 
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855).

Werken
Luc Bauters, Archaeologisch inventaris Vlaanderen, Band lV, Eke, Gent, 1985.
F. De Potter & J. Broeckaert, Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen, reeks I, deel 2, Gent, 1864-70.
Girvan Degraeuwe, Dorpsbeelden uit het verleden. Nazareth-Eke. Deel 2, Nazareth, 1996.
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Tweede aflevering. De arrondissementen Eeklo en Gent, in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962);
Herman Holemans, Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 2. Gemeenten D-E, Rotem, Studiekring Ons Molenheem, 1998.
Torie Mulders (pseudoniem van Hector Vindevogel), "De windmolens tussen Schelde en Leie", in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107 (54).

Stuur uw teksten over deze molen  | 
Stuur uw foto's van deze molen
  
Laatst bijgewerkt: zondag 14 november 2021

 

De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.

zoek in database zoek op provincie Stuur een algemene e-mail over molens vorige pagina Home pagina Naar bestaande molens